همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

2 نویسنده مسئول، دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران

3 دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران

چکیده

پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر دوره خشکی و بازیابی پس از آن بر تغییرات رشدی و بیوشیمیایی سه گونه آتریپلکس با شش تکرار اجرا گردید. فاکتور اول گونه‌های آتریپلکس شامل Atriplex lentiformis، A. leucoclada وA. Canescense و فاکتور دوم مقادیر مختلف آبیاری شامل آبیاری در حد ظرفیت مزرعه، آبیاری در حد 75% ظرفیت مزرعه، 50% ظرفیت مزرعه و بدون آبیاری بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی ملایم و شدید موجب کاهش معنی‌داری در رشد هر سه گونه شد و تنش بدون آبیاری موجب از بین رفتن گونه‌های leucoclada و canescens شد. بازیابی توانست بخشی از این افت را در هر سه گونه به ویژه در گونه lentiformis جبران کند، به طوری که در این گونه تفاوت معنی‌داری بین رشد بوته ها در تیمار شاهد و 75% مزرعه وجود نداشت. درصد رطوبت بافت در تیمارهای شاهد (در حد ظرفیت مزرعه) ، 75 و 50% ظرفیت مزرعه تفاوت معنی‌داری نداشت. در گونه  lentiformisA. بدون آبیاری افت بسیار زیادی در درصد رطوبت ایجاد کرد، ولی بازیابی بخش بسیار زیادی از این رطوبت را جبران کرد. تیمارهای خشکی 75 و 50% ظرفیت مزرعه موجب افزایش معنی‌دار فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز شد، گونهA.lentiformis دارای بیشترین فعالیت از هر چهار آنزیم بود.به طورکلی؛ تنش خشکی بسته به شدت تنش موجب کاهش رشد و افزایش آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در هر سه گونه شد؛ که بازیابی، بسته به گونه و شدت تنش، توانست بخشی از این افت را جبران کند. گونه A. lentiformis ،احتمالا به دلیل دارا بودن مقادیر بالاتری از فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان، دارای مقاومت بیشتر و توان بازیابی بالاتری بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of drought period and its recovery on growth and antioxidant enzymes activity of three Atriplex species

نویسندگان [English]

  • mohammad delaviz 1
  • hosein sadeghi 2
  • mansour Taghvaee 3

چکیده [English]

