تحقیقات مرتع و بیابان ایران

همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

راهنمای نویسندگان

فرم های ضروری

داوران برگزیده

راهنمای داوران

داوران همکار

همبستگی مکانی بین گیاهان مرتعی زیراشکوب و گونه‌های درختی (مطالعه موردی: مراتع بیابانی حاشیه جازموریان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه آزاد اسلامی بافت

چکیده

با توجه ایجاد میکروسایت­های مناسب در زیر تاج­پوشش گونه­های درختی برای گونه­های مرتعی در مناطق خشک، این تحقیق به تعیین رابطه مکانی بین گونه های درختی کهورستان­ها (در دو شرایط خالص و آمیخته) با گونه­های مرتعی زیراشکوب در حاشیه جازموریان استان کرمان می­پردازد. پس از انتخاب منطقه، تعداد 34 سایت 2000 متر­مربعی به شکل دایره (بر اساس شبکه­بندی) نمونه­برداری شد. از آزمون‌ مربع کای و شاخص­های Dice و Jaccard جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که گونه­های درختی در جنگل آمیخته کهور، تغییردهنده ساختار گونه­های زیراشکوب مرتعی خود هستند. در این راستا کور (Capparisspinosa) و برت (Aeluropus littoralis) به ترتیب با درجه همبستگی 61/0 و 22/0 از رابطه تسهیل کهور (Prosopiscineraria) و خارشتر (Alhagi graecorum) نیز با درجه همبستگی 42/0 از رابطه تسهیل کهورک (Prosopisfarcta) جهت حضور خود بهره جستند. این در حالی است که کهور پاکستانی (Prosopisjuliflora) اثر منفی معنی­داری بر حضور گونه کرتکی (Desmostachya bipinnata) در زیراشکوب خود شده است. با غالب شدن گونه شورپسند شاه‌‌گز (Tamarix stricta)، حضور گونه­های غیرخوشخوراک از قبیل کرتکی و استپی (Stipa capensis) به ترتیب با درجه همبستگی 31/0 و 26/0 به طور معنی­دار پررنگ و حضور گونه­های خوشخوراک از قبیل برت به صفر می­رسد. طبق نتایج برای حفظ گونه­های با ارزش دارویی (کور) و علوفه­ای (برت) بایستی سعی گردد که گونه درختی کهور به دلیل ایفای نقش پرستاری به عنوان گونه غالب در جنگل های آمیخته باقی بماند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spatial association between the understory rangeland plants and woody species (case study: desert rangelands of Jazmorian near)

نویسنده [English]

  • reza bagheri

baft isalamic azad university

چکیده [English]

