همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران

چکیده

روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری میزان بهره‌برداری گندمیان وجود دارد که هر یک از این روش‌ها دارای معایب و مزایای مربوط به خود هستند. استفاده از سنجه بهرهبرداری برای اندازه‌گیری بهره‌برداری گونه‌های گندمی و شبه گندمی، یکی از این روش‌ها است. این تحقیق به ارزیابی کارایی سنجه بهرهبرداری در تعیین میزان برداشت گندمیان بومی ایران می‌پردازد. بدین منظور میزان بهره‌برداری دو گونه‌ی گندمی Agropyron cristatum و Stipa barbata با سنجه بهرهبرداری تعیین و میزان تطبیق نتایج آن با روش نسبت وزنی (شاهد) با استفاده از رگرسیون ارزیابی می‌گردد. از آنجا که لازمه‌ی استفاده از سنجه بهرهبرداری وجود مقیاس‌های بهره‌برداری برای گونه‌های مورد مطالعه است که در حال حاضر در کشور ما وجود ندارد، ابتدا به توسعه‌ی این مقیاس‌ها پرداخته می‌شود. بدین منظور، 30 گیاه از گونه‌های مورد مطالعه نمونه‌برداری شد که 25 پایه برای تهیه مقیاس بهره‌برداری و 5 پایه برای بررسی چگونگی انطباق دو روش مورد استفاده قرار گرفتند. نتاج نشان داد که دو روش دارای تطابق زیادی هستند و سنجه بهرهبرداری به خوبی قادر به نشان دادن میزان بهره‌برداری گندمیان است. از آنجا که این روش، سریع، غیر مخرب و بسیار ارزان است، استفاده از سنجه بهرهبرداری برای برآورد میزان بهره‌برداری گونه‌های گندمی بومی ایران توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examination of utilization gauge efficiency for measuring utilization of native grasses of Iran

نویسنده [English]

  • Mohsen Sharafatmand

چکیده [English]

There are various methods to measure the utilization of grasses that each of these methods has its own advantages and disadvantages. The use of utilization gauge for grasses and grass-like species is one of these methods. This research was aimed to investigate the efficiency of utilization gauge in determining the utilization rate of native grasses in Iran. Thus, the utilization rate of Agropyron cristatum and Stipa barbata was measured by utilization gauge method, and the conformity of results with the weight ratio method (control) was assessed by linear regression. Since the utilization scales are prerequisite to the use of utilization gauge, which currently do not exist in our country, first these scales were developed. For this purpose, 30 plant individuals were sampled, of which 25 individuals were used to provide utilization scales and five individuals were used to evaluate the conformity of the two methods. According to the results, the two methods showed good conformity, so that the utilization gauge could be used to estimate the utilization of grasses. Since this method is rapid, non-destructive, and cheap, the use of utilization gauge is recommended to estimate the utilization rate of native grasses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • utilization
  • grasses
  • utilization gauge
  • Stipa barbata
  • Agropyron cristatum
امیری، ف.، بصیری، م و ایروانی، م. 1387. مقایسه روش‌های ادازه‌گیری بهره‌برداری از گونه Eurotia ceratoides. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 9(2): 229-241.
محمودی، م. 1391. ابعاد سنجی دو گیاه گندمی جهت ایجاد خط کش بهره‌برداری از مرتع. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشگاه شهر کرد.
مصداقی، م. 1382. مرتع‌داری در ایران.. انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد، ایران، 333ص.
مصداقی، م. 1383. روش‌های رگرسیون در تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی. دانشگاه امام رضا. ایران،290 ص.
مصداقی، م.، 1388. در ترجمه‌ی اصول و روش‌های مرتع‌داری، هواچک، جری ال.، پابو، رکس دی وهربل، کالندن اچ. مرکز نشر دانشگاهی. 736ص.
مقدم، م.، 1379. مرتع و مرتعداری. انتشارات دانشگاه تهران، ایران، 470ص.
Assaeed, M. S., 1997. Estimation of biomass and utilization of three perennial range grasses in Saudi Arabia. Journal of Arid Environments, 36: 103–111.
Guevara, J. C., Gonnet, J. M. and Estevez, O. R., 2002. Biomass estimation for native perennial grasses in the plain of Mendoza, Argentina. Journal of Arid Environments, 50: 613–619.
Johnson, P. S., Johnson, C. L. and West, N. E., 1988. Estimation of phytomass for ungrazed crested wheatgrass plants using allometric equations. Journal of Range Management, 41: 421–425.
Lommasson, T. and Jensen, C., 1943. Determining the utilization of range grasses from height-weight tables. Journal of Forestry, 41(8): 589-593.
Nafus, A. M., McClaran, M. P., Archer, S. R. and Throop H. L., 2009. Multispecies allometric models predict grass biomass in semidesert rangeland. Rangeland Ecology Management, 62:68–72.
Cook, W. and Stubbendieck, J., 1986. Range Research: basic problems and techniques. Denver, Society for Range Management. 317p.  
Cassady, J. T., 1941. A method of determining range forage utilization by sheep. J. Forest, 39(8): 667-671.
Hormay, A. L., 1943. A method of estimating grazing use of bitterbush. Research note 35. USDA forest service, California Forest and Range Experiment Station.
Crafts, E. C., 1938. Height-volume distribution in range grasses. Journal of Forest., 36(12): 1182-1185.
Cook, C. W. and Stubbendieck. J. , 1986. Range research: Basic problems and techniques. Society for Range Management, Denver,120-132pp.
Pichance, J. F. 1936. Comments on the stem–count method of determining the percentage utilization of ranges. Ecology, 17(2): 329-331.
Sharafatmand Rad, M., Heshmati, Gh. and Badripour, H., 2014. Evaluation of relationship of production and utilization of Agropyron cristatum and Stipa barbata with height, basal diameter and canopy diameter as dimensional variables. Iranian Journal of Range & Desert Research, 21(3): 474-454.
Smith, L., Ruyle, G., Maynard, J., Barker, S., Meyer, W., Stewart, D., Coulloudon, B., Williams, S. and Dyess, J., 2007. Principles of obtaining and interpreting utilization data on rangelands. University of Arizona Cooperative Extension Publication AZ1375.