تحقیقات مرتع و بیابان ایران

همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

راهنمای نویسندگان

فرم های ضروری

داوران برگزیده

راهنمای داوران

داوران همکار

تعیین ارتباط خصوصیات خاک با پراکنش گونه‌های گیاهی مراتع زاگرس مرکزی با روش تحلیل تطبیقی متعارف (مطالعه موردی: مراتع سراب نرم خرم‌آباد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران،گروه مرتعداری، تهران، ایران

2 دانشیار، دانشگاه تهران، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، تهران، دانشکده منابع طبیعی، کرج، ایران

3 استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران،گروه مرتعداری، تهران، ایران

چکیده

شناخت عوامل محیطی موثر در پراکنش و استقرار گونه‌های گیاهی نقش مهمی در مدیریت صحیح اکوسیستم‌های مرتعی دارد. هدف از این تحقیق بررسی علل پراکنش گونه‌های گیاهی و شناخت رابطه پراکنش گونه‌های معرف مراتع خرم‌آباد با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بوده است. با انجام بازدید اولیه، ضمن تفکیک تیپ‌های گیاهی، منطقه معرف هر تیپ شناسایی شد. تیپ‌های گیاهی مورد بررسی در این تحقیق Agropyron libanoticum-Acantholimon bromifolium ،Hordeum glaucum-Taeniatherum crinitum، Astragalus adscendens-Agropyron trichophorum و Astragalus adscendens-Daphne mucronata بودند. اندازه پلات‌های نمونه‌برداری به روش سطح حداقل 4مترمربع و تعداد آنها به کمک فرمول آماری 160 پلات تعیین گردید. پلات‌گذاری در هر تیپ گیاهی به روش تصادفی- سیستماتیک انجام گرفت به‌طوری‌که در هر پلات، فاکتورهای مربوط به پوشش گیاهی اندازه‌گیری و در نقاط ابتدایی و انتهایی ترانسکت‌های مستقر شده، اقدام به حفر پروفیل خاک و نمونه‌برداری جهت تعیین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی گردید. رسته‌بندی پوشش گیاهی بوسیله روش تحلیل تطبیقی متعارف(CCA) انجام شد و نتایج نشان داد از بین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، ماده آلی، ازت، فسفر و اسیدیته مهمترین عوامل موثر در پراکنش Daphnemucronata بوده و پراکنش گونه‌های گیاهی Agropyronlibanoticum و Acantholimonbromifolium بیشتر تحت تاثیر پتاسیم، بافت خاک و هدایت الکتریکی و بوده و عوامل بافت و آهک خاک نقشی تعیین‌کننده در پراکنش گونه‌های Taeniatherum crinitum، Hordeum glaucum ، Astragalus adscendens وAgropyron trichophorum دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Relationship between soil properties and distribution of plant species in central Zagros Rangelands by CCA method (Case study: Sarabe Narm Rangelands of Khorramabad)

نویسندگان [English]

  • reza Hasanpouri 1
  • Ali Tavili 2
  • seyed akbar javadi 3

چکیده [English]

Identification of effective environmental factors in distribution and establishment of plant species plays an important role in rangeland ecosystems management. The purpose of this study was investigation of reasons for plant species distribution and relationship between index species in Khorramabad rangelands and physical and chemical properties of soil. At preliminary inspection, vegetation types were separated and the key area of each type was recognized. Four vegetation types were identified as follows: Agropyron libanoticum-Acantholimon bromifolium ،Hordeum glaucum-Taeniatherum crinitum، Astragalus adscendens-Agropyron trichophorum andAstragalus adscendens-Daphne mucronata. The size and number of sampling plots were calculated to be 4 square meters with minimal area method, and 160 based on the statistical formula, respectively. Sampling method in each vegetation type was randomize-systematic, so that, in each plot, vegetation factors were measured, then at the beginning and end of each transect a profile was dug and some physical and chemical properties of soil were measured. Vegetation ordination was done by CCA method and results showed that organic matter, nitrogen, phosphorus, potassium and pH were the most important factors affecting Daphne mucronata distribution. The distribution of Agropyron libanoticum and Acantholimon bromifolium were affected by potassium, soil texture, and EC. As well, soil texture and lime had a decisive role in distribution of Taeniatherum crinitum, Hordeum glaucum, Astragalus adscendens and Agropyron trichophorum.

