نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محسن توکلی ¹
• شیما نوری نژاد ²
• محمد رستمی نیا ³

¹ استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه ایلام، ایران

² دانش‌آموخته کارشناسی ارشد بیابانزدایی، دانشگاه ایلام، ایران

³ استادیار، گروه علوم خاک، دانشگاه ایلام، ایران

چکیده

بیابان‌زایی معادل تخریب اراضی محسوب شده که باعث، کاهش توان موجودات زنده وغیر زنده می‌شود و مخصوصاً در اکوسیستم های مناطق خشک و نیمه خشک بیشتر اتفاق می‌افتد که در اثر عوامل طبیعی، انسانی و تغییر اقلیم رخ می‌دهد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی دو مدل بیابان‌زایی ICD و ESAs دشت مهران در غرب استان ایلام صورت گرفته است. بدین منظور معیارها و شاخص‌های بیابان‌زایی مربوط به دو مدل بر اساس خصوصیات منطقه و اندازه‌گیری‌های میدانی برای 7 واحد کاری مشخص شده، تهیه گردید. در این تحقیق از چهار معیار پوشش گیاهی، خاک، آب و اقلیم بعنوان مهمترین عوامل مؤثر جهت پهنه‌بندی بیابان‌زایی منطقه استفاده شده است. نتایج بدست آمده از دو روش ارزیابی انجام شده نشان می‌دهد که روش ICD شدت بیابان‌زایی منطقه را در دو کلاس متوسط (92/64 درصد) و زیاد (07/35 درصد)، و روش ESAs منطقه مورد مطالعه را در کلاس‌های شکننده الف (55/5 درصد)، شکننده ب (65/14 درصد)، شکننده ج (50/42 درصد) و بحرانی الف (20/37 درصد) طبقه‌بندی می‌کند. با توجه به تطابق بیشتر با شرایط موجود، سازگاری در انتخاب معیارها و شاخص‌ها، به کارگیری سامانه اطلاعات جغرافیایی و میانگین هندسی در طبقه‌بندی شدت بیابان‌زایی، مدل ESAs بعنوان مدل مناسب‌تر برای این منطقه و مناطق مشابه معرفی می‌گردد

کلیدواژه‌ها

• بیابان‌زایی
• ICD
• ESAs
• دشت مهران

عنوان مقاله [English]

Evaluation and Comparison of ICD and ESAs Models for Desertification Zonation in Mehran plain, Ilam

نویسندگان [English]

• Mohsen Tavakoli ¹
• Shima Nourinejad ²
• Mohammad Rostaminia ³

¹ Assistant Professor, Department of Range and Watershed Management, Ilam University, Iran

² -Former M.Sc. Student in Combat Desertification, , Ilam University, Iran

چکیده [English]

Desertification is equivalent to land degradation causing reduced living and non-living organisms, especially in arid and semi arid ecosystems due to natural, human, and climate change factors. The present study was aimed to assess ICD and ESAs desertification models in Mehran plain, Ilam. Therefore , different desertification criteria and indices of both models were collected according to area characteristics and field observation in seven specified land units. In this research, four different indices including vegetation cover, soil characteristics, water and climate as the most important criteria in this region were selected and used for desertification intensity zoning. The results indicated that ICD method classified desertification intensity into two classes including moderate class (64.92%) and high class (35.07%) and ESAs method classified desertification intensities in 4 classes including fragile A (5.55%), fragile B (14.65%), fragile C (42.5%) and critical A (37.2%). According to the results, due to high adaptation to current condition of the area, flexibility in selecting the criteria and indices, application of GIS and using geometric average of indices for desertification intensity classification, ESAs method could be recommended as a suitable method for this region and similar regions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Desertification intensity
• model
• ICD
• ESAs
• Mehran plain