همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 دانشیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

3 استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

4 استادیار، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

ارزیابی پایداری زیست‌محیطی- بوم‌شناختی، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارها در فرآیند برنامه‌ریزی توسعه پایدار بوده و لذا توجه به آن در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها اجتناب‌ناپذیر است. در ارتباط با سنجش پایداری زیست‌محیطی- بوم‌شناختی در مراتع و مخصوصاً سامان‌های عرفی شاخص‌های مشخصی وجود ندارد درنتیجه در حال حاضر تدوین و اعتبار سنجی شاخص‌های ارزیابی پایداری زیست‌محیطی جهت سنجش پایداری در سامان‌های عرفی ضروری به نظر می‌رسد. در این پژوهش 40 شاخص ارزیابی پایداری زیست‌محیطی- بوم‌شناختی از طریق مصاحبات اکتشافی و مرور منابع مختلف تدوین و از طریق پرسشنامه در معرض قضاوت و داوری متخصصان دانشگاهی، کارشناسان امور اجرایی و خبرگان محلی قرار گرفت. برای اعتبار سنجی و دستیابی به اجماع نظر علاوه بر آماره‌های توصیفی از آزمون کروسکال والیس استفاده شد. شاخص‌هایی مانند تنوع جانوری، کیفیت بصری، سطح آلودگی صوتی و درجه آلودگی هوا علیرغم اینکه در منابع خیلی تکرار شدند به جهت عدم تناسب با سامانهای عرفی مرتعی در معیار تناسب منطقه‌ای امتیازات پایینی به خود اختصاص دادند. در بین شاخص‌ها بیشترین امتیاز مربوط به شاخص مساحت مرتع و پایین‌ترین آن مربوط به شاخص درجه آلودگی هوا در سامان می‌باشد. در این پژوهش تعداد 16 شاخص در قالب شش مؤلفه مورد تأیید متخصصان، کارشناسان امور اجرایی و نخبگان محلی معرفی گردیده است که می‌تواند در بخش مراتع شروعی برای تدوین مدل ملی شاخص‌های ارزیابی پایداری، ایجاد بانک اطلاعات شاخص‌های پایداری و کمی نمودن آن‌ها در راستای رسیدن به توسعه پایدار در بخش منابع طبیعی و بخصوص مراتع کشور باشد. همچنین دستگاه‌های اجرایی می‌توانند با استفاده از شاخص‌های معرفی‌شده جهت بهبود وضعیت مراتع، بهره‌برداران و حرکت به سمت پایداری در همه ابعاد برنامه‌ریزی کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Provision of Environmental-Ecological assessment Indices in Rangeland pastoral units with a Focus on Sahand Summer Rangelands

نویسندگان [English]

  • Morteza Mofidi chelan 1
  • hosein Barani 2
  • Ahmad Abedi sarvestani 2
  • javad Moetamedi 3
  • Alireza darban Astane 4

1 organ University of Agricultural Sciences & Natural Resources

چکیده [English]

Evaluation of environmental-ecological sustainability is considered as one of the most important tools in sustainable development planning process. Therefore, attention to this issue is inevitable in policy-making and planning. There are no definite indices in relation to assessing environmental-ecological sustainability in rangelands and range allotments. Consequently, developing and validating of environmental sustainability evaluation indices in order to assessing sustainability in range allotments seem to be necessary. In the present study, 40 assessing indices of environmental-ecological sustainability were studied through exploratory interviews and literature review and then were subjected to the judgment of university professionals, experts and local elites using questionnaires. For validation and consensus, in addition to descriptive statistics, Kruskal–Wallis one-way analysis of variance was used. Indices like animal diversity, visual quality, sonic pollution level and air pollution level received low scores due to lack of suitability with rangeland allotments in regional scale. Among the indices, the highest and lowest scores were related to rangeland area and air pollution level, respectively. In the present study, 16 indices, as six components, were introduces, which could be  a start point for developing a national model of evaluating sustainability indices, creating database of sustainability indices and quantifying them for obtaining sustainable development in natural resources, especially rangelands. Also, executive organizations could apply these indices for improving rangelands and beneficiaries’ condition as well as moving toward sustainability.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental-ecological sustainability
  • Index
  • Validation
  • pastoral units
  • summer rangelands
Abdolahzade, Gh. H., Kalantari, Kh., Asadi, A. and Daneshvar, J., 2008. Formulating and Validation of Suitable Indices for Analyzing Spatial Agricultural Development Inequalities (Case Study of Fars Provinces). Iranian Journal of Agricultural Economics and Development, 2 (41): 111-126.
Abdolmaleky, M., chizari, M. and Hoseini, S. J. F., 2009. An Investigation and Analysis of Strategies Associated with Watershed Management Extension to Sustainable Natural Resource Management, Hamedan Province, Iran. Iranian Journal of Dynamic Agriculture, 6(2):43-63.
Anabestani, A. A., Khosrobeigi, R., Tagilo, A. A. and Shamsedini, R., 2011. Sustainable rural development grading using technology multi-criteria decision technique of agreement planning CP (case study: Rurales of Komijan County). Quarterly Journal of Human Geography, 3(2): 107-126.
Esther, W. and Ndalahwa. F., 2003. Public participation in integrated water resources management: (The case of Tanzania). Physics and Chemistry of the Earth 28:1009-1014.
Gilman, R., 1996. Sustainability,URL.:http://www.context.org/ICLIB/DEFS/AIADef.htm,
Golusin, M. and Ivanović, O. M., 2009. Definition, characteristics and state of the indicators of sustainable development in countries of Southeastern Europe. Agriculture, ecosystems & environment, 130(1), 67-74.
Hassan, H. and Nordin, M., 2002. Indicators of Sustinable Development: The Malaysian Perspective.
Hassanshahi, H., Sadati, S. A. and Rezaei, A., 2010. An Analysis of Sustainable Natural Resource Management among Farmers in Behbahan County (Khuzestan Province). Environmental Sciences, 7 (2):169-180.
Kalantari, Kh., 2012. Quantitative Models in Planning (Regional, Urban and Rural). Publications of Farhang Sabz, Iran, 356p.
Kalantari, Kh., Asadi, A. and Chopchian, Sh., 2009. Compiling and Validation of Sustainable Rural Areas Development Indicators. Urban Regional Studies and Research, 1(2):69-86.
Khosrobeigi, R., Shayan, H., Sojasigeidari, H. and Sadeglo, T., 2011. Measurement and evaluation Sustainability in Rural Regions with Using TOPSIS-FUZZY Multi-Criteria Decision-Making Technique. Journal of Rural Reserch 2(1): 151-158.
Maczko, K. A., Bryant, L. D., Thompson, D. W. and Borchard, S. J., 2004. Putting the pieces together: Assessing social, ecological, and economic rangeland sustainability. Rangelands, 26(3): 3-14.
Mitchell, J., 2010. Criteria and indicators of sustainable rangeland management. University of Wyoming Cooperative Extension Service Publication, 242p.
Rahimi, H., 2004. The role of Rangelands in environmentally sustainable development. Journal of Light Courier, 1(3): 49-57.
Range, Forest and Watershed Organization of Iran, 2010. Guideline for Monitoring and Evalution of Natural Resources and Watershed Management Plans, Iran, 505: 196p.
 Rezvani, M. R., Akbarian Ronizi, S. R., eftekhari, A. and Badri, S. A., 2012. Explanation  on sustainability indicators for assessing the effects of tourism patterns in rural areas in around metropolises (Case study: rural areas in the around of Tehran Metropolis). Human Geography Research, 81: 69-94.
Salam, M. A., Noguchi, T. and Koike, M., 2005. Factors influencing farmers to Sustained participation in participatory forestry: A case study in central Sal forest in Bangladesh. Journal of Ecological Economics, 57(4): 709-723.
Shayan, H., Hosseinzadeh, S. R. and Khosrobeygi, R., 2011. Assessment the sustainbility of roral development case study: Kamijan township. Journal of Geography and Development, 24: 101-120.
Swiss Federal Statistical Office, 2002. Measuring sustainable development, SFSO Publisher.
United Nations., 2007. Indicators of Sustainable Development: Guidelines and Methodologies, Third Edition, New York :99p.
Velayati, S. and Kadivar, A. A., 2006. Environmental challenges of forests and rangelands of Iran and its consequences. Journal of Geography and Regional Development 7: 53-72.
World Bank, 2008. Knowledge assessment methodology. Available at: http://web. worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/WBI/WBIPROGRAMS/KFDLP/EXTUNIKAM/0,,menuPK:1414738~pagePK:64168427~piPK:64168435~theSitePK:1414721,00.html.
Yarihesar, A., Badri, S. A., Pourtaheri, M. and Farajisabokbar, H., 2013. Study and defining the process for selecting sustainability evaluation and appraisal indicators for rual habitats of metropolitan areas (Case:Tehran Metropolitan). Geography and Development 32: 127-148.
Yavari, Gh. and Fazelbeygi, M. M., 2011. Environmental impact assessment of sustainable development, using degradation model (A case study of Horaman Zone, west Iran). Journal of Environmental Studies, Volume 37 (57): 1-8.
Zahedi, Sh. and Najafi, Gh., 2007. Concept of sustainable development. Management Research in Iran, 10 (49):43-76.