تحقیقات مرتع و بیابان ایران

همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

راهنمای نویسندگان

فرم های ضروری

داوران برگزیده

راهنمای داوران

داوران همکار

بررسی ناهمگنی مکانی عملکرد اکوسیستم مرتعی ناشی از شدت‏های مختلف چرا و جهت‏های جغرافیایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع‌ طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

2 استادیار دانشکده منابع‌ طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

3 استاد، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

4 مربی، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

چکیده

پایش، به مشاهدات منظم و طولان مدتی گفته می‌شود که موجب تشخیص زودهنگام تغییرات، ارزیابی و پیشگویی آنها شود. ویژگی‌هایی که تاکنون در علوم منابع طبیعی مورد پایش قرار گرفته‌اند غالباً محدود به ترکیب و ساختار پوشش گیاهی بوده‏اند و عملکرد اکوسیستم کمتر مورد توجه بوده است. روش تجزیه‏وتحلیل عملکرد چشم‏انداز (LFA) یک روش پایش عملکرد اکوسیستم‌هاست که به پایش عملکرد چشم‌انداز طی زمان و یا در طول مکان می‏پردازد. تحقیق پیش‏رو به بررسی اثر شدت چرا (چرای سنگین، چرای متوسط و عدم چرا) و همچنین جهت جغرافیایی بر عملکرد اکوسیستم محدوده سد طرق مشهد می‌پردازد. بر اساس روش مورد استفاده در این مطالعه، لکه‏های موجود در منطقه چهار گروه لکه به نام‌های بوته‏ای، گندمی، فورب و سنگ و چهار گروه فضای بین لکه‌ای به نام‌های خاک لخت، خاک پوشیده از سنگ و خاک با پوشش توام قطعات سنگی و لاشبرگ تشخیص داده شدند. نتایج مقایسه‏ی سه سایت از نظر هر سه پارامتر عملکردی روش LFA (پایداری، نفوذپذیری و چرخه عناصرغذایی) نشان داد افزایش شدت چرا به طور معنی‏داری منجر به کاهش عملکرد اکوسیستم مورد مطالعه شده است به نحوی که مقدار H به‏دست آمده از آزمون کروسکال والیس برای آن‏ها به ترتیب18.86، 12.08 و 17.17است که در هر سه حالت از مقدار کای اسکور جدول بیشتر است. همچنین مقایسه‌ی انواع لکه‏ها و فضاهای بین لکه‏ای (8گروه) با یکدیگر نیز نشان داد که بین این گروه‏ها نیز تفاوت عملکردی معنی‏داری وجود دارد. از این منظر لکه‌های فورب و گندمی در بیشتر سایت‌ها دارای بالاترین عملکرد و لکه‏های سنگ و فضای بین لکه‏ای خاک لخت در بیشتر سایت‌ها دارای کمترین عملکرد بودند. مقایسه‌ی جهات گروه‌بندی شده یعنی شمالی-غربی با جنوبی-شرقی نیز نشان داد گروه شمالی-غربی از نظر هر سه پارامتر عملکردی دارای امتیاز بالاتری از گروه جنوبی-شرقی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An investigation on spacial heterogeneity of rangeland ecosystems function caused by different grazing intensity and geographical aspects

نویسندگان [English]

  • Elham Rafigh 1
  • kamaloddin naseri 2
  • mansour mesdaghi 3
  • fereydon melati 4

1 Former M.Sc. Student in Range Management, Faculty of Natural Resources and Envrionmental Sciences, Ferdosi University, Mashhsad, Iran

2 Assistant Professor, Faculty of Natural Resources and Envrionmental Sciences, Ferdosi University, Mashhsad, Iran

3 Professor, Faculty of Natural Resources and Envrionmental Sciences, Ferdosi University, Mashhsad, Iran

4 Insructor, Faculty of Natural Resources and Envrionmental Sciences, Ferdosi University, Mashhsad, Iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • Landscape Function Analysis (LFA)
  • patch- inter patch
  • function
  • Stability
  • infiltration
  • nutrient cycle
مراجع
ارزانی،ح. و ناصری، ک.، 1388. چرای دام در مرتع و چراگاه(ترجمه).موسسه انتشارات دانشگاه تهران، تهران، ایران، 301 ص.
ترنج زر، ح.، عابدی، م.، احمدی، ع. و احمدی، ز.، 1388. ارزیابی وضعیت(سلامت) رویشگاه بوته‌ای کویر  میقان. مرتع، 3(2): 271-259.
حشمتی، غ.، امیرخانی، م.، حیدری.، ق.، حسینی، س.ع.، 1386. ارزیابی کیفی توانمندی اکوسیستم مرتعی منطقه گمیشان استان گلستان با استفاده از شاخص‌های کارکرد چشم‌انداز. 1(2): 115-103.
حشمتی، غ.، ناصری، ک.، قنبریان، غ.ع.، 1387. تحلیل عملکرد چشم‌انداز: شیوه‌های ارزیابی و پایش مراتع(ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ایران،112ص.
عابدی، م.، ارزانی، ح.، شهریاری، ا.، تانگوی، د. و امین‌زاده، م.، 1385. ارزیابی ساختار و عملکرد قطعات گیاهی اکوسیستم مرتع در مناطق خشک ونیمه خشک. محیط شناسی، 32(40): 136-117.
قدسی، م.، مصداقی، م. و حشمتی،غ.، 1390. بررسی اثر گیاهان با فرم‌های رویشی مختلف بر ویژگی‌های سطح خاک( مطالعه موردی: مراتع نیمه استپی پارک ملی گلستان). پژوهش‌های آبخیزداری، 93: 69-63.
مصداقی، م.، 1386.مرتع‌داری در ایران.انتشارات دانشگاه امام رضا(ع)، مشهد، ایران، 336 ص.
مصداقی، م.، 1390. روش‌های آمار و رگرسیون" با رویکرد کاربردی در علوم گیاهی و جانوری". انتشارات دانشگاه امام رضا(ع)، مشهد، ایران، 422 ص.
مهدوی، م.، ارزانی، ح.، فرحپور، م.، ملک پور، ب.، جوری، م.ح. و عابدی، م.، 1385. بررسی کارایی ارزیابی مراتع با روش سلامت مرتع ( مطالعه موردی: مراتع استپی رودشور ساوه). علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 14(1): 173-158.
Ahmadi, Z., Heshmati, Gh. and Abedi, M., 2009. Investigation the improvement operations affection on ecological indexes of rangeland health (Jahan Nama Garden, Golestan province). Iranian journal of Range and Desert Reseach, 16(1): 55-65.
Arzani, H., Abedi, M., Shahriari, A. and Ghorbani, M., 2007. Investigation of soil surface indicators and rangeland functional attributes by grazing intensity and land cultivation (case study: Orazan Taleghan). Iranian Journal of Range and Desert Research,14(1): 68-79.
Barbour, M. G., Burk, J. H., Pitts, W. D., Gilliam, F. S. and Schwartz, M. W., 1999. Terrestrial plant ecology. Benjamin/cumings, 702p.
Bastian, O. and Steinhardt, U., 2002. Development and perspectives of landscape ecology. Kluwer Academic Publishers, 489p.
Bastin, G. N., Ludwig, J. A.,Eager, R. W., Chewings, V. H. and Liedloff, A. C., 2002. Indicators of landscape function: comparing patchiness metrics using remotely-sensed data from rangelands. Ecological Indicators, 1:247-260
Groot, R., 2006. Function-analysis and valuation as a tool to assess land use conflicts in planning for sustainable, multi-functional landscapes. Landscape and Urban Planning, 75:175-186.
Kuhn, T. S., 2012. The Structure of scientific revolutions.University of Chicago Press, USA, 264p.
Ludwig, J. A., Bastin, G. N., Chewings, V. H., Eager, R. W. and Leidloff, A. C., 2007. Leakiness: a new index for monitoring the health of arid and semiarid landscapes using remotely sensed vegetation cover and elevation data. Ecological Indicators, 7: 442-454.
Ludwig, J., Tongway, D., Freudeberger, D., Noble, J. and Hodgkinson, K., 2003. Landscape Ecology: Function And Management Principals From Australia’s Rangelands. CSIRO Sustainable Ecosystems,158p.
Maestre, F. T. and Puche, M. D., 2009.Indices based on surface indicators predict soil functioning in Mediterranean semi-arid steppes. Applied Soil Ecology, 41:342-350.
NRC (National Research Council).,1994. Rangeland Health: New Method To Classify, Inventory, And Monitor Rangelands. National Academy Press, National Research Council, 180p.
Lotfi Anari, P. and Heshmati, Gh., 2009. Calibration of Landscape Function Analysis method in an arid cold-season rangeland ecosystem in central part of Iran (Case study: Mazraeamin rangeland, Yazd province). Iranian journal of Range and Desert Research, 16(3): 386-400.
Rezaie, S. A. and Arzani, H., 2007. The use of soil surface attributes in rangelands capability assessment. Iranian journal of Range and Desert Research, 14(2): 232-248.
Rezaei, S. A., Arzani, H. and Tongway, D., 2006. Assessing rangeland capability in Iran using landscape function indices based on soil surface attributes. Arid Environment, 65:460-473.
Syrbe, R-U., Bastin, O., Roder. M. and James, P., 2007. A framework for monitoring landscape function: The Saxon Academy Landscape Monitoring Approach (SALMA), exemplified by soil investigation in the Kleine Spree floodplain (Saxony, Germany). Landscape and Planning, 79: 190-199.
Teague, W. R., Dowhower, S. L., Baker, S. A., Halie, N., De Laune, P. B. and Conover, D. M., 2011. Grazing management impacts on vegetation, soil biota and soil chemical, Physical and hydrological properties in tall grass prairie. Agriculture, Ecosystems and Environment, 141:310-322.
Tongway, D. J.,1994. Rangeland soil condition assessment manual. CSIRO.
Tongway, D. J. and Hindley, N. L., 2005. Landscape function analysis: procedures for monitoring and assessing landscapes. CSIRO Sustainable Ecosystems, 80p.
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
دوره 24، شماره 3
مهر 1396
صفحه 547-559
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار