نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین بدری پور ¹
• حسین بارانی ²
• سیدمحمود عقیلی ²
• احمد عابدی سروستانی ²

¹ کارشناس / سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور

² دانشیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

چکیده

دامداری یکی از فعالیت هایی است که خانوارهای روستایی به منظور تامین نیازهای خود انجام می دهند. در حوزه آبخیز حبله رود هم به مانند سایر مناطق کشور از قدیم الایام دامداری رواج داشته است. تا چندی پیش به واسطه پتانسیل بالای  کشاورزی و دامداری منطقه، جمعیت زیادی از مناطق مختلف به حبله رود مهاجرت می نمودند  اما به دلایلی سیر مهاجرت معکوس شده است و آمارهای جمعیت شناسی و اقتصادی – اجتماعی حاکی از کاهش بعد خانوار، پیرشدن جمعیت، کاهش باروری، درصد بالای باسواد و به تعبیری تغییرات میزان سرمایه انسانی در خانوارهای منطقه می باشد. دامداری فعالیتی است که نیاز به نیروی کار مستمر دارد و تغییرات سرمایه انسانی ممکن است باعث بروز تغییراتی در وضعیت و شیوه دامداری روستائیان منطقه شود. بدین منظور انجام مطالعه ای در سطح شهرستان های دماوند و فیروزکوه در قسمت شمالی حوزه و ایوانکی و آرادان از قسمت جنوبی حوزه در مورد نقش سرمایه انسانی بر دامداری وابسته به مرتع ضروری به نظر رسید. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش میدانی و پیمایشی است که محققان با استفاده از پرسشنامۀ محقق ساخته با روایی تأیید شده و آلفای کرونباخ 7۸/0، به گردآوری اطلاعات پرداختند. میزان وابستگی به مرتع با فاکتورهای تأثیرگذار شامل تعداد اعضاء خانوار، تعداد افراد ذکور خانواده، سن سرپرست خانوار، سطح سواد سرپرست، تعداد افراد با تحصیلات دیپلم و بالاتر، میانگین سنوات تحصیل اعضاء خانوار و سرمایه انسانی خانوار به کمک رگرسیون لجستک اسمی در محیط نرم افزاری SPSS v.22 تحلیل شد. نتایج نشان می دهد که از میان متغییرهای مستقل تنها سن و سطح سواد سرپرست خانوار روی وابستگی به مرتع تاثیر دارند و به میزان ۸/۶ درصد تا ۱۱/۵ درصد متغییرهای مستقل فوق می توانند وابستگی به مرتع را تبیین کنند.

کلیدواژه‌ها

• مرتع
• روستا
• وابستگی
• سرمایه انسانی
• حبله رود

عنوان مقاله [English]

Survey the role of rural household's human capital on dependance on rangeland in Hable Rud basin

نویسندگان [English]

• Hossein Badripour ¹
• Hosein Barani ²
• Seyed Mahmoud Aghili ²
• Ahmad Abedi Sarvestani ²

¹ Expert / Forest, Rangeland and Watershed management Organization

چکیده [English]

Livestock keeping is one of the activities of rural households to maintain their needs. In Hable Rud basin like any other place in the country, livestock keeping has been common from the past. Until some time ago, a huge population immigrated into Hable Rud basin due to its high potential for agriculture and livestock keeping from other parts of the country but nowadays, many people emigrate from the area due to some reasons. Demographic data and socio-economic information revealed family size decrease, population ageing, fertility decline, high percentage of literacy, and in other words human capital of households living in the area has changed. Livestock keeping is an activity requiring continuous labor force, and a change in human capital would lead to a change in the form and condition of livestock keeping among rural households of the area. Thus, a study was conducted in the Damavand and Firoozkouh townships in the northern Hable Rud and Eivanaki and Aradan townships in the southern Hable Rud. The field survey method was applied for this study and researchers collected the data by questionnaires with the reliability of 78% according to the Cronbach's Alpha. In order to analyze the rural farmers' dependence on rangeland, nominal logistic regression was used by SPSS version 22. The study factors were family size, number of males, age of household head, household head's years of education, number of family members graduated from high school and university, family members' average years of education and human capital. According to the obtained results, among independent variables, just household head's age and education class affected the dependence of rural framers on rangeland and these factors could explain the dependence on rangeland varying between 8.6 to 11.5%.

کلیدواژه‌ها [English]

• rangeland
• Village
• dependence
• Human Capital
• Hable rud