همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس، شهرستان نور، استان مازندران، ایران

چکیده

تخریب و نابودی مناطق خشک و بیابانی که به‌علت عواملی مانند تغییرات اقلیمی‌ و فعالیت‌های انسانی می‌باشد، یکی از چالش‌های عمده و جدی زیست‌‌محیطی پیش روی جهان امروز است. در مباحث پیرامون مدیریت مناطق خشک، زنان از دید برنامه‌ریزان و سیاست‌گزاران به‌عنوان یکی از گروه‌های هدف مورد توجه بوده و توانمندسازی آنان و زمینه‌های جلب مشارکتشان به‌عنوان بخش عظیمی از نیروهای انسانی ساکن روستاها از رئوس برنامه‌های مورد نظر سازمان‌های توسعه در کشورهای مختلف می‌باشد. در این پژوهش سرمایه اجتماعی شبکه زنان روستایی از طریق روش تحلیل شبکه‌ای، تکمیل پرسشنامه تحلیل شبکه‌ای و مصاحبه مستقیم با اعضای گروه‌های توسعه روستایی زنان، در روستای تاجمیر از توابع شهرستان سربیشه در استان خراسان جنوبی، از طریق سنجش پیوند‌های اعتماد و مشارکت و با استفاده از شاخص‌های سطح کلان شبکه (تراکم، دوسویگی پیوندها، میانگین فاصله ژئودزیک و نسبت پیوندهای برون گروهی به درون گروهی) بررسی شده است. نتایج حاصل بیانگر آن است که میزان سرمایه اجتماعی و به‌تبع آن سرعت گردش پیوندهای اعتماد و مشارکت در حد متوسط بوده و برای ایجاد بسیج جامعه محلی، توانمندی اجتماعی و پایداری اقتصادی و اجتماعی جامعه مورد بررسی و در نهایت استقرار مدیریت مشارکتی، ضرورت دارد که میزان سرمایه اجتماعی افزایش یابد که این عامل نیز فرصتی برای ایجاد ظرفیت در جهت مشارکت ایجاد کرده که تأثیر بسزایی بر روند مدیریت مشارکتی اجتماع محور در منطقه دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Structural Characteristics of Rural Women Network for Establishment of Collaborative Management in Desert Areas (Pilot: Tajmir Village, Carbon Sequestration International Project, South Khorasan Province)

نویسندگان [English]

  • mehdi ghorbani 1
  • leila avazpour 2

2 tarbiat modarres university

چکیده [English]

