تحقیقات مرتع و بیابان ایران

همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

شناسایی و بررسی تنوع گیاهان دارویی در مراتع کوهستانی عنبران اردبیل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مرتع‌داری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اردبیل، اردبیل، ایران

2 دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

4 دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

شناخت گیاهان دارویی، اندازه‌گیری ویژگی‌های ساختاری و شاخص‌های تنوع گونه‌ای آنها یکی از ملزومات اساسی به‌منظور تعیین شایستگی مراتع برای بهره‌برداری از گیاهان دارویی است. در این راستا، این پژوهش در مراتع کوهستانی عنبران انجام شد. برای این منظور، با کاربرد 320 پلات یک مترمربعی که با فاصله 10 متر از همدیگر در امتداد ترانسکت‌های 100 متری در 16 توده معرف مرتبط با تیپ‌های گیاهی مستقر شده بودند، از پوشش گیاهی آماربرداری شد و مقادیر شاخص‌های تنوع گونه‌ای در طبقات مختلف ارتفاعی و جهات جغرافیایی محاسبه گردید. بر مبنای نتایج، 16 گونه دارویی در ترکیب گیاهی پراکنش دارد که مقدار اهمیت نسبی آنها از 9/0 تا 59 درصد متغیر می‌باشد. بیشترین اهمیت نسبی مربوط به گونه‌های Verbascum erianthum، Cynodon dactylon و Acroptilon repens و کمترین اهمیت نسبی مربوط به گونه‌هایPapaver acrochaetum، Hyoscyamus arachnoideus، Iris falcifolia، Allium scabriscapum وMatricaria chamomilla می‌باشد. نتایج نشان داد مقادیر شاخص‌های تنوع گونه‌ای شانون- واینر گیاهان دارویی در طبقه ارتفاعی 1750-1500 متر و 2000-1750 متر به‌ترتیب 569/0 و 651/0 است که اختلاف معنی‌داری با همدیگر ندارند. مقدار شاخص مذکور در جهت‌های شمالی و جنوبی نیز برابر 691/0 و 511/0 است که جهت شمالی از مطلوبیت تنوع گونه‌ای بیشتری نسبت به جهت جنوبی برخوردار است. ازاین‌رو با توجه به دامنه تغییر مقادیر شاخص تنوع گونه‌ای شانون- واینر (5/4 – 0)، به نظر می‌رسد مراتع مورد بررسی از نظر تنوع گونه‌ای گیاهان دارویی، مطلوبیت خوبی نداشته باشند که ضرورت دارد با اعمال مدیریت مستقیم، نسبت به افزایش تنوع گونه‌ای اقدام نمود. یافته‌های این پژوهش می‌تواند به‌منظور مکان‌یابی رویشگاه‌های گیاهان دارویی برای حفاظت، بهره‌برداری، بذرگیری و تأمین بخشی از درآمد دامدارن مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identification and evaluation of medicinal plants diversity in mountain rangelands of Anbaran, Ardabil province

نویسندگان [English]

  • Asad Sadeghpour 1
  • Javad Motamedi 2
  • Esmaeil Sheidai Karkaj 3
  • Mostafa ghanamijaber 4

1 M.Sc. in Range Management, Ardabil Bureau of Natural Resources and Watershed Management, Ardabil, Iran

2 Associate Professor, Rangeland Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

3 Assistant Professor, Department of Range and Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Urmia University, Urmia, Iran

4 Ph.D. Student of Geomorphology, Kharazmi University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Knowing medicinal plants, measuring structural features and their species diversity indices are of the essential requirements to determine the suitability of rangelands for the use of medicinal plants. In this regard, the research was carried out in the mountain rangelands of Anbaran. For this purpose, vegetation cover was measured using 320 plots of one square meter, with a distance of 10 meters from each other along 100-meter transects in 16 vegetation types, and the values of species diversity indices in different elevation classes and aspects were calculated. Based on the results, 16 medicinal species are distributed in the plant composition, with a relative importance varying from 0.9 to 59. The highest relative importance is related to Verbascum erianthum, Cynodon dactylon and Acroptilon repens, and the least belongs to Papaver acrochaetum, Hyoscyamus arachnoideus, Iris falcifolia, Allium scabriscapum and Matricaria chamomilla.The results showed that the values of the Shannon–Winear  in the altitudes of 1750-1500 meters and 1750-200 meters were 0.569 and 0.651, respectively, showing no significant difference with each other. The value of the index in the northern and southern directions is equal to 0.691 and 0.511, and the northern aspects are more favorable than the southern ones. Therefore, with regard to the range of Shannon–Winear index (0-4.5), it seems that the rangelands are not desirable for the species diversity of medicinal plants, which is necessary to increase species diversity with direct management. The findings of this study can be used to locate medicinal plants in order to protect, exploit, seed production and provide part of the livestock holder’s income.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Altitude
  • aspect
  • Medicinal plants
  • relative importance
  • species diversity
مراجع
-  Aghaei R., Alwani Nejat, S., Basiri, R. and Zolfaghari, R., 2013. The relationship between vegetation ecological groups and environmental factors (Case study: Woodlands in south east Yasuj). Journal of Applied Ecology, 1(2): 63-53.
-  Aghajanloo, F. and Ghorbani, A., 2016. The investigation of some factor affecting on distributions of Ferula gummosa and Ferula ovina in the mountainous range of Shilander Zanjan. Journal of Rangeland, 9(4): 407–416.
-  Anonymous, 1998. Feasibility studies for Anbaran Chai Namin. Vol. 9, Final Report of Biological Operations. Jahad Sazandegi Organization of Ardabil Province, Watershed Management, 120p.
-  Arzani, A. and Abedi, M., 2015. Measurement of vegetation. University of Tehran Press, 305p.
-  Arzani, H., Borhani, M. and Chareh Saz, N., 2016. Global rangelands, progress and prospects. University of Tehran Press, 360p. 
-  Barnes, B.V., 1998. Forest ecology. John Wiley and Sons, Inc., 773p.
-  Behmanesh, B., Garousi, A., Mohammad Esmaeli, M. and Ajam Nowroozi, R., 2002. Investigation of some ecological factors affecting the distribution of the most important medicinal plants in the province of Golestan. Journal of Conservation of Natural Plants, 4(8): 103-121.
-  Behmanesh, B., Heshmati, G. and Baghani, M., 2008. Determination of variety of medicinal plants in Chahar Bagh mountain rangeland in Golestan province. Journal of Rangeland, 2(2): 150-141.
-  Caswell, H. and Jesus, p., 2014. Bathymetric species-diversity patterns and boundary constraints on vertical range distributions.Journal of Deep-Sea Research II, 45(1-3) 83-101.
-  Duran, S.M., Sanchez-Azofeifa, G.A., Rios, R.S. and Gianoli, E., 2015. The relative importance of climate, stand variables and liana abundance for carbon storage in tropical forests. Global Ecology and Biogeography, 24(8): 939-949.
-  Ebrahimi Kebria, K., 2003. Investigating the effect of topographic and grazing factors on changes in vegetation cover and speices diversity in the Sefid Ab watershed basin of Haraz. Faculty of Natural Resources, Mazandaran University.
-  Ejtehadi, H., Sepehri, A. and Akafi, H.R., 2009. Biodiversity measurement methods. Ferdowsi University Press, 228p.
-  Fisher, M. A. and Fuel, P. Z., 2004. Changes in forest vegetation and arbuscular mycorrhizae along a steep elevation gradient in Arizona. Journal of Forest Ecology and Management, 200(1-3): 293-311.
-  Gunatilake, H. M., Senaratine, A. P. And Abeygunawardena, P., 1993. Role of no timber forest products in the economy of peripheral communities of Knuckles National Wilderness area of Srilanka.‏Journal of Economic Botany, 47(3): 275-281
-  Hagani, G. and Hojati, M., 2005. Investigation of species variation in biological activities of desertification. Journal of Range & Forest, 70 (3): 44-51.
-  Haghian, I. and Sheidai Karkaj, E., 2017. Identification & variance decomposition of some soil chemical and physical properties affecting medical plants distribution (Case Study: Melerd, SavadKooh). Journal of Plant Ecosystem Conservation, 5 (10): 19-38.
