نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پیمان حسیببی ¹
• زینب نوروز نژاد ²

¹ دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

² دانش‌اموخته رشته زراعت، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران ‌

چکیده

آزمایش حاضر به منظور مطالعه خصوصیات کیفی علوفه حاصل از برخی گونه‌های بومی باریک برگ و پهن‌برگ سازگار با اقلیم استپی گرم خوزستان با هدف استفاده به عنوان منابع تولید علوفه در استان خوزستان در سال زراعی 1391-1390 با استفاده از تجزیه واریانس یک‌طرفه و سه تکرار به اجرا درآمد. در این آزمایش 14 گونه‌ی بومی رایج در منطقه از پنج خانواده گیاهی انتخاب و صفاتی هم‌چون درصد ماده خشک، درصد خاکستر (با استفاده از کوره الکتریکی)، درصد ماده آلی، میزان پروتئین (به روش کجلدال)، میزان فیبر خام (بوسیله دستگاه فایبرتیک)، میزان انرژی خام (به وسیله بمب کالریمتر)، میزان کربوهیدرات‌های محلول و نشاسته (با استفاده از ماده خشک، فنل و اسید سولفوریک) آنها در اواخر مرحله گلدهی مورد بررسی قرار گرفت. بررسی خصوصیات کیفی نشان داد که گیاهان خانواده بقولات بالاترین درصد پروتئین و گیاهان خانواده گندمیان بالاترین درصد فیبر را به‌خود اختصاص دادند. همچنین همبستگی منفی و معنی‌دار بین درصد پروتئین و درصد فیبر (^**565/0-r₌) مشاهده شد. شاه افسر (Melilotus officinalis) از خانواده بقولات دارای بیشترین انرژی خام بود که البته با برخی از گونه‌های خانواده گندمیان فاقد اختلاف معنی‌دار می‌باشد. پنیرک (Malva parviflora) که دارای بالاترین درصد خاکستر بود، کمترین میزان انرژی خام را به‌خود اختصاص داد. گونه یولاف وحشی (Avenaludoviciana) و جو وحشی (Hordeummurinum) از خانواده گندمیان به ترتیب بیشترین و کمترین میزان کربوهیدرات‌های محلول را داشتند. به‌طور کلی، چنانچه برخی از گونه‌های بومی سازگار با اقلیم منطقه که علی‌رغم دارا بودن صفات کیفی مناسب جهت تعلیف دام، غالباً به عنوان علف هرز مزارع و باغات استان شناخته می‌شوند، در مراتع و یا زمین‌های بایر تحت عوامل زراعی کشت شوند، می‌توان علاوه بر احیای پوشش گیاهی مراتع تخریب شده، تولید ماده خشک در واحد سطح مراتع را به‌طور قابل توجهی افزایش داده و مقادیر معتنابهی علوفه دارای کیفیت مناسب جهت توسعه دامپروری در منطقه بدست آورد.

کلیدواژه‌ها

• بقولات
• پروتئین
• خاکستر
• فیبر
• گندمیان
• مرتع

عنوان مقاله [English]

Comparison of forage quality characteristics between narrow-leaf and broadleaf species in the warm steppe climate of Khuzestan

نویسندگان [English]

• peyman hasibi ¹
• zeynab noroznejad ²

چکیده [English]

This research was aimed to study the forage quality of narrow-leaf and broadleaf species, compatible with the warm steppe climate of Khuzestan. The study was conducted during 2011-2012 using a one-way analysis of variance and three replications. In this experiment, 14 common native species in the region from five botanical families were selected. The sampling was done at late flowering stage. Traits such as total dry matter, organic matter, ash, protein, crude fiber, crude energy, soluble carbohydrates and starch were investigated. According to the results, the highest percentage of protein and fiber was measured for the plants from the Leguminous and Poaceae families, respectively.  In addition, a significant negative correlation was found between the protein and fiber percentage (r=-0.565**). Melilotus officinalis, from the leguminous family, had the highest crude energy with no significant difference with some species from the Poaceae family. The highest content of ash and lowest crude energy were recorded for Malva parviflora. Avena ludoviciana and Hordeum murinum from the Poaceae family had the highest and lowest content of soluble carbohydrates, respectively. Generally, planting of the species compatible with the climate of the region could be used both for forage production in rangelands and vegetation restoration in degraded rangelands.   

کلیدواژه‌ها [English]

• Ash
• FIBER
• grasses
• legumes
• protein
• rangeland