نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ساوان شاهرخی ¹
• مهشید سوری ²
• جواد معتمدی ³
• علیرضا افتخاری ⁴

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ایران

² استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ایران

³ استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ایران

⁴ استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

گرم شدن هوا اثرات مخربی بر حیات موجودات داشته و سبب تخریب اکوسیستم‌های طبیعی، وقوع سیل، خشکسالی و بر هم خوردن تعادل اقلیمی و اکولوژیکی می‌شود. تشدید اثر گاز گلخانه‌ای در جو در اثر تراکم دی اکسید کربن باعث افزایش گرمای زمین، ذوب یخ‌های قطبی، وقوع سیلاب های عظیم و نابودی جنگل ها می شود. ترسیب کربن زمینی، توانایی گیاهان و خاک برای جذب دی اکسید کربن از اتمسفر و ذخیره آن در گیاه و خاک است. از این رو راهکاری است که به کاهش کربن اتمسفری و اصلاح تبعات تغییر اقلیم کمک می‌کند. در پژوهش حاضر، اثر عملیات اصلاحی کنتور فارو بر روی ترسیب کربن در منطقه خلیفان مهاباد استان آذربایجان غربی بررسی شد. در سایت‌های مطالعاتی کنتور فارو و شاهد، چهار ترانسکت 100 متری به طور تصادفی و در امتداد هر ترانسکت 5 پلات با فواصل 20 متر، به طور سیستماتیک انداخته شد. بیوماس گیاهی به روش قطع و توزین، در همه پلات‌ها اندازه گیری شد. در ابتدا و انتهای هر ترانسکت یک پروفیل در دو عمق 15-0 و 30-15 سانتی متری حفر گردید. نمونه‌های خاک و گیاه به آزمایشگاه فرستاده شدند. میزان ترسیب کربن برای هر کدام از نمونه‌ها تعیین گردید. داده‌ها با آزمون های تجزیه واریانس یک طرفه و آزمون t مورد تحلیل قرار گرفتند. با مقایسه تک تک اجزای گیاهی در دو منطقه مذکور با یکدیگر، این نتیجه حاصل شد که بین اجزای گیاهی شامل فورب، گراس و لاشبرگ تیمار شاهد و فارو از نظر ترسیب کربن، در سطح احتمال 5% تفاوت معنی‌داری وجود داشت. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که میزان ترسیب کربن در سایت اجرای عملیات کنتور فارو نسبت به سایت شاهد بالاتر بود. علت این امر را می‌توان تاثیر مثبت عملیات کنتور فارو بر کنترل رواناب سطحی، ذخیره سازی بارش در خاک و استفاده از رطوبت اضافی جمع‌آوری شده در داخل فاروها برای رشد گونه‌های مرغوب مرتعی، افزایش بیوماس گیاهی و در نتیجه بهبود شرایط منطقه و افزایش ترسیب کربن منطقه اجرای کنتور فارو برشمرد.

کلیدواژه‌ها

• ترسیب کربن
• عملیات اصلاحی کنتور فارو
• خاک
• پوشش گیاهی
• خلیفان مهاباد

عنوان مقاله [English]

Effect of Contour Furrow on Carbon Sequestration Soil and Biomass (Case Study: Khalifan Rangelands, Mahabad)

نویسندگان [English]

• savan shahrokhi ¹
• Mahshid Souri ²
• javad moetamedi ³
• Alireza Eftekhari ⁴

² Assistant Professor of Faculty of Natural Resources, University of Urmia

⁴ Assistant Professor, Rangeland Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

چکیده [English]

 Global warming has devastating effects on the lives of organisms, causing damage to natural ecosystems, floods, droughts and climatic and ecological imbalance. Resonance effects of greenhouse gases in the atmosphere as a result of carbon dioxide concentration causes warming, melting polar ice caps, massive flooding, and deforestation. Biological carbon sequestration is soil and plants' ability to absorb carbon dioxide from the atmosphere and store it in plant and soil. Therefore, it is a method that helps to reduce atmospheric carbon and to mitigate the consequences of climate changes. In this project, the effects of restoration rangeland practices (contour furrow) on carbon sequestration were investigated in Khalifan region of Mahabad. For this purpose, in each study site (contour furrow and control), four 100-m transects were established. Along each transect, five plots spaced 20 m apart were set up systematically. At the beginning and end of each transect, a profile was excavated at two depths (0-15 and 15-30 cm). Soil and plant samples were transferred to the laboratory. Plant biomass was measured in all plots by cutting and weighing method. Carbon sequestration rate was determined for each of the samples. The data were analyzed by ANOVA and T-test. The results indicated that the highest rate of carbon sequestration in the study sites belonged to the litter. The results demonstrated that the rate of carbon sequestration in both biomass and soil in contour furrow site was higher in comparison with control site. This can be due to the positive effect of contour furrow practice on the amount of participation storage in soil, run off and erosion control and increasing the vegetation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Carbon sequestration
• Restoration Practice
• Contour Furrow
• soil
• biomass
• Khalifan region