همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری، گروه منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، ایران

2 استادیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

چکیده

روش تجزیه و تحلیل عملکرد چشم انداز (LFA) از روش‌های نوین ارزیابی مرتع بوده و مبتنی بر شاخص‌های عملکرد اکوسیستم است. تعیین میزان اعتبار و صحت روش‌های ارزیابی ارائه شده، به‌منظور نیل به نتایج بهتر و دقیق‌تر و نیز تعیین میزان کارایی آنها در مناطق مختلف، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. تحقیق حاضر با هدف بررسی میزان صحت و کارایی روش LFA در مراتع قشلاقی غرب شهرستان گنبدکاووس واقع در استان گلستان انجام شد. برای این منظور پس از شناسایی و تعیین قطعات اکولوژیک و فضای بین قطعات، شاخص‌های ارزیابی روش  LFA(نفوذپذیری، پایداری  و چرخه عناصر غذایی) با استفاده از 11 پارامتر سطحی خاک با 10 تکرار در عرصه مرتعی تعیین گردید. نفوذپذیری خاک از طریق استقرار حلقة تکی فلزی در عرصه و  پایداری  و کربن آلی خاک به ترتیب ازطریق روش‌های الک تر و والکلی‌- بلاک در آزمایشگاه، اندازه‌گیری شدند. میزان تبعیت شاخص‌های ارایه شده توسط روش LFA از اندازه‌گیری‌های صحرایی و آزمایشگاهی به‌عنوان مبنای صحت شاخص‌ها درنظر گرفته شد. نتایج این بررسی نشان داد که دو شاخص پایداری (551/0 R=) و چرخه عناصر غذایی (485/0 R=) دارای صحت متوسط (6/0 - 4/0R=) بوده و کاربرد آنها در مدیریت مراتع منطقه مورد مطالعه قابل توصیه است. شاخص نفوذپذیری خاک (219/0 = R) دارای صحت کم (4/0- 2/0R=) بوده و لذا کاربرد آن در مدیریت مراتع منطقه مورد مطالعه، قابل توصیه نمی‌باشد .

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation on the validity of soil surface indicators assessment using LFA method (Case study: western rangelands of Gonbadekavous city)

نویسندگان [English]

