نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار پژوهش مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران
2 استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
3 استاد پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
ظرفیت چرای مرتع بستگی به میزان تحمل گیاه در برابر از دست دادن اندام فتوسنتزکننده دارد. برای سنجش اثرات قطع (چرای شبیهسازی شده) بر گونه مهم مرتعی Dactylis glomerata، قبل از آغاز فصل رویشی سال 1386 اقدام به محصور کردن قطعهای نیم هکتاری مرتع در سامان زردوان سارال شد. در این قرق تحقیقاتی 40 پایه از این گونه بهصورت کاملاً تصادفی انتخاب شد و هر 10 پایه به تیمارهای قطع تولید از طریق چشمی به میزانهای 0، 40-20، 60-40 و 80-60 درصد اختصاص یافت. تیمارهای قطع در سه بار و با فاصله یک ماه در سالهای 89-86 صورت گرفت و برای محاسبه درصد دقیق مقدار برداشت، علوفه برداشت شده پس از خشک کردن در هوای آزاد توزین شدند. به همین منظور، تولید تمامی پایهها (بجز پایههای شاهد) در آخر فصل رویشی برداشت شدند. در سال پنجم، بدون اعمال تیمارهای قطع، و در اواخر فصل رویشی اقدام به اندازهگیری ویژگیهای مرگ و میر، ارتفاع، تولید و تعداد ساقه زایشی در تمامی پایهها شد و سپس تمامی پایهها از خاک بیرون آورده شدند تا ذخایر کربوهیدراتهای محلول و ترکیبهای نیتروزنی ریشه گیاهان اندازهگیری شود. همچنین، ویژگی پروتئین خام به عنوان شاخص کیفیت علوفه اندام هوایی نیز مورد اندازهگیری قرار گرفت. با استفاده از طرح آماری کاملاً تصافی نامتعادل، تجزیه دادهها انجام شد. بعد از پنج سال، تنها یک مورد مرگ و میر در میان 40 پایه انتخابی دیده شد. نتایج نشان داد که گونه D. glomerata اثرپذیری بالایی نسبت به شدتهای مختلف قطع از خود نشان داد، بهطوری که عمل قطع باعث کاهش ارتفاع (به ترتیب از شاهد تا قطع سنگین: 54، 35، 36، و 35 سانتیمتر)، تعداد ساقه زایشی (به ترتیب از شاهد تا قطع سنگین: 0/4، 2/1، 8/0 و 1/1)، وزن اندام هوایی (به ترتیب از شاهد تا قطع سنگین: 3/3، 6/1، 7/1 و 4/1 گرم) و وزن ریشه (به ترتیب از شاهد تا قطع سنگین: 3/17، 9/12، 6/8 و 6/9 گرم) شد. تیمار قطع، کربوهیدراتهای محلول و ترکیبهای نیتروژنی را تحت تأثیر قرار نداد. بهطور کلی، ویژگیهای کیفیت علوفه گونه مورد بررسی در اثر اعمال قطع تغییری نکردند.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Effects of various defoliation intensities on some vegetative and generative attributes of the species Dactylis glomerata L. in Saral rangelands in Kurdistan Province, Iran
نویسندگان [English]
- Kazem Saedi 1
- farhang ghasriani 2
- Ali Ashraf Jafari 3
- mohamad fayaz 2
1 Assistant Professor, Kurdistan Agriculture and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sanandaj, Iran
2 Assistant Professor, Range Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
3 Professor, Range Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
کلیدواژهها [English]
- Soluble carbohydrates
- Nitrogen compounds
- Grazing
- resistance
- yield