Considering the creation of suitable microsites for rangeland species under the canopy of tree species in arid regions, this research was conducted to determine the spatial relationship between tree species in Prosopis sites and a variety of range species. The study was conducted on the Jazmourian margin of Kerman province. After selecting the area, 34 sites of 2000 m-square were sampled. Chi-square test and Dice and Jaccard indices were used to analyze the data. The results showed that tree species in the mixed Prosopis stands could change the structure of understory rangeland species. In this regard, Prosopis cineraria and Prosopis farcta showed significant positive effects on Capparis spinosa and Aeluropus littoralis (with a correlation coefficient of 0.61 and 0.22), and Alhagi graecorum (with a correlation coefficient of 0.42), respectively, while Prosopis juliflora had negative effects on the presence of Desmostachya bipinnata. As Tamarix stricta becomes dominant, the presence of non palatable species such as Stipa capensis and Desmostachya bipinnata is significantly highlighted, and the presence of palatable species like Aeluropus littoralis reaches zero. According to the results, Prosopis cineraria is recommended to be maintained as a domininat nursing species in the mixed stands to preserve valuable medicinal and forage species.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Relation Facility
  • Competition
  • Nursing Tree
  • Rangeland Ecology
مراجع
جنگجو، م.، 1388. بررسی کنش‌های متقابل بین گیاه درمنه کوهی (Artemisia aucheri Boiss.)  و بروموس (Bromus tectorum L)، مطالعه موردی: مراتع استپی نصرآباد استان یزد. زیست شناسی ایران، 22(3): 391-381.
جنگجو برزل آباد، م.، اجتهادی، ح. و حسن‌پور، ه.، 1389. همبستگی مکانی بین گیاهان بوته‌ای و گندمیان چندساله مرتعی. مرتع، 4(1): 22-12.
مقام‌نیا، ا.، جنگجو، م.، ابریشم چی، پ. و اجتهادی، ح.، 1389. جنبه‌های اکوفیزیولوژیک رقابت و تسهیل بین درمنه خراسانی و بروموس کوپه داغ. مرتع، 4(2): 319-308.
Abdel Bari, E., Fahmy, G., Al Thani, N., Al Thani, R. and Abdel-Dayem, M., 2007. The Ghaf Tree Prosopis specigera in Qatar. Qatar University Environmental Studies Centre, Doha, 165p.
Aggarwal, P. K., Kumar, P. and Raina, P., 1993. Nutrient availability from sandy soils underneath Prosopis cineraria (Linn. Macbride) compared to adjacent open site in an arid environment. Indian For., 199: 321-325.
Armas, C., Pugnaire, F. I. and Sala, O. E., 2008. Patch structure dynamics and mechanisms of cyclical succession in a Patagonian steppe (Argentina). Journal of Arid Environments, 72: 1552-1561.
Bagheri, R. and Mohammadi, S., 2017. Facilitation effect of some range species in a degraded rangeland on primary establishment of Agropyron desertorum (Fisch.) Schultes and Secale montanum Guss. Iranian Journal of Range and Desert Research, 23(4): 661-671.
Barnes, P. W. and Archer, S. 1999. Tree-shrub interactions in a subtropical savanna parkland: competition or facilitation?. Journal of Vegetation Science, 10: 525-536.
Belsky, A. J., 1994. Influences of trees on savanna productivity: Tests of shade, nutrients, and tree-grass competition. Ecology, 75: 922-932.
Blanco-García, A., Sáenz-Romero, C., Martorell, C., Alvarado-Sosa, P. and Lindig-Cisneros, R., 2011. Nurse-plant and mulching effects on three conifer species in a Mexican temperate forest.  Ecological Engineering, 121: 354-367.
Brown, B. J. and Ewel, J. and J., 1987. Herbivory in complex tropical successional ecosystems. Ecology, 68: 108-116.
Callaway, R. M. and Walker, L. R., 1997. Competition and facilitation: a synthetic approach to interactions in plant communities. Ecology, 78:1958-1965.
Dawson, T. E., 1993. Hydraulic lift and the water use by plants: implications for water balance, performance and plant-plant interactions. Oecologia, 95:565-574.
Drenez, T. D., 2006. Plant facilitation in extreme environments: The non-random distribution of saguaro cacti (Carnegiea gigantea) under their nurse associates and the relationship to nurse architecture. Journal of Arid Environments, 65: 46-61.
El-Keblawy, A., 2012. Impacts of native and exotic Prosopis species on native plants in aridlands of the UAE. International Conference on Ecology, Agriculture and Chemical Engineering (ICEACS'2012) December 18-19, Phuket (Thailand).
El-Keblawy, A. and Ksiksi, T., 2005. Artificial forests as conservation sites for native flora of the UAE. Forest Ecological Managment, 213: 288-296.
Flores, J. and Jurado, E., 2003. Are nurse-protégé interactions more common among plants from arid environments?. Journal of Vegetation Science, 14: 911-916.
Greenlee, J. and Callaway, R. M., 1996. Effects of abiotic stress on the relative importance of interference and facilitation. American Naturalist, 148: 386-396.
Haussmann , N. S., McGeoch, M. A. and Boelhouwers, J. C., 2010. Contrasting nurse plants and nurse rocks: The spatial distribution of seedlings of two sub-Antarctic species. Acta Oecologica, 36: 299-305.
Holmgern, M., Scheffer, M. and Huston, M. A., 1997. The interplay of facilitation and competition in plant community. Ecology, 78: 1966-1997.
Inderjit, T. R., Seastedt, R., Callaway, R. M., Pollock, J. L. and Kaur, J. 2008. Allelopathy and plant invasions: traditional, congeneric, and biogeographical approaches. BiolInvasions, 10: 875-890.
Jalota, R. K., Sangha, K. K. and. Kohli, R. K., 2000. Under-storey vegetation of forest plantations in N-W India - An ecological economic assessment. Journal of Tropical Mediteranian Plants, 1: 115-124.
Larrea-Alcázar, D. M., Murillo, J. J., Figueredo, C. J. and Soriano, P. J., 2008. Spatial associations between two globose cacti and dominant mimosoid bushes in a tropical semiarid enclave. Ecotropicos, 21(2): 97-105.
Moro, M. J., Pugnaire, F. I., Haase, P. and Puigdefabregas, J., 1997. Effect of the canopy of Retama sphaerocarpa on its understorey in a semiarid environment. Functional Ecology, 11: 425-431.
Munzbergova, Z. and Ward, D., 2002. Acacia trees as keystone species in Negev desert ecosystems. Journal of Vegetation Science, 13: 227-236.
Pugnaire, F. I., Haase, P., Puigdefabregas, J., Cueto, M. Clark, S. C. and DIncoll, L. D., 1996. Facilitation and succession under the canopy of a leguminous shrub, Retama sphaerocarpa, in a semi-arid environment in south-east Spain. Oikos, 76: 455-464.
Saila, S., Burgess, D., Cheesman, M., Fisher, K. and Clark, B., 2002. Interspecific association, diversity and population analysis of fish species in the wood-pawcatuck watershed. Wood-Pawcatuck Watershed Association, 22p.
Smith, S. D., Patten, D. T. and Monson, R. K., 1987. Effects of artificially imposed shade on a Sonoran desert ecosystem: microclimate and vegetation. Journal of Arid Environments, 13: 65-82.
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
دوره 24، شماره 2
تیر 1396
صفحه 338-347
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار