دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 0-0
پروانه عشوری؛ محمدعلی زارع چاهوکی؛ افشین دانه کار؛ عادل جلیلی؛ بهنام حمزه
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 1-12
چکیده
آنالیز داده‌های چند متغیره در تحقیقات بوم‌شناسی و تنوع زیستی دارای اهمیت زیادی است. بوم‌شناسان اغلب، نیاز به آزمون فرضیاتی در رابطه با اثرات عوامل مورد آزمایش بر روی کل ترکیب جامعه دارند. برای آنالیز داده‌های چند متغیره، استفاده از روش‌های آماری کلاسیک، مبتنی بر فرضیاتی نظیر نرمال بودن توزیع داده‌ها‌ست که معمولا در داده‌های ...
بیشتر
آنالیز داده‌های چند متغیره در تحقیقات بوم‌شناسی و تنوع زیستی دارای اهمیت زیادی است. بوم‌شناسان اغلب، نیاز به آزمون فرضیاتی در رابطه با اثرات عوامل مورد آزمایش بر روی کل ترکیب جامعه دارند. برای آنالیز داده‌های چند متغیره، استفاده از روش‌های آماری کلاسیک، مبتنی بر فرضیاتی نظیر نرمال بودن توزیع داده‌ها‌ست که معمولا در داده‌های بوم شناسی رعایت نمی‌شوند. لذا در سال‌های اخیر آزمون‌های ناپارامتریک مبتنی بر جایگشت و ماتریس‌های عدم شباهت بطور گسترده برای آزمون وجود اختلافات در ترکیب گونه‌ای در علوم بوم شناسی مورد استفاده قرار گرفته است. هدف از این مقاله معرفی و آشنایی با آزمون‌های ناپارامتریک چند متغیره جدید مرتبط با علوم بوم‌شناسی نظیر آزمون‌های سیمپر، آنوزیم، پرمانوآ و پرمدیسپ، با هدف تجزیه و تحلیل ترکیب جوامع گیاهی است. به منظور معرفی این آنالیزها، از داده‌های پوشش گیاهی شش سایت مرتعی واقع در اراضی اطراف استان تهران استفاده شد و ترکیب جوامع گیاهی مناطق مذکور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. آنالیز سیمپر نشان داد که گونه‌های Stipahohenackeriana و Bromustomentellus بترتیب دارای بیشترین سهم در ایجاد تمایز بین سایت‌های مورد مطالعه در مناطق خشک و نیمه خشک هستند. آنالیز‌های آنوزیم و پرمانوآ تفاوت معنی‌دار ترکیب پوشش بین سایت‌ها را نشان دادند. با توجه به نتایج این آزمون‌ها سایت‌های فیروزکوه-البرز، دماوند-سمنان و ساوه-سلفچگان تشابه بیشتری از لحاظ ترکیب پوشش گیاهی از خود نشان دادند. آنالیز پرمدیسپ نشان داد که ناهمگنی و پراکندگی چند متغیره پوشش گونه‌ها بطور معناداری در واحدهای نمونه‌برداری سایت‌های سلفچگان و ساوه بیشتر بود. بنابراین با توجه به نتایج می‌توان بیان کرد که به منظور حفظ تنوع زیستی در سایت‌های مورد مطالعه، حداقل نیاز به سه برنامه مدیریتی مجزا داریم. همچنین با توجه به نتایج آنالیز سیمپر، می‌توان برنامه‌های مدیریتی جهت حفظ تنوع زیستی مناطق مورد مطالعه، با حمایت از گونه‌های متمایز مشخص شده در هر سایت ارائه داد.
فرشاد کیوان بهجو؛ حسن ملازاده اصل؛ جابر شریفی نیارق
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 13-28
چکیده
هدف اصلی این تحقیق، ارزیابی میزان تاثیر تاج پوشش درختی بر مقدار تولید وتنوع گونه‌ای گیاهان علفی در زیراشکوب درختان واقع در منطقه فندقلوی اردبیل بود.منطقه مورد مطالعه پس از استخراج واحدهای ژئومرفولوژیکی یکسان مناطق فندقلو، شغاله دره و نیارق انتخاب گردید. آماربرداری به‌صورت تصادفی- سیستماتیک و ابعاد پلات‌ها با توجه به ساختار پوشش ...
بیشتر
هدف اصلی این تحقیق، ارزیابی میزان تاثیر تاج پوشش درختی بر مقدار تولید وتنوع گونه‌ای گیاهان علفی در زیراشکوب درختان واقع در منطقه فندقلوی اردبیل بود.منطقه مورد مطالعه پس از استخراج واحدهای ژئومرفولوژیکی یکسان مناطق فندقلو، شغاله دره و نیارق انتخاب گردید. آماربرداری به‌صورت تصادفی- سیستماتیک و ابعاد پلات‌ها با توجه به ساختار پوشش گیاهی به روش سطح حداقل و تعداد پلات‌هابا استفاده از فرمول آماری انتخاب شد؛ سپس فهرست گونه‌های موجود، درصد تاج پوشش، لاشبرگ، سنگ و سنگریزه، خاک لخت ثبت شد. نمونه‌برداری از عرصه‌های مراتع باز و زیراشکوب درختی در چهار کلاس شیبی 10-0، 20-10، 35-20 و 50-35 درصد و در چهار جهت جغرافیایی شمال، جنوب، شرق و غرب انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین درصد تاج پوشش گونه‌های موجود در زیراشکوب درختان در منطقه فندقلو، نیارق و شغاله دره در کلاس شیب 20-10 درصد به ترتیب با مقادیر 20، 25 و 25 درصد و بیشترین مقدار درصد پوشش گیاهی در مراتع باز این مناطق در کلاس شیب 20-10 درصد به ترتیب با مقادیر 81، 86 و 86 درصد می‌باشد. همچنین نتیایج نشان داد که جهت جغرافیایی شمال نسبت به جهت‌های دیگر در همه مناطق در زیراشکوب درختان و مرتع باز دارای بیشترین درصد پوشش می‌باشد. با مقایسه میانگین اثرات متقابل بین نوع مرتع و کلاسه‌های شیب، بالاترین میزان تولید در مراتع باز مشاهده شد که نسبت به مراتع زیراشکوب تفاوت معنی‌داری داشتند. همچنین میزان تولید گیاهان علفی و اثرات متقابل نوع مرتع و جهات جغرافیایی تفاوت‌های معنی‌داری را در مراتع مورد بررسی نشان داد. بر این اساس مراتع باز در شیب‌های شمالی دارای میزان تولید بالاتر و معنی‌داری نسبت به مراتع زیراشکوب درختی نشان داد. از طرفی نتایج بررسی شاخص‌های تنوع و یکنواختی در مراتع باز و زیر اشکوب درختی نشان داد بالاترین مقادیر این شاخص ها در مراتع زیر اشکوب درختی قابل مشاهده است.
مهدی تازه؛ مریم اسدی؛ روح الله تقی زاده مهرجردی؛ سعیده کلانتری؛ مجید صادقی نیا
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 29-43
چکیده
نقشه‌های ژئومورفولوژی یکی از اصلی‌‌ترین لایه‌های اطلاعاتی در مطالعات منابع طبیعی می‌باشد. تاکنون روش‌های مختلفی جهت طبقه‌ببندی و تفکیک واحدها و تیپ‌های مختلف ژئومرفولوژی ارائه شده، که اغلب آنها بر پایه اطلاعات کیفی و توصیفی می‌باشد. دراین مطالعه قابلیت استفاده از پارامترهای ژئومرفومتری در تفکیک واحد کوهستان از دشت‌سر و ...
بیشتر
نقشه‌های ژئومورفولوژی یکی از اصلی‌‌ترین لایه‌های اطلاعاتی در مطالعات منابع طبیعی می‌باشد. تاکنون روش‌های مختلفی جهت طبقه‌ببندی و تفکیک واحدها و تیپ‌های مختلف ژئومرفولوژی ارائه شده، که اغلب آنها بر پایه اطلاعات کیفی و توصیفی می‌باشد. دراین مطالعه قابلیت استفاده از پارامترهای ژئومرفومتری در تفکیک واحد کوهستان از دشت‌سر و همچنین تفکیک تیپ‌های مختلف دشت‌سر بررسی شده است. ابتدا نقشه واقعیت زمینی با استفاده از تفسیر چشمی داده‌های ماهواره‌ای و نقشه توپوگرافی تهیه و سپس شبکه نمونه‌برداری 1000 نقطه‌ای به صورت تصادفی طراحی شد. پارامترهای انحنای مقطع، انحنای سطح، تانژانت انحنا، انحنای متقاطع، انحنای طول و انحنای عمومی از مدل رقومی ارتفاعی و با استفاده از ابزار الحاقی DEM surface در در نرم‌افزار GIS تهیه شد و سپس مقادیر آنها در تمامی نقاط شبکه نمونه‌برداری استخراج گردید. سپس از شبکه عصبی مصنوعی با ساختار 13_6_ 4 به منظور تفکیک تیپ‌ها استفاده گردید. نتایج نشان داد که امکان تفکیک تیپ‌های دشت‌سر لخت از اپانداژ با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی وجود داشته ولی تفکیک دشت‌سر اپانداژ از پوشیده به خوبی صورت نمی‌گیرد. بدین منظور جهت بهبود عملکرد شبکه، اقدام به اضافه کردن ارزش رقومی داده‌های ماهواره‌ای لندست ۷ به مقادیر قبلی گردید. استفاده از این شبکه با در نظر گرفتن همزمان پارامترهای ژئومرفومتری و تصاویر ماهواره‌ای، دقت تفکیک واحد کوهستان، دشت‌سر لخت، دشت‌سر اپانداژ، دشت‌سر پوشیده را به ترتیب 90 ، 79، 80، 76 درصد دارای صحت می‌باشد.
محمد قیطوری؛ یحیی پرویزی؛ مسیب حشمتی؛ محمد احمدی
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 44-53
چکیده
مراتع به دلیل وسعت زیاد و تنوع پوشش گیاهی نقش ارزنده‌ای در ترسیب کربن اتمسفری دارند که به‌نوبه خود بستگی زیادی به مدیریت چرا و بهرهبرداری دارد. این پژوهش به‌منظور بررسی کارایی بهره‌برداری‌های مختلف در ترسیب کربن در شش سایت مرتعی در استان کرمانشاه شامل پاوه، جوانرود، عین الکش، سیاه کمر، ورمنجه و کوه سفید انجام گرفت. بهره‌برداری‌ها ...
بیشتر
مراتع به دلیل وسعت زیاد و تنوع پوشش گیاهی نقش ارزنده‌ای در ترسیب کربن اتمسفری دارند که به‌نوبه خود بستگی زیادی به مدیریت چرا و بهرهبرداری دارد. این پژوهش به‌منظور بررسی کارایی بهره‌برداری‌های مختلف در ترسیب کربن در شش سایت مرتعی در استان کرمانشاه شامل پاوه، جوانرود، عین الکش، سیاه کمر، ورمنجه و کوه سفید انجام گرفت. بهره‌برداری‌ها شامل مرتع حفاظت شده (قرق)، مرتع با چرای شدید و مرتع تغییر کاربری به باغات دیم بود. به این منظور ابتدا مشخصات پوشش گیاهی و خاک هر سه کاربری از جمله تیپ گیاهی، تراکم تاج پوشش، وضعیت مرتع و زیتوده هوایی و ریشه، همراه با لاشبرگ گیاهی با استفاده از سطح پلات با ابعاد مناسب (معادل دو برابرسطح تاج پوشش پایه گیاه غالب منطقه) در مسیر ترانسکت خطی به طول50 متر با سه تکرار به روش سیستماتیک- تصادفی انجام شد. مقدار ترسیب کربن زیتوده گیاهی و لاشبرگ با روش احتراق و کربن ذخیره شده در دو عمق 0 تا 20 و 20 تا 40 سانتی‌متر خاک به روش والکلی و بلاک انجام شد. نتایج به‌دست آمده نشان داد که بین متغییرهای زیتوده گیاهی (تاج پوشش، ریشه و لاشبرگ) و ترسیب کربن در بهره‌برداری‌های مختلف مرتع در سطح 5 درصد، اختلاف معنی‌داری وجود دارد. به‌طوری که بیشترین مقدار ترسیب کربن زیتوده گیاهی و خاک به‌ترتیب 7/4 و 5/114 تن در هکتار مربوط به مدیریت قرق و کمترین 3/1 و 4/53 تن در هکتار مربوط به چرای شدید است که مدیریت قرق و حفاظت علاوه بر افزایش ارزش ناشی از تولید علوفه و حفاظت منابع خاک و تنوع زیستی دارای ظرفیت بالایی در ترسیب کربن است. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که پی‌آمد تغییر کاربری مراتع به باغات دیم، ذخیره 8/86 تن در هکتار کربن آلی است که پیشنهاد می‌شود مراتعی که از لحاظ استعداد اراضی دارای قابلیت بادامکاری هستند، تحت شرایط ویژه به این کاربری تغییر داده شوند.