Degradation of arid and desert areas due to climate change and human activities has turned into a serious and alarming environmental challenge. The process of arid area management urged policy makers and planners to pay due attention to women as a focus group so that empowerment of women and winning their collaboration is one of the fundamentals of development organizations of different countries. In present study, the social capital of rural women network was assessed through network analysis method by applying network analysis questionnaire and direct interview with members of women rural development groups in Tajmir village, Sarbishe County, South Khorasan province. As a matter of fact, trust and collaboration ties were measured based on macro-network indices (density, reciprocity, average Geodesic distance and the ratio of out-group ties to in-group ones). It was found out that the social capital and speed of the circulation of trust and collaboration bonds were moderate. Therefore, local community mobilization, social empowerment, social and economic stability of the relevant community, and last but not least, and the establishment of collaborative management necessitate an increase in the level of social capital, so that collaboration capacity is built to impact considerably on community-based collaborative management trend.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Network structure
  • women network
  • desert collaborative management
  • Tajmir village
  • the international project of carbon sequestration
- ابراهیمی، ف.، قربانی، م.، سلاجقه، ع.، و محسنی ساروی، م.، 1393. شبکه اجتماعی ذینفعان محلی در برنامه عمل مدیریت مشارکتی منابع آب (مطالعه موردی: رودخانه جاجرود در حوزه آبخیز لتیان-روستای دربندسر، علوم و مهندسی آبخیزداری، 8(25): 47-56.
- بخشنده‌مهر، ل.، ساطانی، س.، و سپهر، ع.، 1391. ارزیابی وضعیت فعلی بیابان‌زایی و اصلاح مدل مدالوس در دشت سگزی اصفهان، مرتع و آبخیزداری، 66(1): 41-27.
- بدری، ع.، رمضان‌زاده لسبوئی، م.، عسگری، ع.، غدیری معصوم، م. و سلمانی، م.، 1392. نقش مدیریت محلی در ارتقای تاب آوری مکانی در برابر بلایای طبیعی با تاکید بر سیلاب(مطالعه موردی: دو حوضه ی چشمه کیله ی شهرستان تنکابن و سردآبرود کلاردشت. مدیریت بحران، 2(1): 50-39.
- رحیمی بالکانلو، خ.، قربانی، م.، جعفری، م.، طویلی، ع.، 1393. قدرت اجتماعی و شاخص مرکزیت در شبکه بهره برداران مرتع در راستای مدیریت مشارکتی (منطقه مورد مطالعه: مرتع گورمومنین، منطقه کلاته رودبار، دامغان). مرتع و آبخیزداری، 68(1): 64-47.
- سالاری، ف.، قربانی، م. و ملکیان، ا.، 1393. پایش اجتماعی شبکه ذی نفعان در حکمرانی محلی منابع آب (منطقه مورد مطالعه: حوزه آبخیز رزین، شهرستان کرمانشاه). مرتع و آبخیزداری، 68(2): 305-287.
- غنیان، م. و زرافشانی، ک.، 1375. بررسی فعالیت‌های ترویجی کشورهای مختلف در زمینه حفظ و احیاء جنگل‌ها، مجموعه مقالات اولین سمینار علمی-ترویجی منابع طبیعی، امور دام و آبزیان، 268-279.
- قربانی، م.، آذرنیوند، ح.، مهرابی، ع. الف.، باستانی، س.، جعفری، م و نـایبی، ه.، 1392. تحلیل سیستم شبکه اجتماعی در مدیریت مشارکتی مرتـع: مطالعـة مـوردی: منطقـة طالقان- روستای ناریان. مرتع، 1 (7): 85-47.
- قربانی، م.، 1394. الگوی ایرانی مشارکت و توانمندسازی جوامع محلی با رویکرد شبکه اجتماعی. دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، 264ص.
- قربانی، م.، عوض پور، ل.، و یوسفی، م.، 1394 ج. تحلیل و ارزیابی سرمایه اجتماعی در راستای تقویت تاب‌آوری جوامع محلی و مدیریت پایدار سرزمین. مرتع و آبخیزداری، 68(3): 625-645.
Bodin, O. and Prell, C., 2011. Social network in natural resources management. Cambridge University Press.
Bodin, O., Crona, B., and Ernstson, H., 2006. Social networks in natural resource management What’s there to learn from a structural perspective?, Ecology & Society, 11(2): 2. [online] URL: http://www.ecologyandsociety.org/vol11/iss2/resp2/.
Bullen, P. and Onyx, J., 1999. Social capital: Family Support Services and Neighbourhood and Community Center in New South Wales, Family Support Services Association and Sydney, Avialable at: http://www.mapl.com.au/A12.htm.
Eliot, T. S., Jackson, S. and Enssin, A., 2007. Women in wasteland, gendered deserts. Journal of Gender Studies, 14(3): 205-216.
Hanneman, R.  A.,2001. Introduction to social network methods. California: University of California, Riverside, 149p.
Jatel, N., 2013. Using  social network analysis to make invisible human actor water governance networks visible – the case of the Okanagan vallay, A thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of master of arts in the college of graduate studies (Interdisciplinary Studies) the University of British Columbia.
Koutsou, S., Partalidou, M. and Ragkos, A., 2014. Young farmers' social capital in Greece: Trust levels and collective actions. Journal of Rural Studies, 34: 204–211.
Longeran, S., 2005. The role of UNEP in desertification research and mitigation. Journal of Arid Environment, 63(3): 533-543.
Petrou, A. and Daskalopoulou, I., 2013. Social capital and innovation in the services sector. European Journal of Innovation Management, 16(1): 50-69.
Pretty, J., 2003. Social capital and the collective management of resources. Journal of Science., 302:1912- 1914.
Wasserman., S. and Faust. F., 1994. Social Network Analysis: Methods and applications, Cambridge, M. A: Cambridge University Press. 358p.