نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• امیر میرزایی موسی وند ¹
• احسان زندی اصفهان ²
• فرشاد کیوان بهجو ³

¹ دانشجوی دکترای مرتع‌داری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، ایران

² استادیار، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

³ دانشیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

هدف از انجام این مطالعه بررسی اثرات قرق بر تغییرات تنوع پوشش گیاهی در شرایط چرا و حفاظت از چرا در مراتع شمال‌شرق شهرستان دلفان (دامنه‌های کوه گرین) در استان لرستان بود. بدین‌منظور تعداد 120 پلات 1*1 مترمربعی در طول 12 ترانسکت در چهار طبقه ارتفاعی (در هر طبقه ارتفاعی 3 ترانسکت) به طول 100 متر به روش تصادفی - سیستماتیک در هریک از مناطق قرق و چرا شده در نظر گرفته شد. سپس در پلات فهرست گونه‌های موجود، تراکم، درصد تاج پوشش، لاشبرگ، سنگ و سنگریزه، خاک لخت و تولید ثبت گردید. برای ارزیابی شاخص‌های عددی تنوع، از نرم‌افزارEcological Methodology 6.2  استفاده و شاخص‌های عددی تنوع و یکنواختی محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها در محیط نرم‌افزارSPSS18  انجام شد. بر اساس نتایج حاصل از برداشت‌های صحرایی، تعداد 132 گونه گیاهی متعلق به 30 تیره و 104 جنس شناسایی شد که در عرصه قرق و تحت چرا به‌ترتیب 124 و 108 گونه موجود بود. نتایج بدست‌آمده از تجزیه و تحلیل داده‌های فراوانی گونه‌ها در دو عرصه، نشان داد که تمامی شاخص‌های عددی از نظر غنا، یکنواختی و تنوع گونه‌ای در عرصه قرق بیشتر از عرصه تحت چرا بودند. درصد تاج پوشش گندمیان چندساله، فورب‌ها و لاشبرگ در داخل قرق نسبت به خارج قرق افزایش و درصد پوشش گندمیان یکساله، بوته‌ای‌ها و خاک لخت کاهش داشت. تراکم گندمیان چندساله و فورب‌ها در داخل قرق نسبت به خارج قرق افزایش و تراکم بوته‌ای‌ها کاهش داشت، همچنین مقدار تولید در منطقه قرق نسبت به منطقه تحت چرا افزایش نشان داد.

کلیدواژه‌ها

• قُرق
• تنوع گونه‌ای
• غنای گونه‌ای
• تولید
• دلفان

عنوان مقاله [English]

Comparison of plant species diversity in two rangelands under grazing and exclosure conditions, Lorestan province (Case Study: Northeast Delfan County)

نویسندگان [English]

• Amir Mirzaee Mousavand ¹
• Ehsan zandi esfahan ²
• Farshad keyvan Behjoo ³

چکیده [English]

This research was aimed to investigate the effects of exclosure on species diversity changes under grazing and exclosure conditions in the northeast rangelands of Delfan County, Lorestan province. For this purpose, 120 quadrates of 1*1 m² were established in a randomized-systematic method along 12 transects of 100 m length at four altitude classes (three transects on each altitude class). In each quadrate, the list of species, density, the percentage of canopy cover, litter, stone and gravel, and bare soil were recorded. To evaluate the numerical indices of diversity, Ecological Methodology software (Ver., 6.2) was used and numerical indices of diversity and evenness were calculated. Data analysis was performed in SPSS software (Ver. 18). According to the obtained results, a number of 132 species were identified, belonging to 30 families and 104 genera, of which 124 and 108 species were recorded in the rangelands under exclosure and grazing conditions, respectively. Our results clearly showed higher numerical indices for richness, evenness, and species diversity under exclosure as compared with grazing condition. The canopy cover percentage of perennial grasses and forbs as well as litter percentage was higher inside the exclosure while the canopy cover percentage of annual grasses and shrubs as well as bare soil percentage was lower as compared with outside the exclosure. The density of perennial grasses and forbs increased, while the density of shrubs decreased inside the exclosure. In addition, a higher production was obtained from the rangeland under exclosure condition.

کلیدواژه‌ها [English]

• Exclosure
• species diversity
• Species richness
• Production
• Delfan