سیدتقی میرحاجی؛ مرتضی اکبرزاده؛ فرهاد آژیر
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 54-62
چکیده
آگاهی از تولید سالانه و ماهانه تیپ‌های مختلف مرتعی برای مدیریت کارآمد و مؤثر مراتع ضروری است. دستیابی به این مهم با تعیین رابطه بین میزان تولید علوفه گیاهان و متغیرهای اقلیمی مؤثر بر آنها به‌ویژه بارندگی درعرصه مراتع آسان می‌گردد. مراتع فیروزکوه به منظور تعیین ارتباط بین بارندگی و میزان تولید علوفه گیاهان بوته‌ای، به‌مدت پنج ...
بیشتر
آگاهی از تولید سالانه و ماهانه تیپ‌های مختلف مرتعی برای مدیریت کارآمد و مؤثر مراتع ضروری است. دستیابی به این مهم با تعیین رابطه بین میزان تولید علوفه گیاهان و متغیرهای اقلیمی مؤثر بر آنها به‌ویژه بارندگی درعرصه مراتع آسان می‌گردد. مراتع فیروزکوه به منظور تعیین ارتباط بین بارندگی و میزان تولید علوفه گیاهان بوته‌ای، به‌مدت پنج سال(1389-1385) مورد مطالعه قرار گرفت. از ابتدای فصل رویش تولید علوفه گونه‌ها در داخل قطعات محصور با فواصل زمانی یک ماهه برداشت و هر ساله تا پایان فصل رویش ادامه یافت. هر یک از گونه‌های مورد بررسی در طول فصل چرا و در سال های مختلف، تولید معینی داشتند. رابطه میان تولید و بارندگی زمستانه، بهاره و ماه‌های مختلف زمستان و بهار به‌طور جداگانه بررسی گردید. نتایج نشان داد که همبستگی تولیدگونه‌های مورد مطالعه با بارش در دوره‌های زمانی مشتمل بر؛ سال زراعی(06/0-42/0)، زمستان و بهار(01/0-23/0)، اسفند و بهار (13/0-35/0)، اسفند و اردیبهشت (06/0-45/0)، بهمن تا خرداد (13/0-40/0) مثبت بوده و در ماه خرداد (63/0-94/0) به‌بالاترین میزان خود رسید، به‌طوری‌که بین تولید گونه‌های، Acanthophyllumspinosum، Acantholimonerinaceum، Onobrychiscornuta، Thymusfedtschenkoi، با بارندگی خرداد رابطه معنی‌دار در سطح یک‌تا پنج درصد مشاهده شد.
اسماعیل سیلاخوری؛ حمید نیک نهاد قرماخر؛ عبدالباسط آق تابای
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 63-77
چکیده
شناسایی و ارزیابی فرآیندها، عوامل و وضعیت فعلی شدت بیابانزایی به منظور تدوین برنامه‌های مشخص و واقع‌گرایانه کنترل بیابانزایی از نیازهای اساسی مناطق بیابانی می‌باشد. در این تحقیق به‌منظور ارزیابی بیابانزایی منطقه اینچه برون در استان گلستان، از 3 شاخص کیفیت خاک، کیفیت پوشش‌گیاهی و کیفیت اقلیم مدل ESAs استفاده گردید. بدین منظور، ...
بیشتر
شناسایی و ارزیابی فرآیندها، عوامل و وضعیت فعلی شدت بیابانزایی به منظور تدوین برنامه‌های مشخص و واقع‌گرایانه کنترل بیابانزایی از نیازهای اساسی مناطق بیابانی می‌باشد. در این تحقیق به‌منظور ارزیابی بیابانزایی منطقه اینچه برون در استان گلستان، از 3 شاخص کیفیت خاک، کیفیت پوشش‌گیاهی و کیفیت اقلیم مدل ESAs استفاده گردید. بدین منظور، نقشه هر شاخص از میانگین هندسی لایه‌های آن به‌دست آمد و از طریق میانگین هندسی شاخص‌های کیفیت و با کلاس‌بندی نقشه حاصله، نقشه حساسیت بیابانزایی (ESAI) منطقه مورد مطالعه به‌دست آمد. در نهایت، اراضی منطقه مورد مطالعه در سه کلاس غیر حساس (64/7 درصد)، شکننده (41/14 درصد) و بحرانی (95/77 درصد) قرار گرفتند. نتایج به‌دست آمده نشانگر آن است که مهمترین عوامل مؤثر در بیابانزایی منطقه مورد مطالعه، زهکشی ضعیف، بافت سنگین و رسی خاک و فقر پوشش گیاهی در کنار عامل اقلیم است که باعث به وجود آمدن شرایط بیابانی شده است. با توجه به این موضوع و همچنین قرار گرفتن منطقه در کلاس بحرانی بیابانزایی، پیشنهاد می‌گردد از طریق اقدامات اصلاحی بیولوژیکی و مکانیکی از قبیل کاشت گیاهان مقاوم به خاکهای سنگین و شور و نیز، احداث زهکش در اراضی باتلاقی از پیشروی فرآیند بیابانزایی جلوگیری کرد.
بهروز کرد؛ فضل الله صفی خانی؛ امین خادمی؛ سارا پورعباسی
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 78-88
چکیده
آلودگی خاک به فلزات سنگین یکی از مهمترین مشکلات زیست‌محیطی در جهان محسوب می‌شود. در محیطهای آلوده گونه‌های خاصی از گیاهان توانایی رشد و سازگاری و جذب فلزات سنگین را دارند. این تحقیق با هدف ارزیابی توان گیاه‌پالایی گونه‌های کلاه میرحسن، گون اسبی، جوسیخ، جاز و گیس پیرزن در جذب سرب و روی موجود در خاک در معدن سرب و روی آهنگران شهرستان ...
بیشتر
آلودگی خاک به فلزات سنگین یکی از مهمترین مشکلات زیست‌محیطی در جهان محسوب می‌شود. در محیطهای آلوده گونه‌های خاصی از گیاهان توانایی رشد و سازگاری و جذب فلزات سنگین را دارند. این تحقیق با هدف ارزیابی توان گیاه‌پالایی گونه‌های کلاه میرحسن، گون اسبی، جوسیخ، جاز و گیس پیرزن در جذب سرب و روی موجود در خاک در معدن سرب و روی آهنگران شهرستان ملایر صورت پذیرفت. برای این منظور در فصل تابستان در رویشگاههای آلوده و شاهد، نمونه‌برداری از بافتهای هوایی و زیرزمینی گیاهان در قالب طرح آماری بلوکهای کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که میزان غلظت سرب و روی در بافت هوایی و زیرزمینی گیاهان در رویشگاههای آلوده بیشتر از رویشگاه شاهد بود. در بین گونه‌های مورد مطالعه، بیشترین میزان جذب سرب و روی در بافت هوایی گون اسبی با غلظت به ترتیب 118/6 و 190/6 میلیگرم بر کیلوگرم ماده خشک گیاهی محاسبه شد. بیشترین میزان جذب سرب و روی در بافت زیرزمینی جاز به ترتیب 41/07 و 67/76 میلیگرم بر کیلوگرم ماده خشک گیاهی اندازه‌گیری شد. همچنین گونه‌های گون اسبی، کلاه میرحسن و جوسیخ بیشترین ضریب انتقال سرب 3/39، 3/19 و 3/16 و روی 3/24، 3/06 و 2/92 را دارا بودند. با توجه به این موضوع و شرایط سازگاری مناسب، گونه‌های گون اسبی، کلاه میرحسن و جوسیخ می‌توانند به منظور پالایش خاکهای آلوده به سرب و روی در مناطق مشابه مورد استفاده قرار گیرند.
کمال امیدوار؛ رضا ابراهیمی؛ فاطمه تقوی نیا؛ نظام تنی
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 89-101
چکیده
هدف از این پژوهش واکاوی اثر گرمایش جهانی بر درجه روزهای رشد گیاهان در دهه‌های آینده می باشد.جهت این امر نخست داده‌های دمای روزانه شبیه‌سازی شده از پایگاه داده EH5OM و تحت سناریو A1B، طی بازه زمانی(2050-2015) از موسسه ماکس پلانک آلمان استخراج شد. سپس داده‌های دمای روزانه با تفکیک 27/0*27/0 درجه طول و عرض جغرافیایی که حدوداً نقاطی با ابعاد 30*30 کیلومتر ...
بیشتر
هدف از این پژوهش واکاوی اثر گرمایش جهانی بر درجه روزهای رشد گیاهان در دهه‌های آینده می باشد.جهت این امر نخست داده‌های دمای روزانه شبیه‌سازی شده از پایگاه داده EH5OM و تحت سناریو A1B، طی بازه زمانی(2050-2015) از موسسه ماکس پلانک آلمان استخراج شد. سپس داده‌های دمای روزانه با تفکیک 27/0*27/0 درجه طول و عرض جغرافیایی که حدوداً نقاطی با ابعاد 30*30 کیلومتر مساحت ایران را پوشش می‌دهند توسط مدل اقلیم منطقه‌ای طراحی شده در مرکزفیزیک نظری عبدالسلام (ایتالیا) ریزمقیاس گردید. درنهایت آرایه‌ای به ابعاد 2140*13140 بدست آمد که سطرها بیانگر دمای روز و ستون‌ها ایستگاه‌ها (سلول) می‌باشند. جهت محاسبه درجه روز رشد آستانه دمایی 5 درجه انتخاب شد .در نهایت میانگین ماهانه درجه روز رشدگیاهان در ماتریسی به ابعاد 2140*12 در نرم‌افزار MATLAB محاسبه شد.سپس نقشه‌های میانگین ماهانه درجه روز رشد گیاهان در نرم‌افزار سورفر ترسیم گردید. نتایج نشان داد که ماه‌های تیر ومرداد بیشترین میزان میانگین ماهانه رشد گیاهان را به میزان 1000-100 درجه روز در بین ماه‌های سال دارا می‌باشند. در ماه‌های تابستان بیشینه درجه روز رشد گیاهان در جلگه خوزستان مشاهده می‌شود. ایران در فصل بهار و تابستان برحسب درجه روز رشد به سه منطقه کوهستانی و کوهپایه‌های داخلی، چاله‌های داخلی و کوهپایه‌های بیرونی و جلگه‌ها و سواحل جنوبی قابل تقسیم است.
فرزاد احمدی؛ قدرت الله حیدری؛ فاطمه شفیعی
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 102-115
چکیده
مراتع بیش از 53 درصد از مساحت کشور را شامل میشوند. این عرصهها نیازمند اعمال مدیریتی صحیح با هدف حفظ، احیا، توسعه و بهرهبرداری بهینه هستند. امروزه تلاش برای حفاظت، احیا و بهرهبرداری مراتع در حوزههای آبخیز با مشارکت بهرهبرداران در چارچوب طرحهای مرتعداری به عنوان یک برنامه مدون مدیریتی گامی اساسی در راستای توسعه پایدار ...
بیشتر
مراتع بیش از 53 درصد از مساحت کشور را شامل میشوند. این عرصهها نیازمند اعمال مدیریتی صحیح با هدف حفظ، احیا، توسعه و بهرهبرداری بهینه هستند. امروزه تلاش برای حفاظت، احیا و بهرهبرداری مراتع در حوزههای آبخیز با مشارکت بهرهبرداران در چارچوب طرحهای مرتعداری به عنوان یک برنامه مدون مدیریتی گامی اساسی در راستای توسعه پایدار است. هدف از این مطالعه بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر میزان تمایل بهرهبرداران به مشارکت در طرحهای اصلاح و احیا مراتع در چهار محدوده عرفی از شهرستان دهگلان بود. تعداد نمونه با استفاده از رابطه کوکران و تطبیق آن با جدول کرجسی و مورگان 68 نفر انتخاب گردیده است. یافتههای این پژوهش نشان داد که بین عوامل اجتماعی و عوامل اقتصادی با میزان تمایل بهرهبرداران به مشارکت در طرحهای اصلاح و احیای مراتع رابطه مثبت و معنی‌داری وجود داشت. همچنین، نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام نشان می‌دهد که از بین متغیرهای تأثیرگذار بر میزان تمایل بهرهبرداران به مشارکت 4 متغیر عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی، تحصیلات و تعداد دام مجموعأ 80 درصد از واریانس میزان تمایل بهرهبرداران به مشارکت در طرحهای اصلاح و احیای مراتع را تبیین کردند.
حمید رضا میرداودی؛ وحید اعتماد؛ محمدرضا مروی مهاجر؛ قوام الدین زاهدی امیری
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 116-128
چکیده
چرای دام یکی از مهمترین عوامل در فراهم نمودن شرایط محیطی برای تغییر در ترکیب گونه‌ای، ساختار و کارکردهای اکوسیستم‌ها می‌باشد. جنگل‌های غرب ایران نیز به عنوان یکی از اکوسیستم‌های ارزشمند از این تهدید مستثی نبوده و ضروری است جنبه‌های مختلف این پدیده در این اکوسیستم‌ها مورد مطالعه قرار گیرد. بدین منظور اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی، ...
