نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سارا حشمتی ¹
• جمشید قربانی ²
• مریم شکری ³
• حسن زالی ⁴

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

² استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

³ استاد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

⁴ مربی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

چکیده

تغییرات ذخیره بذر گونه‌ها در خاک بر پویایی پوشش گیاهی مراتع تاثیر گذار است. هدف این تحقیق تعیین میزان تغییرات بانک بذر گونه‌های گیاهی در طول فصل رویش دربخشی از علفزارهای ییلاقی دامنه شمالی البرز واقع در مراتع منطقه سرخ‌آباد در شهرستان سوادکوه، استان مازندران است. بانک بذر در ماه‌های اسفند، اردیبهشت، مرداد و مهر با نمونه‌گیری از دو عمق خاک (صفر تا 5 و 5 تا 10 سانتی‌متر) انجام شد. نمونه‌ها در شرایط طبیعی گلخانه به مدت 11 ماه نگهداری شده و بذرهای جوانه‌زده شناسایی شدند. در این تحقیق 76 گونه گیاهی در بانک بذر خاک در طول فصل رویش شناسایی شدند. در همه فصول تعداد بذر در عمق صفر تا 5 سانتی‌متر به‌طور معنی‌داری بیشتر از عمق 5 تا 10 سانتی‌متر بود. بانک بذر در دو فصل تابستان (مرداد) و پاییز (مهر) حداکثر تعداد بذر را داشت. برای بانک بذر 21 گونه گیاهی تغییرات معنی‌داری در طول فصل رویش مشاهده شد. برای گونه‌های گیاهی Thlaspisp. ، Stellariamedia،Fumariasp.، Poabulbosa،Alyssumsp.، Thlaspihastulatum،Hieraciumsp.،  Myosotissilvaticaدر طول فصل رویش بانک بذر روند افزایشی داشته در حالی که برای گونه‌های Sonchus oleraceus،Cynodon dactyl ،Carex sp.، Potentilla canescence، Digitaria sanguinalis،Taraxacum montanum ، Dactylis glomerata  بانک بذر خاک در طول فصل رویش کاهش معنی‌داری را نشان داد. برای برخی گونه‌های دیگر نظیر Medicago lupulina،Agropyron repens ،Veronicapersica ، Stachysbyzantine،Tragopogon sp.، Bromus sp.  بانک بذر خاک در یک زمان به نقطه اوج رسیده و سپس روند کاهشی داشته است.

کلیدواژه‌ها

• بوم شناسی بذر
• فصل رویش
• پراکنش بذر
• جوانه‌زنی بذر
• بذر خواری

عنوان مقاله [English]

Seasonal variation in soil seed bank of summer rangelands at Sorkh-Abad Savadkooh, Mazandaran province

نویسندگان [English]

• sara Heshmati ¹
• Jamshid Ghorbani ²
• Maryam shokri ³
• Hasan zali ⁴

² Academic staff-SANRU

چکیده [English]

Seasonal variation in seed bank impacts vegetation dynamic. The purpose of this study was to determine the changes of soil seed bank during the growing season. This study was carried out in a summer grassland in the northern slopes of Alborz Mountain, SorkhAbad, Savadkoh in Mazandaran province, Iran. Sampling was done in March, May, August and October 2010 from two soil depths (0-5 and 5-10 cm). Seed bank composition and size were determined by seed germination of soil samples in glasshouse for 11 months. In this study, 76 species were identified in the soil seed bank during the growing season. In all months, seed density was greater in the upper soil layer than that in lower soil depth. The seed bank in summer (August) and autumn (October) had the maximum seed density. Significant temporal changes were found in the seed bank of 21 species. The seed bank of Thlaspi sp. , Stellaria media, Fumaria sp., Poa bulbosa, Alyssum sp., Thlaspi hastulatum, Hieracium sp. and Myosotis silvatica significantly increased during growing season while a significant reduction was found in the seed bank of Sonchus oleraceus, Cynodon dactylon, Carex sp., Potentilla canescense, Digitaria sanguinalis, Taraxacum montanum, and Dactylis glomerata.For some species such as Medicago lupulina, Agropyron repens, Veronica persica, Stachys byzantine, Tragopogon sp., and Bromus sp. soil seed banks showed a peak and then significantly declined.

کلیدواژه‌ها [English]

• Growing season
• seed ecology
• seed dispersal
• Seed germination
• seed predation