نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهدی نجفی قیری ¹
• علیرضا محمودی ²
• شاهرخ عسکری ³
• اسماعیل فرخ نژاد ³

¹ دانشیار بخش مرتع و آبخیزاری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، ایران

² مربی بخش مرتع و آبخیزاری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، ایران

³ کارشناسان بخش مرتع و آبخیزاری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، ایران

چکیده

گیاهان شورروی با افزودن ترکیبات آلی به خاک و حفاظت خاک در مقابل عوامل فرساینده می‌توانند سبب تغییر ویژگی‌های مختلف خاک و قابلیت استفاده عناصر غذایی خاک گردند. تخریب این اراضی و گیاهان شورروی می‌تواند اثرات نامطلوب زیست‌محیطی به دنبال داشته باشد. جهت بررسی تأثیر وضعیت فیزیوگرافی، نوع گونه‌های گیاهی و موقعیت رشد گیاه (مستقل یا زیر گونه دیگر) بر ویژگی‌های خاک شوره‌زارها، مطالعه‌ای در منطقه کرسیا، داراب (استان فارس) صورت گرفت. در دو واحد مختلف فیزیوگرافی شامل اراضی پست و دشت دامنه‌ای، نمونه‌های خاک از زیر تاج پوشش گز شاهی (Tamarix aphylla)، سالسولا (Salsola rigida) رشد یافته زیر گز شاهی و سالسولا مستقل و از بین گیاهان با سه تکرار برداشته شد. ویژگی‌های خاک شامل توزیع اندازه‌ای ذرات، ماده آلی، پ‌هاش، قابلیت هدایت الکتریکی و کربنات کلسیم معادل و قابلیت استفاده عناصر خاک شامل فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، مس و روی اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد که رویشگاه اول به دلیل قرار گرفتن در اراضی پست دارای شوری بیشتر، بافت سنگین‌تر و گونه‌های گز شاهی کوتاه‌تر بودند. گز شاهی سبب افزایش مقدار ماده آلی، قابلیت هدایت الکتریکی، فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، مس و روی گردید اما بر بافت خاک و کربنات کلسیم معادل تأثیری نداشت. سالسولا مستقل و زیر گز شاهی سبب افزایش ماده آلی خاک گردید و تأثیر آن بر مقدار منگنز و روی قابل استفاده خاک بیشتر از سایر عناصر بود. سالسولا زیر گز شاهی در واحد اراضی پست، شوری خاک را تغییر نداد در حالی که سالسولا زیر گز شاهی در واحد دشت دامنه‌ای سبب کاهش شوری خاک گردید. به‌طور کلی به‌نظر می‌رسد مهمترین عامل در تعیین قابلیت استفاده عناصر مختلف و وضعیت حاصلخیزی خاک رویشگاه‌های مورد مطالعه، ماده آلی خاک باشد. ماده آلی از راه‌های مختلف مانند تأثیر بر پ‌هاش خاک، تولید عوامل کلات کننده، جذب سطحی عناصر، تجزیه و افزودن عناصر غذایی و بهبود شرایط فیزیکی خاک بر تحرک، رسوب و یا جذب عناصر غذایی مورد نیاز گیاه اثر می‌گذارد.

کلیدواژه‌ها

• گز شاهی
• سالسولا
• عناصر غذایی گیاه
• ماده آلی
• بافت خاک

عنوان مقاله [English]

Soil-plant interaction in salt marsh of Korsia region, Darab, southeastern of Fars province

نویسندگان [English]

• Mehdi Najafi Ghiri ¹
• Alireza Mahmoudi ²
• Shahrokh Askari ³
• Esmaeil Farokhnejad ³

¹ Associate Prof. of Range and Watershed Management Department, College of Agriculture and Natural Resources, Shiraz University, Darab, Iran

² Instructor of Range and Watershed Management Department, College of Agriculture and Natural Resources, Shiraz University, Darab, Iran

³ Experts of Range and Watershed Management Department, College of Agriculture and Natural Resources, Shiraz University, Darab, Iran

چکیده [English]

Halophytes may change different soil properties and nutrients availability by organic materials addition to soil and soil conservation against erosion agents. Destroying these lands and halophytes may have an undesirable effect on environment. To study the effects of physiographic position, plant variety and plant growth position (sole or under another plant) on soil properties of salt marshes, an investigation was carried out in Korsia region, Darab (Fars province). Soil samples were collected from the beneath of Tamarix aphylla and Salsola rigida (sole and under Tamarix) and between plants with triplicates in two different salt marshes with lowland and piedmont plain positions. Soil properties including particle size distribution, organic matter, pH, EC and equivalent calcium carbonates and nutrients availability including P, K, Fe, Mn, Cu and Zn were determined. Results indicated that lowland had more saline and heavier textured soil and shorter Tamarix aphylla as compared with piedmont plain. Tamarix aphylla increased organic matter, EC, P, K, Fe, Mn, Cu and Zn; however, it had no effect on soil texture and equivalent calcium carbonates. Salsola rigida increased organic matter and its effect on available Mn and Zn was more than other nutrients. Salsola rigida under short Tamarix aphylla did not change soil salinity; while Salsola rigida under long Tamarix aphylla decreased soil salinity. Generally, it seems that organic matter is the most important factor on different plant nutrients availability and soil fertility status of the soils studied. Organic matter affects mobility, precipitation or nutrient uptake by the effect on pH, chelating agent production, nutrient adsorption, and nutrient release due to decomposition and soil physical properties improvement.

کلیدواژه‌ها [English]

• Tamarix aphylla
• Salsola rigida
• Plant nutrients
• Organic Matter
• soil texture