-  Hajj Mirza Aghaei, S., Jalilvand, H., Koch, Y. and Pourmjidian, M., 2011. The diversity of plant species related to the ecological factor of altitude from the sea level in cold forests of Abroad Chalous. Biology Journal, 24 (3): 400-411.
-  Hawksworth, D.L., 1995. Biodiversity: Measurement and Estimation. London. Chapman and Hall.140p.
-  Krebs, C.J., 1998. Ecological methodology. Addison Wesley Longman, Menlo Park, California. 620p.
-  Margalef, R. 1985. Information theory in ecology.General systematics, 3: 36-71.
-  Mesdaghi, M. and Rashtian, A., 2005. An investigation on plant richness and floristic composition of Yakeh Chanar winter rangelands in Golestan provincem. Journal of Agriculture Scince Natural Resource, 12(1): 27-36.
-  Mesdaghi, M., 2001. Vegetation description and analysis: a practical approach. Jahade Daneshgahi of Mashhad Press, 287p.
-  Mirdeylami S.Z., Heshmati Gh., Barani, H. and Hemmatzade, Y., 2013. Environmental factors affecting ecological sites distribution of Kachik rangeland, Marave Tape. Journal of Range and Desert Research, 19(2):333-343.
-  Semnani, K., Saeedi, M., Mahdavi, M. and Rahim, F., 2007. Review and comparison of the antimicrobial effect of methanolic extracts of several plant species from Stachys and Phlomis. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences, 17(57): 57-66
-  Motamedi, J. and Sheidai Karkaj, E., 2014. A suitable model for distribution of frequency diversity in three different crop intensities in the Dizaj Batchi rangelands of West Azarbaijan. Journal of Range and Watershed, 67(1): 115-103.
-  Motamedi, J. and Souri, M., 2016. Efficiency of numerical and parametrical indices to determine biodiversity in mountain rangelands. Acta Ecologica Sinica, 36(2): 108-112.
-  Motamedi, J., Abdol Alizadeh, Z. and Sheidai Karkaj, E., 2016. Field and laboratory methods in the research of grasslands. University of Urmia Press, 530p.
-  Motamedi, J., Alijanpour, A. and Banej Shafie, A., 2017. Report of comprehensive project of recognition and utilization of by-products of rangelands and forests of West Azerbaijan province. Vice Research of Urmia University (VRUU), 150p.
-  Movaghari, M., Arzani, H. Tavili, A. Azarnivand, H. Saravi, M. and Farahpoor, M., 2015. Suitability of medicinal plants in rangelands of Lasem watershed (Amol-Mazandaran province). Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 30(6): 898-914.  
-  Nasabian, Sh., Qorishi Abhari, J., Farahavar, F. and Damankeshide, M., 2011. Study of comparative advantage of corn production in Iran. Journal of Economic Modeling, 5(1): 122-123
-  Pinke, G., Pal, R. and Botta- Dukat, Z., 2010. Effect of environmental factors on weed species composition of cereal and stubble fields in western Hungary. Journal of Biology, 5(2): 283-292.
-  Pour Babaei, D. and Dawood, K. H., 2005. Variety of woody plants in the forests of the Mazandaran-e Kelardasht series. Journal of Biology, 18(4): 307-322.
-  Proma, R. and Shtaei Joybari, S. H., 2010. The effect of physiographic and human factors on canopy cover and variety of wood species in Zagros forests (Case study: Qaljaj protected forests of Kermanshah province). Journal of Research in Forest and Poplar Iran, 18(4): 555-539.
-  Sabaghi, Sh., Nazarian. H., Tahmasbi, Gh.A. and Akbarzadeh, M., 2004. Introducing the plants using for honeybee and defining their attraction amount in north Damavand city. Journal of Pajouhesh and Sazandegi, 65: 6-18.
-  Saedi, K. and Fatahi, P., 2009. Rangland suitability for exploitation of gum tragacanth as a subsidiary product (Case study: Shwishe, Kurdistan). Journal of Rangeland, 2(4): 370-384.
-  Safaeian, R., Arzani, H., Azarnivand, H. and Safaeian, N., 2008. Role of medicinal plants in critical rangeland management. Journal of the Natural Resources, 61(2): 513-524.
-  Shabani, S., Akbarinia, M., Jalali, S. Gh. and Aliarab, R.A., 2010. The effect of physiographic factors on plant species diversity in forest gaps (Case study: Lalis forest, Chalous). Journal of Biology, 23(3): 418-429.
-  Shannon, C.E. and Wiener, W., 1949. The mathematical theory of communication. University of Illinois Press, 350p.
-  Shokri, M., Bahmanyar, M. A. and Tatiyan, M. R., 2004. Ecological study of vegetation summer Hezarjarib Behshahr. Journal of Natural Resources, 56 (1&2): 142-131.
-  Simpson, E. H., 1949. Measurment of diversity. Nature, 163: 688.
-  Taghipour, A., Mesdaghi, M., Heshmati, Gh. A. and Rastgar Sh., 2008. The effect of environmental factors on distribution of range species at Hazarjarib area of Behshaher, Iran (Case study: Village Sorkhgriveh). Journal of Natural Resources of Iran, 15(4): 115-125.
-  Zare Chahouki, M. A., Ghomi, S., Azarnivand, H. and PiriSahragard, H., 2009. Relationship between vegetation diversity and environmental factors in Taleghan rangelands. Journal of Rangeland, 10(1): 171-180.
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
دوره 25، شماره 4
بهمن 1397
صفحه 944-955
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار