نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران
2 استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
3 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر، باشگاه پژوهشگران جوان، قائمشهر، ایران
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی ویژگی‌های تولیدی و مقدار مصرف علوفه گیاهان غالب تیپهای گیاهی در مراحل مختلف فنولوژی توسط دام، به مدت چهار سال در مراتع سبلان استان اردبیل می‌باشد. در این مطالعه از هرگونه در هر ماه حداقل 4 پایه متوسط در داخل و 4 پایه متوسط نیز در بیرون قطعه محصور انتخاب و علامتگذاری شد و در موعد مقرر تمام تولید این پایه‌ها برداشت شد. بدین جهت با شروع فصل چرا و ورود دام به مرتع، مقدار علوفه باقیمانده هر گونه از چرای دام، تا زمان خروج دام از مرتع با فواصل یک ماهه برداشت شده و از تفاضل آن از تولید در داخل قطعه محصور، مقدار مصرف هر گونه تعیین شد. تولید کل مرتع و میزان کل علوفه مصرف شده در مرتع در مقاطع زمانی تعیین شده، با استفاده از تولید پایه‌های متوسط گونه‌ها و تراکم آنها در داخل قطعه محصور، محاسبه شد. به منظور تاثیر سالهای مورد مطالعه و ماه‌های برداشت بر تولید و مصرف گونههای تحت بررسی، اعداد و ارقام حاصل با استفاده از نرم افزار SAS و آزمون تجزیه واریانس مرکب در قالب طرح کاملاً تصادفی آنالیز شدند. سپس با روش دانکن در سطح 5 درصد برای اثرات اصلی سال، گونه و ماه مقایسه میانگین برای تولید و مصرف انجام گردید. نتایج نشان داد که بین گونههای مرتعی از نظر درصد تولید و مصرف تفاوت زیادی در ماه‌های فصل رشد و فصل چرا و همچنین در سالهای مورد بررسی وجود دارد. کل تولید علوفه گیاهان سایت در سالهای بررسی تفاوت داشت. در سال 89 بیشترین و در سال 87 کمترین مقدار علوفه به ترتیب به میزان 19/1971 و 35/1635 کیلوگرم در هکتار تولید شد. همچنین در سال 87 بیشترین و درسال 88 کمترین مقدار علوفه تولیدی به ترتیب به میزان 72/86 و 71/67 درصد مورد مصرف قرارگرفت. با توجه به معنی دار بودن اثر متقابل سال در ماه در اکثر گونه‌ها می‌توان نتیجه گرفت عملکرد تولید و نحوه مصرف دام از علوفه در ماه‌های مختلف تحت تأثیر سال‌ها و شرایط حاکم برآنها قرار دارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Investigation on changes in consumption and production of rangeland species in Sabalan Mountain Rangelands of Ardabil Province
نویسندگان [English]
- Esmael Aliakbarzadeh 1
- Hasan Yeganeh 2
- Hadi Afrah 3
چکیده [English]
The aim of this study was to evaluate the production characteristics and the consumption rate of dominant forage species in different phenological stages. The study was conducted in Sabalan, Ardebil Province for four years. In this study, for each species, four average individuals were selected and marked inside and outside the exclosure, and the production was harvested. The total forage production and consumption was calculated using the production and density data of average individuals in the exclosure. In order to assess the effects of year and months of harvesting on the production and consumption of the study species, the data were analyzed by combined analysis of variance in a completely randomized design using SAS software. Mean comparison was performed by Duncan's test at 5% level for the effects of year, species and month on forage production and consumption. According to the results, a significant difference was found among the species in terms of production and consumption in the months of growth season and grazing period, as well as the study years. The total forage production of plants was different among the study years. The highest and lowest forage production (1971.19 and 1635.35 kg/ha) were recorded for the years 2010 and 2008, respectively. In addition, the highest and the lowest forage consumption (with 86.72 and 67.71 kg/ha had) was obtained in the years 2008 and 2009, respectively. Since the interaction effect of year and month was significant for most of the species, it can be concluded that forage production and consumption are affected by the year and its prevailing conditions.
کلیدواژه‌ها [English]
- forage
- phenology
- precipitation
- interaction effect and livestock
)