نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• کورش بهنام‌فر ¹
• عزیز ارشم ²
• محمدحسن صالحه شوشتری ³
• مهرزاد طاووسی ⁴
• عبدالرضا دانایی ⁵
• جمال الدین عادل ⁶

¹ استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

² مربی پژوهشی، بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

³ کارشناس پژوهشی، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

⁴ کارشناس ارشد پژوهشی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

⁵ کارشناس ارشد، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خوزستان، اهواز، ایران

⁶ کارشناس ارشد پژوهشی، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

چکیده

    بروز دماهای زیر صفر در زمستان‌های اخیر در استان خوزستان، موجب سرمازدگی درختان دست‌کاشت کهور پاکستانی (Prosopisjuliflora) در ماسه‌زارها شده است. به‌منظور بررسی حساسیت به سرمازدگی در این گونه از طریق تعیین دماهای زیر صفر و زمان‌های بحرانی، از جنبه‌های فیزیولوژیکی در سال 1391 یک پژوهش اجرا شد. در این تحقیق از یک طرح ‌آماری اسپلیت ‌اسپیلت‌ ‌پلات در قالب طرح کاملاً‌ تصادفی با 6 تکرار استفاده شد. به‌طوری‌که به‌منظور اعمال تیمارها از سرشاخه‌های درختان مسن و نهال‌های دوساله به‌عنوان تیمار اصلی و دما‌های زیر صفر (1-، 3-، 5- و 7- درجه سانتی‌گراد) به‌عنوان تیمار فرعی اول و زمان‌های اعمال سرما (1، 2، 3 و 4 ساعت) به‌عنوان تیمار فرعی دوم در نظر گرفته شدند. پس از سرمادهی میزان نشت الکترولیت‌ها از غشاء سلول‌های برگ و ساقه اندازه‌گیری و بر این اساس  LT₅₀محاسبه و میزان فلورسانس‌کلروفیل (ӀӀ) و کارایی فتوسنتز برگ‌ها به‌عنوان شاخص‌هایی برای تعیین خسارت سرمازدگی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که بین سرشاخه‌های درختان چند‌ساله و نهال‌های دوساله از نظر کلیه صفات تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. درصد نشت الکترولیت‌های با کاهش دما در حد معنی‌داری از برگ و ساقه افزایش یافت. LT₅0 در دمای 5- درجه سانتی‌گراد پس از سه ساعت اتفاق افتاد و در دمای 7- درجه پس از اولین ساعت در برگ‌ها و در ساقه‌ها در ساعت سوم اتفاق افتاد. حداکثر عملکرد کوانتمی فتوسیستم‌‌‌‌ (ӀӀ)، با کاهش دمای زیر صفر و تداوم آن روند کاهشی معنی‌داری داشت. برگ‌های این گیاه تا دو ساعت دمای 1- درجه سانتی‌گراد را بدون تغییر معنی‌داری در عملکرد کوانتمی تحمل نمودند اما با تداوم دمای 1- درجه سانتی‌گراد تا سه ساعت این مقدار از 64/0 (در شاهد) به حدود 48/0 رسید و اعمال چهار ساعت دمای 7- درجه مقدار این شاخص را به 15/0 رساند.

کلیدواژه‌ها

• کهور پاکستانی
• نشت الکترولیت‌ها
• LT50
• تحمل به سرما
• عملکرد کوانتمی فتوسیستم‌‌‌‌(ӀӀ)

عنوان مقاله [English]

Determination of tolerance to below-zero temperatures in Prosopis juliflora using physiological indices

نویسندگان [English]

• Kourosh Behnamfar ¹
• Aziz Orsham ²
• Mohamad Hasan Salehe Shoshtari ³
• Mehrzad Tavousi ⁴
• Abdolreza danaie ⁵
• jamaladdin Adel ⁶

¹ Assistant Professor, Forests and Rangelands Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ahvaz, Iran

² Research Instructor, Soil Conservation and Watershed Management Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ahvaz, Iran

³ Research Expert, Forests and Rangelands Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ahvaz, Iran

⁴ Senior Research Expert, Seed and Plant Improvement Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ahwaz, Iran

⁵ Senior Expert, Natural resources and watershed Office, Ahvaz, Iran

⁶ Senior Research Expert, Forests and Rangelands Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ahvaz, Iran

چکیده [English]

The occurrence of below-zero temperatures in recent winters in Khuzestan province has caused the freezing of Prosopis juliflora trees. The aim of this study was to determine the sensitivity of this species to freezing under zero temperatures. In this study, a split split plot was used in a completely randomized design with six replications. In order to apply the treatments, the branches of elderly trees and two-year old seedlings were considered as main treatment; below-zero temperatures (-1-, -3, -5 and 7 ° C) as the first sub treatment; and different times (1, 2, 3 and 4 hours) as the second sub-treatment. The amount of electrolyte leakage from the membrane of leaf and stem cells was measured and, based on this, LT50 was calculated. The chlorophyll (II) fluorescence and photosynthesis efficiency of the leaves were measured as indicators for determining the damage to frost. The results showed that there was no significant difference for all traits between branches of the old trees and two-year-old seedlings. The percentage of electrolyte leakage from leaf and stem increased significantly with decreasing temperature. The LT50 occurred at -5 ° C after three hours. At -7 ° C, after the first hour, LT50 occurred in the leaves and after the third hour in the stems. After freezing stress, the Fv/Fm decreased significantly. After two hours at -1°C, F_v/F_m did not change significantly but in three hours F_v/F_m decreased from 0.64 (in control) to about 0.48. It reached to 0.15 after applying four hours at -7°C.

کلیدواژه‌ها [English]

• Prosopis juliflora
• electrolyte leakage
• chlorophy(ӀӀ) fluorescence
• LT50
• Fv/Fm