بیشتر
چرای دام یکی از مهمترین عوامل در فراهم نمودن شرایط محیطی برای تغییر در ترکیب گونه‌ای، ساختار و کارکردهای اکوسیستم‌ها می‌باشد. جنگل‌های غرب ایران نیز به عنوان یکی از اکوسیستم‌های ارزشمند از این تهدید مستثی نبوده و ضروری است جنبه‌های مختلف این پدیده در این اکوسیستم‌ها مورد مطالعه قرار گیرد. بدین منظور اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی، خاک و سایر متغییرهای محیطی در کف جنگل دالاب در استان ایلام با استفاده از 53 قطعه نمونه (16×16 متری) به روش تصادفی در شدت‌های مختلف چرای دام برداشت شد. برای طبقه‌بندی گروه گونه‌های اکولوژیک از روش آنالیز دو طرفه گونه‌های شاخص، برای تعیین گونه‌های معرف هر کلاس از آنالیز گونه‌های شاخص و برای مشخص کردن ارتباط گروه‌های گیاهی با عوامل مختلف مورد بررسی از روش رسته‌بندی تحلیل تطبیقی متعارفیاستفاده گردید. نتایج نشان داد که چرای دام در کنار فاکتورهای توپوگرافی، خاک و نور رسیده به کف جنگل به عنوان تاثیر گذارترین عوامل بر ترکیب گیاهی شناخته شدند. چرای دام با بیان 2/11 درصد از تغییرات موجود در گونه‌های گیاهی، بیشترین تاثیر را در ایجاد تغییر در فلور کف جنگل داشت. افزایش چرای دام عمدتاً باعث افزایش فراوانی گونه‌های غیر خوشخوراک و مقاوم به چرای دام و کوبیدگی خاک و همچنین افزایش گونه‌های یکساله مانند Bromus tectorum، Picnomon acarna، Minuartia picta ، Rochelia disperma، Holesteum umbellatum، Lophocloa phloridesو Valerianellavesicaria شده است. این گونه‌ها بر اساس تراکم، حضور و منابع موجود به عنوان مهاجم شناخته شدند. از طرفی به نظر می‌رسد گسترش گونه‌های خوشخوراکی نظیر Vicia sativa،Trifolium physodes، Lens cyanea،Lathyrusinconspicaus در سایت چرای متوسط، مبین نقش چرای متعادل دام در حفظ مناسب ترکیب گونه‌های گیاهی درمراتع است.
مژگان سادات عظیمی؛ سمانه محضری
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 129-139
چکیده
در مطالعات بهره‌وری آب مقادیر رواناب، تبخیر و تعرق گیاهان و تولید مرتع مهم‌تربن متغیرها هستند. مراتع استان گلستان به علت موقعیت جغرافیایی، اقلیمی و تخریب بالای این منابع همچنین تغییر شدید کاربری اراضی و کاهش پوشش گیاهی شرایط لازم برای تشکیل رواناب را دارد. به منظور تعیین چگونگی مدیریت بهینه مراتع در این تحقیق سناریوهای اصلاح مرتع ...
بیشتر
در مطالعات بهره‌وری آب مقادیر رواناب، تبخیر و تعرق گیاهان و تولید مرتع مهم‌تربن متغیرها هستند. مراتع استان گلستان به علت موقعیت جغرافیایی، اقلیمی و تخریب بالای این منابع همچنین تغییر شدید کاربری اراضی و کاهش پوشش گیاهی شرایط لازم برای تشکیل رواناب را دارد. به منظور تعیین چگونگی مدیریت بهینه مراتع در این تحقیق سناریوهای اصلاح مرتع با استفاده از مدل SWAT در حوزه آبخیز گرگانرود مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. واسنجی و اعتبارسنجی مدل توسط برنامه SWAT-CUP و الگوریتم SUFI-2 در مدل اکوهیدرولوژیکی SWAT انجام گرفت. بدین منظور ابتدا مدل SWAT برای دوره 31 ساله دبی(ماهانه) سپس برای مدت 5 سال تولید مرتع(سالانه)، واسنجی و اعتبارسنجی شد و سپس سناریوهای مختلف مرتعی اعمال و مدل مجددا اجرا گردید. نتایج نشان داد عملکرد مدل جهت پیش‌بینی دبی کاملا رضابت بخش بوده است. مقادیر ضرایب نش-ساتکلیف به ترتیب در ایستگاه‌های بصیرآباد، تیل آباد و حاجی قوشان در دوره واسنجی 72/0، 71/0 و 64/0 و در دوره اعتبارسنجی 59/0، 48/0 و 53/0 بدست آمد. همچنین چهار سناریوی اصلاحی مرتع (بیومکانیکی، بیولوژی، مکانیکی و مدیریت چرای دام) در این تحقیق تعریف شد. بر این اساس با کاربرد سناریوهای مکانیکی، بیولوژیکی، بیومکانیکی و مدیریت چرا، مقدار تبخیر و تعرق گیاهان به ترتیب 3/2%، 8/12%، 5/15% و 8/2% در هر سناریو نسبت به میزان تبخیر و تعرق شاهد افزایش پیدا کرده است. نتایج نشان داد که سناریوی بیومکانیکی مناسب‌ترین سناریو در افزایش میزان تبخیر و تعرق گیاهان در مراتع ضعیف و متوسط می‌باشد.
خدیجه بهلکه؛ مهدی عابدی؛ قاسمعلی دیانتی تیلکی
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 140-151
چکیده
حضور گونه‌های گیاهی در کنار یکدیگر موجب ایجاد روابط زیستی در بین آنها می‌شود. این روابط بسیار پیچیده و متغیر هستند که در بین آنها تسهیل و رقابت بیشترین تأثیر را بر کارکرد زیست‌بوم دارند. از جمله عوامل محیطی که بر روابط زیستی تأثیر دارد آشفتگی‌های محیطی از جمله آتش می‌باشد. این مطالعه به دنبال بررسی اثر آتش‌سوزی بر روابط زیستی ...
