نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین ارزانی ¹
• جواد معتمدی ²
• تقی میرحاجی ³

¹ استاد، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

² دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران،

³ کارشناس پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

اطلاع از نیاز روزانه دام‌های چرا کننده در مرتع، یکی از ملزومات اساسی، به‌منظور محاسبه ظرفیت چرا در طرح‌های مرتعداری است. در همین راستا، نیاز انرژی متابولیسمی روزانه رده‌ای مختلف گوسفند سنگسری (میش، قوچ و بره) در مرتع بررسی شد. برای این منظور با توجه به میانگین مقادیر شاخص‌های کیفیت علوفه و سهم گونه‌ها در ترکیب گیاهی، مقدار انرژی متابولیسمی در یک کیلوگرم علوفه خشک در مراحل مختلف رشد مرتع، برآورد شد و با مدنظر قرار دادن نیاز انرژی متابولیسمی روزانه، مقدار علوفه تامین کننده نیاز دام، برآورد گردید. نیاز انرژی متابولیسمی روزانه، بر اساس معادله پیشنهادی MAFF (1984) در حالت نگهداری و در شرایط چرا در مرتع، با مدنظر قرار دادن خصوصیات فیزیکی مرتع، فواصل آبشخور، تراکم گیاهان و اعمال ضریب افزایشی 70 درصد محاسبه گردید. بر مبنای نتایج حاصل، مقدار علوفه لازم برای تأمین نیاز روزانه میش بالغ گوسفند سنگسری با میانگین وزن 37 کیلوگرم، در اوایل، اواسط و اواخر فصل رشد، به‌ترتیب 6/1، 1/2 و 3/2 کیلوگرم علوفه خشک برآورد گردید. مقادیر مذکور برای قوچ بالغ با میانگین وزن 75/48 کیلوگرم، در مراحل مختلف رشد مرتع 9/1، 5/2 و 9/2 کیلوگرم برآورد شد. نیاز روزانه بره‌ها با میانگین وزن 88/19 کیلوگرم، در هر یک از زمان‌های فصل رشد، به‌ترتیب 3/1، 7/1 و 9/1 برآورد گردید. نتایج نشان داد که درنظر گرفتن مقدار 5/1 کیلوگرم علوفه خشک برای تامین نیاز روزانه انواع و رده‌های مختلف دام، صحیح نمی‌باشد و ضرورت دارد، نیاز روزانه دام بر مبنای کیفیت علوفه در مراحل مختلف فصل رشد، مشخص شود. ضمن اینکه نتایج بر این موضوع تاکید دارد که جهت تطابق نیاز روزانه دام با کیفیت علوفه مرتع، ضرورت دارد مقادیر شاخص‌های کیفیت علوفه و سهم تمامی گونه‌های مورد چرای دام در ترکیب گیاهی، درنظر گرفته شود و تنها به ذکر نتایج بخشی از گونه‌های تشکیل‌دهنده رژیم غذایی، اکتفا نشود. در غیر اینصورت، همانند مطالعه حاضر، مقدار نیاز برآورد شده، بیش از توان مصرف روزانه دام خواهد بود.  

کلیدواژه‌ها

• انرژی متابولیسمی
• کیفیت علوفه
• گوسفند سنگسری
• مراتع فیروزکوه
• نیاز روزانه

عنوان مقاله [English]

Forage quality of range species and daily requirement of Sangesary sheep in Firozkhoh mountain rangelands

نویسندگان [English]

• Hosein Arzani ¹
• Javad Motamedi ²
• Taghi Mirhaji ³

¹ Professor,Department of Reclamation of Arid and Mountainous Regions, Natural Resources Faculty, University of Tehran, Karaj, Iran

² Associate Professor, Rangeland Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

³ Research Expert, Rangeland Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

چکیده [English]

    Knowledge of the animal daily requirement in rangelands is one of the essential requirements to calculate the grazing capacity in rangeland plans. In this regard, the daily metabolizable energy requirements of different Sangesary sheep (ewe, ram, and lamb) were investigated. For this purpose, according to the average values of forage quality indices and the proportion of species in the plant composition, the amount of metabolizable energy in one kilogram of dry forage at different growth stages was estimated, and considering the daily metabolizable energy requirement, the amount of forage that supplies the animal was estimated. The daily metabolizable energy requirement was calculated according to the proposed MAFF (1984) equation under grazing condition regarding the physical properties of the rangelands, water distribution intervals, plant density, and applying an incremental coefficient of 70%. Based on the results, the amount of forage needed to meet the daily needs of the ewe of the Sangesary sheep with a mean weight of 37 kg in the early, mid, and late growing season was estimated to be 1.6, 2.1 and 2.3 kg dry matter, respectively. The values for adult rams with an average weight of 48.75 kg were estimated to be 1.9, 2.5 and 2.9 kg in different growth stages. The lambs' daily requirement with an average weight of 19.88 kg was estimated to be 1.3, 1.7, and 1.9 in each growing season. The results showed that considering the amount of 1.5 kg of dry matter forage to meet the daily requirements of different kinds of animals grazing in rangelands is not correct and animal requirement need be determined based on forage quality in phenologiacal stages.In addition, the results emphasize that in order to adapt the daily requirements of animal to the forage quality, it is necessary to consider the values of forage quality indices and the proportion of all species grazed in the plant composition, so that the results should not be limited to the species in animal diet. Otherwise, as in the present study, the estimated requirement is more than the daily intake of animal grazing on rangelands.

کلیدواژه‌ها [English]

• Metabolizable energy
• forage quality
• Sangesary sheep
• Firozkhoh rangelands
• daily requirement