کلیدواژه‌ها [English]

  • CCA
  • distribution
  • plant species
  • soil properties
  • Khorramabad
مراجع
ایروانی، م.، خواجه الدین، ج. و بصیری، م.،۱۳۸۰. تعیین عوامل محیطی مهم و مؤثر بر رویشگاه سه گونه مرتعی در حوضه رودخانه وهرگان. مجموعه مقالات دومین سمینار ملی مرتع و مرتعداری در ایران. انتشارات دانشگاه تهران، ایران، ۵۴۹-۵۳۳.
بصیری، ر.، 1382. مطالعه اکولوژیک منطقه رویشی وی ول با تجزیه و تحلیل عوامل محیطی در مریوان. رساله دکتری جنگلداری،دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم دریایی و منابع طبیعی نور، ایران، 123ص.
پیری صحراگرد، ح.، 1388. عوامل محیطی مؤثر بر  پراکنش جوامع گیاهی حوزه آبخیز طالقان (مطالعه موردی: زیر حوزه طالقان میانی). پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 95ص .
جعفری،م.، زارع چاهوکی، م.ع.، آذرنیوند، ح.، باغستانی میبدی، ن. و زاهدی امیری، ق.، 1381. بررسی روابط پوشش گیاهی مراتع پشتکوه استان یزد با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با استفاده از روش‌های تجزیه و تحلیل چند متغیره. منابع طبیعی ایران، 55(3):419-433"">."">
حسینی توسل، م. و جعفری، م.، 1382. بررسی ارتباط برخی گونه های شاخص مرتعی با خصوصیات خاک در منطقه نیمه خشک طالقان. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 10(1): 130-115.
حیدری، م .و مهدوی، ع.، 1388. بررسی تنوع گیاهی در بین گروه گونه های بوم شناختی گیاهی(مطالعه موردی منطقه حفاظت شده قلارنگ استان ایلام). مجموعه مقالات سومین همایش ملی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران.
زاهدی امیری ق. و محمدی لیمایی س.، 1381. ارتباط بین گروه های اکولوژیک گیاهی در اشکوب علفی با عوامل رویشگاهی(مطالعه موردی: جنگل های میان  بند نکا). منابع طبیعی ایران، 55(3): 341-352.
مرادی، ح. و احمدی پور، ش.، 1385. بررسی نقش مرفولوژی و خاک بر پوشش گیاهی با استفاده ازGIS(مطالعه موردی: بخشی از مراتع حوضه واز). پژوهش های جغرافیایی، 38(58):17-32.
مصداقی م.، 1386. مرتعداری در ایران. دانشگاه امام رضا (ع)، مشهد، ایران، 334 ص.
مصداقی، م.، 1384. بوم شناسی گیاهی. انتشارت جهاد دانشگاهی مشهد، ایران، 187 ص.
مصداقی م.، 1380. توصیف و تحلیل پوشش گیاهی(مارتین ک.، پدی ک.)، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ایران، 288ص.
مقیمی، ج.، 1384. معرفی برخی گونه های مهم مرتعی مناسب برای توسعه و اصلاح مراتع ایران. انتشارات آرون، ایران، 672ص.
مهردادی، م.، ۱۳۸۰. بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک برگونه های مرتعی غالب منطقه کهک قم. پایان نامه کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده علوم دریایی و منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران، ۱۱۰ ص.
میرمحمدی میبدی، ع. م.، امینی حاجی آبادی، ع. و خواجه الدین، ج.، 1381. عوامل موثر در استقرار چهار گونه گیاه شورپسند در شمال باتلاق گاوخونی با استفاده از روش اوردیناسیون. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 6(2): 215-229.
یوسفی‌نژاد، ا.، 1390. بررسی برخی از ویژگی‌های رویشگاهی درختچه L.  Daphne mucronata (مطالعه موردی در فریدون‌شهر استان اصفهان). پایان‌نامه کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران.
Ahmadi, H., Kamali, N., Salajeghe, A., Jafari, M. and Sadeghipour, A., 2010. Investigation on some environmental factors influencing distribution of plant species (Case study: Ghara Aghach watershed, Semirom, Isfahan). Pajouhesh & sazandegi, 88: 55-86.
Azarnivand, H., Nikou, Sh, Ahmadi, H., Jafari, M. and Mashhadi, N., 2007. Investigation on Environmental Factors Influencing Distribution of Plant species (Case study: Damghan Region of Semnan Province). Iranian Journal of Natural Resources, 60(1): 323-341.
Bouyoucos, G. J., 1962. Hydrometer method improved for making particle size analysis of soils. Agronomy Journal, 54:464-465.
Daubenmire, R. F., 1976. The use of vegetation in assessing the productivity of forest lands. Botanical Review, 42: 115-143.
Gorgin Karaji, M., Karami, P., Shokri, M. and Safaeian, N., 2006. Investigation relationship between some important species and physical and chemical soil factors (Case study: Farhadabad sub chatchment in Kurdistan, Saral rangelands). Pajouhesh & Sazandegi, 73: 126-132.