بیشتر
حضور گونه‌های گیاهی در کنار یکدیگر موجب ایجاد روابط زیستی در بین آنها می‌شود. این روابط بسیار پیچیده و متغیر هستند که در بین آنها تسهیل و رقابت بیشترین تأثیر را بر کارکرد زیست‌بوم دارند. از جمله عوامل محیطی که بر روابط زیستی تأثیر دارد آشفتگی‌های محیطی از جمله آتش می‌باشد. این مطالعه به دنبال بررسی اثر آتش‌سوزی بر روابط زیستی تسهیلی و رقابتی در بین گیاهان بالشتکی و زیرآشکوب آنها می‌باشد. بنابراین، برای بررسی اثر آتش‌سوزی بر روی روابط زیستی تعداد 25 پایه اسپرس زنده و 25 لکه سوخته اسپرس و نیز به‌صورت جفتی برای هر کدام از پایه‌ها پلاتی در فضای بیرون به‌صورت تصادفی انتخاب گردید و گونه‌های آن ثبت و سپس روابط زیستی محاسبه شد. طبق نتایج بدست آمده اثر آتش‌سوزی بر درصد پوشش کل گونه‌ها معنی‌دار نبود ولی موجب افزایش پهن‌برگان چندساله (از 7/4 به 3/11درصد)، ژئوفیت‌ها (از 1/0 به 5/0درصد)، پهن‌برگان یکساله (از 1/0 به 3/2درصد)، گندمیان یکساله (از 0 به 1/0درصد) و موجب کاهش گندمیان چندساله (از 2/7 به 9/4 درصد)، بوته‌ای‌ها (از 8/3 به 8/0درصد) و گیاهان بالشتکی (از 7/1 به 4/0درصد) شد. و بر لگوم‌ها تأثیر معنی‌داری نداشت. با توجه به آزمون تی غیرجفتی، اثر آتش‌سوزی بر روابط زیستی در کل موجب افزایش تسهیل گونه‌ها نسبت به منطقه شاهد شده است، و همچنین آتش سوزی تأثیر معنی‌داری بر گروه‌های کارکردی نداشت.
جمال ایمانی؛ عطاءالله ابراهیمی؛ بهرام قلی نژاد؛ پژمان طهماسبی
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 152-169
چکیده
شناخت و ارزیابی اکوسیستم مرتعی اولین گام در مدیریت این منابع به شمار می‌آید. بدون آگاهی از وضعیت و شرایط مرتع نمی‌توان هیچگونه برنامه مدیریتی برای آن تدوین کرد. بدین منظور سه سایت با گیاهان غالب متفاوت جهت نمونهگیری از پوشش و تولید انتخاب گردید. در داخل هر سایت، 30 واحد نمونه‌برداری 900 مترمربعی در امتداد 3 ترانسکت تعیین شده و قطعات ...
بیشتر
شناخت و ارزیابی اکوسیستم مرتعی اولین گام در مدیریت این منابع به شمار می‌آید. بدون آگاهی از وضعیت و شرایط مرتع نمی‌توان هیچگونه برنامه مدیریتی برای آن تدوین کرد. بدین منظور سه سایت با گیاهان غالب متفاوت جهت نمونهگیری از پوشش و تولید انتخاب گردید. در داخل هر سایت، 30 واحد نمونه‌برداری 900 مترمربعی در امتداد 3 ترانسکت تعیین شده و قطعات نمونه در این واحدها مستقر گردید. شاخص‌های NDVI و SAVI پس از اصلاحات و پردازش از تصاویر لندست 8 استخراج گردید و میزان همبستگی آنها با درصد پوشش و تولید هر سایت بدست آمد. نتایج مبنی بر معنی‌دار بودن همبستگی شاخصها با درصد پوشش و تولید با کاربرد تعداد و ابعاد مناسب قطعه نمونه در هر سه سایت بود. در هر سایت، شاخص NDVI با فرم رویشی که غالب است بیشترین همبستگی را دارد در حالیکه شاخص SAVI اثر خاک زمینه را کاهش داده و بازتاب گیاهان با درصد پوشش کمتر را بیشتر نشان می‌دهد. دلیل چنین حالتی به فرمول SAVI مربوط است و طبق فرمول این شاخص، پوشش کمتر ضریب بالاتری نسبت به پوشش زیاد میگیرد و مشاهده می‌گردد که این شاخص توانسته اثر خاک زمینه را کاهش دهد. پهن‌برگان علفی به دلیل ساختار گیاه و پربرگ بودن و به طبع آن بازتاب بیشتر، دارای بیشترین همبستگی با شاخص NDVI بودند.
مهدی نجفی قیری؛ علیرضا محمودی؛ شاهرخ عسکری؛ اسماعیل فرخ نژاد
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 170-182
چکیده
گیاهان شورروی با افزودن ترکیبات آلی به خاک و حفاظت خاک در مقابل عوامل فرساینده می‌توانند سبب تغییر ویژگی‌های مختلف خاک و قابلیت استفاده عناصر غذایی خاک گردند. تخریب این اراضی و گیاهان شورروی می‌تواند اثرات نامطلوب زیست‌محیطی به دنبال داشته باشد. جهت بررسی تأثیر وضعیت فیزیوگرافی، نوع گونه‌های گیاهی و موقعیت رشد گیاه (مستقل یا زیر ...
بیشتر
گیاهان شورروی با افزودن ترکیبات آلی به خاک و حفاظت خاک در مقابل عوامل فرساینده می‌توانند سبب تغییر ویژگی‌های مختلف خاک و قابلیت استفاده عناصر غذایی خاک گردند. تخریب این اراضی و گیاهان شورروی می‌تواند اثرات نامطلوب زیست‌محیطی به دنبال داشته باشد. جهت بررسی تأثیر وضعیت فیزیوگرافی، نوع گونه‌های گیاهی و موقعیت رشد گیاه (مستقل یا زیر گونه دیگر) بر ویژگی‌های خاک شوره‌زارها، مطالعه‌ای در منطقه کرسیا، داراب (استان فارس) صورت گرفت. در دو واحد مختلف فیزیوگرافی شامل اراضی پست و دشت دامنه‌ای، نمونه‌های خاک از زیر تاج پوشش گز شاهی (Tamarix aphylla)، سالسولا (Salsola rigida) رشد یافته زیر گز شاهی و سالسولا مستقل و از بین گیاهان با سه تکرار برداشته شد. ویژگی‌های خاک شامل توزیع اندازه‌ای ذرات، ماده آلی، پ‌هاش، قابلیت هدایت الکتریکی و کربنات کلسیم معادل و قابلیت استفاده عناصر خاک شامل فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، مس و روی اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد که رویشگاه اول به دلیل قرار گرفتن در اراضی پست دارای شوری بیشتر، بافت سنگین‌تر و گونه‌های گز شاهی کوتاه‌تر بودند. گز شاهی سبب افزایش مقدار ماده آلی، قابلیت هدایت الکتریکی، فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، مس و روی گردید اما بر بافت خاک و کربنات کلسیم معادل تأثیری نداشت. سالسولا مستقل و زیر گز شاهی سبب افزایش ماده آلی خاک گردید و تأثیر آن بر مقدار منگنز و روی قابل استفاده خاک بیشتر از سایر عناصر بود. سالسولا زیر گز شاهی در واحد اراضی پست، شوری خاک را تغییر نداد در حالی که سالسولا زیر گز شاهی در واحد دشت دامنه‌ای سبب کاهش شوری خاک گردید. به‌طور کلی به‌نظر می‌رسد مهمترین عامل در تعیین قابلیت استفاده عناصر مختلف و وضعیت حاصلخیزی خاک رویشگاههای مورد مطالعه، ماده آلی خاک باشد. ماده آلی از راه‌های مختلف مانند تأثیر بر پ‌هاش خاک، تولید عوامل کلات کننده، جذب سطحی عناصر، تجزیه و افزودن عناصر غذایی و بهبود شرایط فیزیکی خاک بر تحرک، رسوب و یا جذب عناصر غذایی مورد نیاز گیاه اثر می‌گذارد.