The present study was conducted to evaluate drought stress and subsequent recovery on growth and biochemical changes of three Atriplex species. The study was performed as factorial based on completely randomize design with six replicates. The treatments included three Atriplex species (A. lentiformis, A. leucocalada and A. canescence) and four irrigation regimes (100 as control, 75% FC as light stress, 50% FC as severe drought, and no irrigation). The results showed that light and severe drought caused a significant reduction in growth of all three Atriplex species, and no irrigation treatment caused the loss of A. leucocalada and A. canescence. The recovery could offset the loss partly in all three species, especially A. lentiformis, so that there were no significant differences between control and 75% FC treatments. Tissue moisture percentage showed no significant difference in control, 75, and 50% FC. In A. lentiformis, no irrigation treatment caused a significant reduction in moisture percentage; however, recovery offset a considerable part of this loss. Water deficit treatments (75 and 50% FC) increased the activity of catalase, peroxidase and superoxide dismutase. The highest activity of all four enzymes was obtained in A. lentiformis. Generally, drought stress, depending on stress levels, reduced the growth and increased the antioxidant enzymes in all three-study species, and recovery, depending on species and stress levels, could offset a part of this loss. A. lentiformis showed the highest drought resistance and higher recovery ability, which might be due to the higher activity of antioxidant enzymes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • fresh weight
  • Dry weight
  • plant height
  • Antioxidant enzymes
-آل ابراهیم، م،ت.، صباغ نیا، ن.، عبادی، ا. و محب الدینی. م.، 1384. بررسی تنش خشکی و شوری بر جوانه زنی بذر گیاه دارویی آویشن Thymus vulgaris. پژوهش در بخش کشاورزی. 1: 30-23.
-آمارنامه کشاورزی- دفترآمار و فناوری اطلاعات.- تهران: وزارت جهاد کشاورزی، معاونت امور برنامه ریزی و اقتصادی، دفتر آمار و فناوری اطلاعات، 1387.
-امام، ی. و نیک‌نژاد. م.،1390. مقدمه‌ای بر فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی (چاپ دوم). انتشارات دانشگاه شیراز. 571 ص.
-پیراسته انوشه، ه. و امام. ی.، 1391. دستورزی صفات مرفوفیزیولوژیک گندم نان و گندم ماکارونی با استفاده از تنظیم کننده‌های رشد در شرایط متفاوت آبیاری. تولید و فراوری محصولات زراعی و باغی. 5: 29-45.
-خطیرنامنی، ج.، 1380، بررسی تاثیر آتریپلکس بر خاک مراتع استان گلستان. تحقیقات مرتع و بیابان ایران. 313: 334-312.
-صادقی، ح. و خانی. ک.، 1391. تاثیر سطوح مختلف تنش خشکی و شوری بر برخی ویژگی های مرفولوژیک و میزان پرولین یونجه یکساله (MedicagopolymorphaL.). علوم کشاورزی دیم ایران. 2: 13-1.
-عباسی، ف.، 1386. اثر متقابل خشکی و شوری بر عوامل رشد دو گونه گیاهی Aeluropuslogopoidesو .Aeluropuslitttoralisعلوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی. 66: 30-23.
-گلدانی، م. و کمالی. م.، 1389. تاثیر پراکسیدهیدروژن برتنش کم آبی در گیاهان گل تکمه ای (GomphrenaglobosaL.) و تاج خروس زینتی  .(Amaranthus tricolor L.)فن‌آوری تولیدات گیاهی. 10: 81-65 .
-موسوی اقدم، س. و فروغیان. ح.، پ.، 1366. گیاه آتریپلکس و نقش آن در احیای مراتع ایران. نشریه شماره 69 ، دفتر فنی مرتع سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور.
-Akhila, S. N., Abraham, T. K. and Jaya., D. S. 2008. Studies on the changes in lipid peroxidation and antioxidants in drought stress induced cowpea Vignaun guiculata L. varieties. Journal of Environmental Biology, 29: 689-691.
-Andersson, A., Keskitalo, J. and Sjodin., A. 2004. A transcriptional timetable of autumn senescence. Genome Biology, 5: 24-37.
-Apel, K. and Hirt., H., 2004. Reactive oxygen species: metabolism, oxidative stress, and signal transduction. Annual Review Plant Biology, 55: 373-399.
-Blokhina, O., Virolainen, E. and Fagerstedt., K. V. 2003. Antioxidants, oxidative damage and oxygen deprivation stress. Annul Botany, 91: 179-194.
-Bowler, C., Montagu, M. V. and Inze., D., 1992. Superoxide dismutase and stress tolerance. Plant Physiology and Plant Molecular Biology, 43: 83-116.
-Chance, B. and Maehly., A. C., 1995. Assay of catalase and peroxidase. 764-765.In: S. P. Culowic and N. O. Kaplan (eds). Methods in enzymology Vol. 2. Academic Press. Inc. New York..
-Chaves M. M., Maroco, J. P. and Pereira, J. S., 2003. Understanding plant responses to drought- from genes to the whole plant. Functional Plant Biology, 330:239-264.
-Cornic., G., 2000. Drought stress inhibits photosynthesis by decreasing stomatal aperture by affecting ATP synthesis. Trends Plant Science, 5: 187-188.
-Dobra, J., Vankova, R. Halova, M. Burman, A. J., Libus., J. and Storchova., H., 2011. Tobacco leaves and roots differ in the expression of proline metabolism-related genes in the course of drought stress and subsequent recovery. Journal of Plant Physiology, 168: 1588-1597.
-Foyer, C. H. and halliwell., B., 1979. The presence of glutathione and glutathione reductase in chloroplasts: A proposed role in ascorbic acid metabolism. Planta, 133: 21-25.
-Kachout, S., Ben Mansoura, A. Jaffel Hamza, K. Leclerc, J. C. Rejeb, M. N. and Ouerghi., Z., 2011. Leaf–water relations and ion concentrations of the halophyte Atriplex hortensis in response to salinity and water stress. Acta Physiologia Plantarum, 33: 335–342
-Kramer, P. J., 1983. Water relations of plants. New York: Academic Press. 570p.
-Khavari-Nejad, R. A., 1986. Tradescantia albiflora. Photosyntheica, 22. 116-122.
-Lawson, T., Oxborough, K., Morison, J. I. L. and Baker, N. R., 2003. The responses of guard and mesophyll cell photosynthesis to CO2, O2, light, and water stress in a range of species are similar. Journal of Experimental Botany, 54: 1743-52.
-Liang, Y. C., Chen, Q. Liu, Q. Zhang, W. H. and Ding, R. X., 2003. Exogenous silicon (Si) increases antioxidant enzyme activity and reduces lipid peroxidation in roots of salt-stressed barley (Hordeum vulgare L.). Plant Physiology, 160: 1157-1164.
-Luigi C., Rizza, F. Farnaz-w, B., Mazzucotelli, E., Mastrangelo, A. M., Francia, E., Mare, C., Alessandro, T. and Stanca, M. A., 2008. Drought tolerance improvement in crop plants: An integrated view from breeding to genomics. Field Crops Research, 105: 1- 14
-Mittler, R., 2002. Oxidative stress, antioxidants and stress tolerance. Trends Plant Science. 7: 405-410.
-Molnar, I., Gaspar, L., Sarvari, E., dulai, S., Haffman, B., Molnar, L. M. and Galiba, G., 2004. Physiological and morphological response to water stress in Aegilops biuncialisa Triticum aestivum genotype with differing tolerance to drought. Functional Plant Biology, 31:1149-1159.
Nakano,Y. and Asada, K., 1981. Hydrogen peroxide is scavenged by ascorbate-specific peroxidase in spinach chloroplasts. Plant Cell Physiology, 22: 867–880
-Pirasteh-Anosheh, H., Sadeghi, H. and Emam, Y. 2011. Chemical primary with urea and KNO3 enhances maize hybrids (Zea mays L.) seed viability under abiotic stress. Journal Crop Science Biotechnology, 14: 289-295.
-Renu, K. C., and Devarshi, S., 2007. Acclimation to drought stress generates oxidative stress tolerance in drought-resistant than susceptible wheat cultivar under field conditions. Environmental and Experimental Botany, 60: 276-283.
-Shao, H. B., Liang, Z. S. and Shao, M. A., 2005. Changes of anti-oxidative enzymes and MDA content under soil water deficits among 10 wheat (Triticum aestivum L.) genotypes at maturation stage. Colloids and Surfaces Bio Interfaces. 45: 7-13.
-Tsonev, T., Velikova, V., Lambreva, M. and Stefanov, D., 2000. Recovery of The photosynthetic apparatus in Bean plants after high- and low- temperature induced photoinhibition. Bulgarian Journal Plant physiology, 25: 45–53.