  • ebrahim keykha 1
  • Hamid Niknahad gharmakher 2

1 Former M.Sc. Student, Gonbadekavous University, Gonbadekavous, Iran

2 Professor, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • LFA
  • infiltration
  • Stability
  • Soil nutrient cycling
ترنج زر، ح.، عابدی، م.، احمدی، ع. و احمدی، ز.، 1388. ارزیابی وضعیت (سلامت) رویشگاه بوته ای کویر میقان. مرتع، 2:3، 271- 259.
عبادی، م.، ارزانی، ح.، شهریاری، ا.، تانگ‌وی، د. و امین‌زاده، م.، 1385. ارزیابی ساختار و عملکرد قطعات گیاهی اکوسیستم مرتع در مناطق خشک و نیمه‌خشک. محیط شناسی، 4:32، 126-117.
قلیچ نیا، ح. 1382 . ارزیابی خصوصیات سطح خاک برای تعیین وضعیت رویشگاه‌های مرتعی، رساله دکتری تخصص رشته علوم مرتع، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشکده منابع طبیعی.
قلیچ نیا، ح. 1383. ارزیابی ویژگی‌های سطح خاک برای تعیین وضعیت مرتع. سومین همایش ملی مرتع و مرتعداری ایران، 2، 577-568.
مجتهدی،م.ر. و نیک نهاد – قرماخر،ح.، 1392. تأثیر تغییر کاربری اراضی مرتعی بر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک. مجموعه مقالات اولین همایش ملی مدیریت منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس.
مصداقی، م. و قبادی، م.، 1389. بررسی اثرات فعالیت‌های مدیریتی بر روی ساختار و عملکرد اکوسیستم مرتع (مطالعه موردی: مراتع استپی رودشور). اکوسیستم‌های طبیعی ایران، 2:1، 121-108.
ملائی، م.، بشری، ح.، بصیری، م. و مصدقی، م. ر.، 1391. بررسی کارآیی روش LFA برای ارزیابی پایداری و میزان ماده آلی خاک مراتع استپی و نیمه‌استپی استان اصفهان. مرتع، 4:6، 356-348.
Angers, D. A. and Mehuys, G. R., 1993. Aggregate stability to water. P 651-657, In: Carter M. R. (Eds), Soil Sampling and Methods of analysis. Lewis Publishers, Boca Raton.
Bartley, R., Roth, C. H., Ludwig, J., McJannet, D., Liedloff, A., Corfield, J., Hawdon, A. and Abbott, B., 2006. Runoff and erosion from Australia’s tropical semi-arid rangelands: influence of ground cover for differing space and time scales. Hydrology Processes, 20: 3317–3333.
Bouwer, H., 1986. Methods of Soil Analysis. 825-843 In: A. Klute, (Eds.) ASA Monograph 9. ASA. Madison, WI.
Cortina, J., Maestre, F. T., Vallejo, R., Baeza, M. J., Valdecantos, A. and Pe rez-Devesa, M., 2006. Ecosystem structure, function, and restoration success: are they related?. Journal of Natural Conservation, 14:152–160.
Derbel, S., Cortina, J. and Chaieb, M., 2009. Acacia saligna plantation impact on soil surface properties andvascular plant species composition in Central Tunisia. Arid Land Research and Managemen, 23: 28-46.
Ghodsi,M., Mesdaghi, M.and Heshmati,Gh.A. 2011. Effect of different growth forms on soil surface features (Case study: Semi-steppe rangeland, Golestan National Park). Pajouhesh & Sazandegi, 93:63-69.
Ghelichnia, H., Heshmati, Gh. A. and haich, M. R., 2008. The compare of assessment rangeland condition with soil properties method and 4 factors method in shrublands of Golestan National Park. Pajouhesh & Sazandegi, 78: 41-50.
Heshmati, Gh. A., Amirkhani, M., Heydari, Q. and Hosseini, S. A., 2007. Qualitative assessment of ecosystems potential at Gomishan area of Golestan province by using landscape function indices. Journal of Rangeland. 1(2): 1.3-115.
Holm, A. M., Bennett, L. T., Loneragan, W. A. and Adams, M. A., 2000. Relationships between empirical andnominal indices of landscape function in the arid shrubland of Western Australia. Journal of Arid Environments, 50: 1-21.
Javadi, S. A., Khatibi Baneh, S., Arzani, H. and Saedi, K., 2016. Effects of long-term exclosure on soil in rangeland ecosystem using the LFA method Case study: Saral rangelands of Kurdistan province. Iranian Journal of Range and Desert Research, 22 (4): 821-829.
Kemper, W. D. and Rosenau, R. C., 1986. Aggregate stability and size distribution. P 425-442, In: A. Klute (ed), Methods of Soil Analysis, Part 1. Soil Science Society of America, Madison, Wisconsin.
Maestre, F. T and Cortina, J., 2004. Insights into ecosystem composition and function in a sequence of degraded semiarid steppes. Restor. Ecology, 12, 494–502.
Maestre, F. T. and Cortina, J., 2006. Ecosystem structure and soil surface conditions drive the variability in foliar d13C and d15N of Stipa tenacissima in semiarid Mediterranean steppes. Ecology Research, 21, 44–53.
Maestre, F. T., Cortina, J. and Vallejo, R., 2006. Are ecosystem composition, structure and functional status related to restoration success? A test from semiarid Mediterranean steppes. Restoration Ecology, 14, 258–266.
Maestre, F. T. and Puche, M. D., 2009. Indices based on surface indicators predict soil functioning in Mediterranean semi-arid steppes. Applied Soil Ecology, 41: 342-350.
Mayor, A. G., 2008. El papel de la dinamica fuente-sumidero en la respuesta hidrologica, a varias escalas, de una zona mediterranea semiarida. Ph.D. Thesis. University of Alicante, 173 pp.
Mohammadi, A., Pashaei Avval, A., Mosavati, S. A. and Sadeghi, S. J., 2008.  Qualitative land suitability evaluation for the main agronomic crops in Gonbad-e-Kavous, Northeast-Iran. Agric. Sci. Natur. Resour., Vol. 14(5): 99-112.
Nelson, D. W. and Sommers, L. E., 1982. Total carbon, organic carbon and organic matter. 539-577, In: Page, A. L., Miller, R. H., Keeney, D. R. (Eds.), Methods of Soil Analysis, Part 2, Chemical and Microbiological Properties. Agronomy Monograph No. 9, American Society of Agronomy Inc., Madison.
Lotfi Anari, P. and Heshmati, Gh., 2009. Calibration of Landscape Function Analysis method in an arid cold-season rangeland ecosystem in central part of Iran (Case study: Mazraeamin rangeland, Yazd province). Iranian journal of Range and Desert Research, 16(3): 386-400.
Pellanet M., Shaver, P. A. and Pyke D. A., 2000. Interpreting Indicators of Rangeland Health, Version3. Interagency Technical Reference 1734-6. Denver: United States Department of the Interior–Bureau of Land Management, National Science and Technology Center.
Pyke D. A., Herrick J. E. and Shaver, P., 2002. Rangeland health attributes and indicator for qualitative assessment. Journal of Range Management, 55: 584–597.
Reynolds, J. F., Maestre, F. T., Kemp, P. R., Stafford-Smith, D. M. and Lambin, E., 2007b. Natural and human dimensions of land degradation in drylands: causes and consequences: 247-258. In: Canadell, J., Pataki, D., Pitelka, L. F. (Eds.), Terrestrial Ecosystems in a Changing World. Springer-Verlag, Berlin, 336p.
Rezaei, S. A. and Arzani, H., 2007. The use of soil surface attributes in rangelands capability assessment, Iranian Journal of Range and Desert Research. 14: 232-248.
Thompson, D. B., Walker, L. R., Landau, F. H. and Stark, L. R., 2005. The influence of elevation, shrub species, and biological soil crust on fertile islands in the Mojave Desert, USA. Journal of Arid Environment, 61, 609–629.
Tongway, D. J. and Hindley, N., 2004a. Landscape function analysis: a system for monitoring rangeland function. African Journal of Range and Forage Science, 21(2): 109-113.
Tongway, D. J. and Hindley, N. L., 2004b. Landscape function analysis: procedures for monitoring and assessing landscapes with special reference to mine sites and rangelands, Version 3.1. Published on CD by CSIRO Sustainable Ecosystems, Canberra, Australia.158 p.
Tongway, D. J. and Hindly, N. L., 2003. Indicators of ecosystem rehabilitation success: stage two, verification of EFA indicators. Final report to the Australian centre for mining environmental research. Produced by the centre for mined Land rehabilitation, University of Queensland, Brisbane, and CSIRO sustainable ecosystems, Canberra, Australia, 66p.
Tongway, D. J. and Hindley, N., 2000. Assessing and monitoring desertification with soil indicators. 89–98:In Arnalds, O., Archer, S. (Eds.), Rangeland Desertification. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht.
Whitford, W. G., 2002. Ecology of Desert Systems. Academic Press, London.