رباب باقریان؛ کیومرث سفیدی؛ فرشاد کیوان بهجو؛ علی اشرف سلطانی؛ بهزاد بهتری
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 183-190
چکیده
به‌منظور بررسی اثرات شدت چرا بر روی برخی مشخصه‌های فیزیکی و شیمیایی خاک در مراتع دامنه‌های جنوب شرقی سبلان پس از بازدید صحرایی، سه منطقه با شدت چرایی سبک (آلوارس)، متوسط (آلداشین) و سنگین (اسبمرز) انتخاب و 27 نمونه خاک به روش تصادفی سیستیماتیک در مرکز پلات‌های یک مترمربعی در طول سه ترانسکت 200 متری برداشت شد. نمونه‌ها از سه عمق 15- صفر، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرات شدت چرا بر روی برخی مشخصه‌های فیزیکی و شیمیایی خاک در مراتع دامنه‌های جنوب شرقی سبلان پس از بازدید صحرایی، سه منطقه با شدت چرایی سبک (آلوارس)، متوسط (آلداشین) و سنگین (اسبمرز) انتخاب و 27 نمونه خاک به روش تصادفی سیستیماتیک در مرکز پلات‌های یک مترمربعی در طول سه ترانسکت 200 متری برداشت شد. نمونه‌ها از سه عمق 15- صفر، 30-15 و 45-30 سانتیمتری خاک برداشته شد و به آزمایشگاه انتقال و خصوصیات خاک شامل بافت، ماده آلی، کربن آلی، فسفر، پتاسیم، EC و pH اندازه‌گیری شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگینها با آزمون دانکن با توجه به فاکتورهای شدت چرا و عمق خاک حاکی از آن بود از بین فسفر و اسیدیته خاک اختلاف معنی‌داری نبود ولی سایر متغیرها اختلاف معنی‌داری داشتند. نتایج نشان داد که با افزایش شدت چرا از میزان ماده آلی کاسته شده و کمترین میزان آن مربوط به عمق 45-30 سانتیمتری منطقه تحت چرای سنگین است. با توجه به نتایج این پژوهش می‌توان چنین نتیجهگیری کرد که با افزایش شدت چرا ساختمان خاک دچار تخریبشده و برای جلوگیری از تخریب خاک در مراتع ییلاقی باید شیوه مدیریتی مبتنی بر چرای متعادل موردتوجه قرار گیرد.
مسعود برهانی؛ زهرا جابر الانصار
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 191-200
چکیده
تنوع گونه‌های گیاهی همواره متضمن پایداری اکوسیستم در مقابل آشفتگی‌های محیطی و زیستی است. به منظور بررسی اثر مدیریت چرا بر شاخص‌های تنوع گونه‌ای دو عرصه قرق و چرای متعادل در ایستگاه حنای سمیرم انتخاب و در هر مدیریت با استفاده از 30 پلات یک متر مربعی در طول 4 ترانسکت اقدام به نمونه‌برداری شد. در داخل هر پلات، درصد تاج پوشش و تراکم هر ...
بیشتر
تنوع گونه‌های گیاهی همواره متضمن پایداری اکوسیستم در مقابل آشفتگی‌های محیطی و زیستی است. به منظور بررسی اثر مدیریت چرا بر شاخص‌های تنوع گونه‌ای دو عرصه قرق و چرای متعادل در ایستگاه حنای سمیرم انتخاب و در هر مدیریت با استفاده از 30 پلات یک متر مربعی در طول 4 ترانسکت اقدام به نمونه‌برداری شد. در داخل هر پلات، درصد تاج پوشش و تراکم هر گونه یادداشت شد. همچنین لیست فلورستیک هر مدیریت در کل عرصه تهیه گردید. شاخص‌های تنوع و غنا و یکنواختی با استفاده از داده‌های تراکم محاسبه گردید. مدل‌های توزیع فراوانی شامل سری لوگ، لوگ نرمال، مدل هندسی و عصای شکسته در هر دو منطقه قرق و چراشده برازش گردید. برای بررسی معنی‌دار بودن سطوح انداره‌گیری شده از آزمون کای‌اسکور استفاده شد. نتایج نشان داد میزان تنوع، غنا و یکنواختی گونه‌ای در منطقه چراشده نسبت به منطقه قرق بیشتر بوده است. نمودار لگاریتمی توزیع رتبه‌ای فراوانی گونه‌های هر دو مدیریت با شیب تند از مدل عصای شکسته پیروی کرده و نشان می‌دهد منطقه دارای گونه‌های غالب است و افراد با فراوانی متوسط در آن کمتر یافت میشوند. بررسی لیست فلورستیک دو مدیریت نشان می‌دهد که گونه‌های اختصاصی منطقه چرا بیشتر از منطقه قرق می‌باشد. نتایج در مجموع نشان داد که چرای سبک در ایستگاه حنا موجب بهبود شاخص‌های تنوع و افزایش گونه‌های کلیماکس گردیده است.
لیلی صفایی؛ فرهنگ قصریانی؛ بابک بحرینی نژاد؛ حسین زینلی؛ داود افیونی
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 201-215
چکیده
به منظور بررسی عملکرد علوفه، بذر و اجزاء عملکرد دو گونه از گیاه استپی، 16 جمعیت از گونهStipa barbata و 10 جمعیت از گونه Stipa hohenackeriana از رویشگاههای اصلی آنها در استان اصفهان جمع آوری گردید و در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکراردر شرایط زراعی مورد ارزیابی قرار گرفت. تفاوت بین میانگین دو گونه برای اغلب صفات مهم مانند عملکرد علوفه و بذر معنی‌دار ...
بیشتر
به منظور بررسی عملکرد علوفه، بذر و اجزاء عملکرد دو گونه از گیاه استپی، 16 جمعیت از گونهStipa barbata و 10 جمعیت از گونه Stipa hohenackeriana از رویشگاههای اصلی آنها در استان اصفهان جمع آوری گردید و در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکراردر شرایط زراعی مورد ارزیابی قرار گرفت. تفاوت بین میانگین دو گونه برای اغلب صفات مهم مانند عملکرد علوفه و بذر معنی‌دار بود. جمعیت رحمت آباد از گونه S. hohenackeriana و جمعیت پل کله از گونه S. barbata با عملکرد علوفه به ترتیب معادل 3333 و 3129 کیلوگرم در هکتار، به عنوان جمعیتهای برتر از نظر این صفت شناسایی شدند. پنج مولفه اول در تجزیه به مولفههای اصلی، 73 درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کرد که عامل اول عامل عملکرد، عامل دوم و سوم عوامل رویشی، عامل چهارم عامل اجزاء عملکرد و عامل پنجم به صفت نسبت وزن خشک به تر اختصاص داشت. تجزیه خوشهای، جمعیتهای دو گونه را در دو گروه متفاوت قرار داد که این گروهها از نظرعملکرد علوفه و عملکرد بذر تفاوت معنی‌داری داشتند.
حمید امیرنژاد؛ کمال عطایی سلوط؛ اردوان زرندیان
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 216-226
چکیده
پارک ملی بمو در ایران، دارای بسیاری از کارکردهای محیط زیستی از جمله کارکردهای تنظیمی اکوسیستم است. کارکرد اکوسیستمی تهیه و تنظیم آب توسط اکوسیستم‌های جنگلی و مرتعی، شامل تنظیم جریان‌های فصلی آب، تأمین آب برای مصارف مختلف، تصفیه و ذخیره آب است. در این مطالعه، تأثیر پوشش گیاهی غالب در پارک ملی بمو (شامل گون پنبه‌ای، گون انذروت، جو ...
بیشتر
پارک ملی بمو در ایران، دارای بسیاری از کارکردهای محیط زیستی از جمله کارکردهای تنظیمی اکوسیستم است. کارکرد اکوسیستمی تهیه و تنظیم آب توسط اکوسیستم‌های جنگلی و مرتعی، شامل تنظیم جریان‌های فصلی آب، تأمین آب برای مصارف مختلف، تصفیه و ذخیره آب است. در این مطالعه، تأثیر پوشش گیاهی غالب در پارک ملی بمو (شامل گون پنبه‌ای، گون انذروت، جو سیخ، بادامک، تنگرس، کاهو وحشی و بومادران) بر کنترل رواناب در 4 تیپ فرسایشی خاک با استفاده از روش جاستین و نیز ارزش اقتصادی آن برآورد شده است. بر اساس یافتههای پژوهش، تأثیر پوشش‌های گیاهی بر کاهش ارتفاع روان آب در 4 تیپ فرسایشی E1 الی E4، برآورد شد که به ترتیب برابر با 28/1، 71/0، 71/0 و 19/1 سانتی‌متر بود. همچنین ارزش اقتصادی آب حفاظتشده در سفرههای آب زیرزمینی در کل مساحت فعلی پارک 10536/68 میلیارد ریال و به ازاء هر هکتار 792/1 میلیون ریال در سال 1391 برآورد شده است.
سمیه دهداری؛ معصومه موقری رودپشتی؛ زهره خراسانی کوهانستانی؛ علی احسانی
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 227-234
چکیده
کاهش بیوماس گیاهی در اکوسیستم‌ها ی جنگلی و مرتعی به هر دلیلی می‌تواند بر روند ترسیب کربن و در نتیجه گرمایش زمین تأثیرگذار باشد. مطالعه حاظر با هدف ارزیابی ذخیره‌سازی کربن تحت شدت‌های متفاوت چرای دام در مراتع چاه ماری شهرستان بهبهان در استان خوزستان با غالبیت گونه A. sieberi انجام گردید. سه منطقه با شدت چرای شدید، متوسط و کم با ...
بیشتر
کاهش بیوماس گیاهی در اکوسیستم‌ها ی جنگلی و مرتعی به هر دلیلی می‌تواند بر روند ترسیب کربن و در نتیجه گرمایش زمین تأثیرگذار باشد. مطالعه حاظر با هدف ارزیابی ذخیره‌سازی کربن تحت شدت‌های متفاوت چرای دام در مراتع چاه ماری شهرستان بهبهان در استان خوزستان با غالبیت گونه A. sieberi انجام گردید. سه منطقه با شدت چرای شدید، متوسط و کم با در نظر گرفتن تمامی ویژگی‌های توپوگرافی (شیب، جهت و ارتفاع)، بارندگی، خاک و اقلیم یکسان انتخاب شدند. نمونه‌برداری از پوشش گیاهی به روش تصادفی – سیستماتیک در قالب 60 پلات یک مترمربعی و در طول سه ترانسکت 100 متری در منطقه معرف صورت گرفت. به منظور بررسی میزان کربن زیتوده هوایی و زیرزمینی اقدام به نمونه‌برداری کامل از زیتوده اندام هوایی و زیرزمینی گردید و کربن گیاه با استفاده از روش احتراق تعیین شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها به کمک نرم‌افزار SPSS v. 16، مقایسه داده‌ها در شدت‌های چرایی از طریق آزمون تجزیه واریانس یکطرفه و میانگین صفات مورد بررسی با آزمون دانکن مقایسه شدند. نتایج نشان داد که بین شدت‌های چرایی مختلف میزان کربن آلی گیاه از منطقه با شدت چرای کم به منطقه با شدت چرای زیاد میزان آن کاهش یافته و از 3/5704 به 1/3470 رسیده است. همچنین بین تیمارهای مختلف از نظر ذخیره کربن در اندام‌های هوایی و زیرزمینی اختلاف معنی‌داری وجود داشت و ذخیره کربن در زیتوده هوایی در شدت چرای کم 9/4360 و در زیتوده زیرزمینی 5/2180 بود.