Hamze, B., Khanhasani, M., Khodakarami, Y. and Nemati Peykani., 2008. Floristic and phytosociological study of Chaharzebar forests in Kermanshah. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 10(1): 115-130.
He, M. Z., Zheng, J. G., Li, X. R. and Qian, Y. L., 2007. Environmental factors affecting vegetation composition in the Alxa Plateau, China. Journal of Arid Environments, 69: 473-489.
Heydari, M., Mahdavi, A. and Atar Roshan, S., 2009. Identification of relationship between some physiographic attributes and physico-chemical soil properties and ecological groups in Melehgavan protected area, Ilam. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 17(1): 149-160.
Jiang, Y. Kang M., Zhu Y., and XU, G., 2007. Plant biodiversity patterns on helan Maountain, china. Acata Oecologica, 32: 125-133.
Jin Tun, Z., 2002. A study on relation of vegetation, climate and soil in Shanxi province. Plant Ecology, 162: 23-31.
Kerbz, C. J., 1999. Ecological methodology. 2nd ed. Addision Wesly Longman, Menlo Park, California, USA.
Kjeldahl, J., 1883. A new method for the determination of nitrogen in organic bodies. Analytical Chemistry, 22: 366.
Meilleur, A. and Bergeron, Y., 1992. The use of understory species as indicators of landform ecosystem type in heavily disturbed forests: an evaluation in the Haut-Saint-Laurent, Quebec. Vegetation, 102: 13-32.
Mohtashamnia, S., Zahedi, Gh. and Arzani, H., 2007. An investigation on synecology of semi-steppe vegetation in relation to Edaphic and Physiographical factors (case study: eghlid rangelands of Fars). Iranian Gournal of Agriculture Sciences and Natural Resources, 14(6): 111-123.
Mokhtari Asl, A., Mesdaghi, M., Akbarlou, M. and rangavaran, R., 2008. Facrors affecting establishment and distribution of four halophytic species in Eastern Azarbayjan- Marand Gherkhelar rangelands. Iranian Journal of Agriculture Sciences and Natural Resources, 55(3): 341-352.
Moles, R., Hayes, K., Oregan B. and Moles. N., 2003. The impact of environmental factors on the distribution of plant species in a Burren grassland patch. Biology and Environment, Proceeding of Royal Irish Academy, 103(3): 139-145.
Monier, M., 2006. Vegetation associates of the endangered Randonia Africana and its soil characteristics in an arid desert ecosystem of western Egypt. Acta Botanica Croatica, 65 (1): 83-99.
Najafi Tireh Shabankare, K., Jalili, A., Khorasani, N. and Asri, Y., 2008. Investigation on relationship between ecological factors and plant associations of Geno Protected Area. Iranian Journal of Range and Desert Research, 15(2): 179-199.
Olsen, S. R. and Watanabe, F. S., 1970. Diffusive supply of phosphorus in relation to soil texture variations. Soil Science, 110: 318-327.
Reed, R. A., Peet, R. K., Palmer, M. W. and White, P. S., 1993. Scale dependence of vegetationenvironment correlations: a case study of North Carolina piedmont woodland, North Carolina, USA. Journal Of  Vegetation Science, 4: 329-340.
Rundel, P. W., 1981. The matorral zone of Central Chile. 175-201. In: di Castri, F., Goodall, D.W., Spetch, R.L. (Eds.), Mediterranean Type Shrublands. Elsevier, Amsterdam,.
Schoenholtz, S. H., Van Miegroet, H. and Burger, J. A., 2000. A review of chemical and physical properties as indicators of forest soil quality: challenges and opportunities. Forest Ecology and Management, 138: 335-356.
Walkley, A. and Black, I. A., 1934. An examination of the Degtjareff method for determining organic carbon in soils: Effect of variations in digestion conditions and of inorganic soil constituents. Soil Science, 63: 251-263.
 
 
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
دوره 23، شماره 4
اسفند 1395
صفحه 800-809
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار