همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

مربی، بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران

چکیده

این تحقیق، به‌منظور تعیین ارزش غذایی گیاه Stipa capensis (بهمن) در مراحل مختلف رشد در سه منطقه مرتعی استان بوشهر از آذر 1390 تا اردیبهشت 1391 انجام شد. نمونه‌برداری از گیاه، در مراحل رویشی، گلدهی و بذردهی، به‌طور تصادفی انجام شد که مساحت هر یک از مناطق حدود 50 هکتار می‌باشد. نمونه‌های هر مرحله در هر منطقه، از نظر میزان ماده خشک، پروتئین خام، خاکستر، چربی خام، انرژی خام، کلسیم، فسفر، پتاسیم، منیزیم، سدیم، آهن، منگنز، روی و مس به‌روش استاندارد AOAC، میزان الیاف نامحلول در شوینده خنثی (NDF)، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (ADF) و لیگنین با روش Van Soest و قابلیت‌هضم‌های ماده خشک، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک، با روشTilley  و Terry آزمایش شدند. داده‌ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تیمار (مراحل رشد) و سه تکرار یا بلوک (مناطق مرتعی) تجزیه آماری شدند. نتایج نشان داد که میانگین ماده خشک، پروتئین خام، خاکستر، چربی، NDF، ADF، لیگنین و قابلیت‌هضم‌های ماده خشک، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک گیاه در سه مرحله به‌ترتیب 69/95، 43/12، 72/12، 32/4، 53/60، 53/29، 48/4، 48/60، 25/60 و 55/54 درصد، انرژی خام 4203 کیلوکالری در کیلوگرم و میانگین کلسیم، فسفر، پتاسیم، منیزیم، سدیم، آهن، منگنز، روی و مس به‌ترتیب 57/0، 13/0، 84/1، 21/0، 09/0 درصد و 246، 35، 4/23 و 3/6 میلی‌گرم در کیلوگرم بود. میزان پروتئین خام، خاکستر، NDF، ADF و لیگنین S. capensis در مراحل مختلف، با هم تفاوت معنی‌داری داشتند (05/0P<) و با افزایش سن، پروتئین خام گیاه کاهش ولی NDF، ADF و لیگنین آن افزایش یافت. اما بین ماده خشک، چربی و انرژی خام آن در سه مرحله، تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (05/0<P). همچنین با پیشرفت رشد، میزان فسفر، پتاسیم، منیزیم، روی، مس و قابلیت‌هضم ماده خشک، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک S. capensis کاهش و سدیم آن افزایش معنی‌داری یافت (05/0P<). این گیاه در مراحل رشد رویشی و گلدهی، می‌تواند بخش زیادی از نیاز پروتئینی و انرژی گروه‌های مختلف گوسفند و بز را تأمین نماید. میزان کلسیم، پتاسیم، منیزیم، سدیم، آهن و منگنز گیاه در مراحل مختلف، بیشتر از حد بحرانی آنها برای گوسفند و بز بود؛ اما فسفر و مس آن در سه مرحله و روی در مراحل گلدهی و بذردهی، کمتر از این حد بود. به‌طور کلی این گیاه به‌ویژه در مراحل رویشی و گلدهی برای استفاده دام‌های چراکننده مناسب بوده و در صورت امکان باید نسبت به ازدیاد آن در مراتع مشابه اقدام شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of various growth stages on nutritive value of Stipa capensis in Bushehr province, Iran

نویسندگان [English]

  • Amir Arsalan Kamali
  • Mahmoud Dashtizadeh
  • Abdolmahdi Kabirifard

Research Instructor, Animal Science Research Department, Bushehr Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Bushehr, Iran

چکیده [English]

This research was carried out to determine the nutritive value of Stipa capensis in various growth stages at three rangeland areas during November 2011 to April 2012. The samples of S. capensis were taken randomly in three stages including vegetative, flowering and maturity (seed production). Samples from each stage of each area were determined for DM, CP, Ash, EE, NDF, ADF, ADL, GE, Ca, P, K, Mg, Na, Fe, Mn, Zn, Cu, DMD, OMD and DOMD. Data were statistically analyzed in a Randomized Complete Blocks Design with three treatments (growth stages) and three blocks (rangeland areas). Results showed that CP, Ash, NDF, ADF and ADL content of S. capensis at different growth stages were significantly different (P<0.05) and CP content of S. capensis decreased with growth advancement but its NDF, ADF and ADL content increased. DM, EE and GE content of S. capensis at three growth stages were not different significantly (P<0.05). Also, P, K, Mg, Zn, Cu, DMD, OMD and DOMD content of S. capensis decreased with growth advancement but its Na increased significantly (P<0.05). This plant in vegetative and flowering stages can supply a great part of protein and energy requirement of different groups of sheep and goat at rangeland areas. Ca, K, Mg, Na, Fe and Mn content of S. capensis at different growth stages were higher than those of  critical limits for sheep and goat; however, the P and Cu content at three stages, and Zn concentration at flowering and maturity stages were less than those of critical limits. Totally, this plant species is suitable for livestock grazing specially at vegetative and flowering stages and could be recommended in similar rangelands.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bushehr province
  • Chemical composition
  • Digestibility
  • Minerals
  • Stipa capensis
AOAC., (2000). Official Methods of Analysis. 17th Edition. Assosiation of Official Analytical Chemists. Washington, DC, USA.
-Arzani, H., 2009. Forage Quality and Daily Requirement of Grazing Animal. Tehran University Publications Institute, Tehran, Iran, 354p.
-Arzani, H., Mahdavi, S. K., Azarnivand, H. and Nikkhah, A., 2008b. Investigation of available forage quality for Dalagh breed in Agh Ghala winter range in two phenological stages. Iranian Journal of Natural Resources, 61(2): 475-486.
-Arzani, H., Mosayyebi, M. and Nikkhah, A., 2006. An investigation of the effects of phenological stages on forage quality in different species in Taleghan summer rangelands. Iranian Journal of Natural Resources, 59(1): 251-260.
-Arzani, H., Motamedi (Torkan), J., Jafari, M., Farahpoor, M. and Zare chahoki, M. A., 2013. Classification of forage quality index in highland rangelands of Taleghan. Iranian Journal of Range and Desert Research, 20(2): 250-271.
-Arzani, H., Sadeghimanesh, M. R. Azarnivand, H., Asadian, G. H. and Shahriyari, E., 2008a. Study of phenological stages effect on nutritive value of twelve species in Hamadan rangelands. Iranian Journal of Range and Desert Research, 15(1): 42-50.
-Arzani, H., Tarnian, F., Motamedi, J. and Khodagholi, M., 2014. Investigation on forage quality of range species in Steppe Rangelands of Maime, Isfahan. Iranian Journal of Range and Desert Research, 21(2): 198-207.
-Arzani, H., Torkan, J., Jafari, M., Jalili, A. and Nikkhah, A., 2001. Effects of phenological stages and ecological factors on forage quality of some range species. Iranian Journal of Agricultural Sciences, 32(2): 385-397.
-Behnamfar, K. and Alemi Saied, Kh., 2014. Evaluation of changes in forage chemical composition of some range grasses and their correlation with digestibility (Case study: The sand dunes of Bostan, Khouzestan). Iranian Journal of Range and Desert Research, 21(2): 260-273.
-Cerqueira, E. D., Saenz, A. M. and Rabotnikof, C. M., 2004. Seasonal nutritive value of native grasses of Argentine Calden Forest Range. Journal of Arid Environments, 59: 645-656.
-Distel, R. A., Didone, N. G. and Moretto, A. S., 2005. Variations in chemical composition associated with tissue aging in palatable and unpalatable grasses native to central Argentina. Journal of Arid Environments, 62: 351-357.
-Farahani, E., Shahmoradi, A. A. and Adibi, S., 2012. Autecology of Stipa hahenacheriana Trin and Rupr in Tehran Province. Iranian Journal of Range and Desert Research, 19(1): 149-159.
-Ghahreman, A., 1994. Flora of Iran. Vol 13. Institute of Forests and Rangelands Publications, Tehran, Iran, 100p.
-Hopkins, A., 2000. Grass, Its Production and Utilization. 3rd Edition. Blackwell Science Ltd, London, UK, 440p.
-Hussain, F. and Durrani, M. J., 2008. Mineral Composition of some range grasses and shrubs from Harboi rangeland kalat, Pakistan. Pakistan Journal of Botany, 40(6): 2513-2523.
-Kamali, A. A., Foroozandeh, A. D. Tabatabaei, S. N. and Ranjbari, A. R., 2013. Determination of nutritive value of Aeluropus lagopoides in Bushehr province rangelands. Animal Sciences Journal (Pajouhesh and Sazandegi), 102: 81-87.
-Kamali, A. A., Foroozandeh, A. D. Tabatabaei, S. N. Ranjbari, A. R. and Fakhri, F., 2014. Determining the nutritive value of Cenchrus ciliaris during the growth stages in three rangelands of Bushehr province. Iranian Journal of Range and Desert Research, 21(4): 708-717.
-Laudadio, V., Dario, M. Hammadi, M. and Tufarelli, V., 2009. Nutritional composition of three fodder species browsed by camels (Camelus dromedarius) on arid area of Tunisia. Tropical Animal Health and Production, 41: 1219-1224.
-Mc Dowell, L. R., 1985. Nutrition of Grazing Ruminants in Warm Climates. Academic Press Inc, Florida, USA, 443p.
-Minson, D. J., 1990. Forage in Ruminant Nutrition. 1st Edition. Academic Press Inc, California, USA, 483p.
-Moghimi, J., 2005. Introducing Some Important Range Plants Suitable for Extension and Development of Ranges in Iran. Arvan Publications, Tehran, Iran, 646p.
-Moreira, F. B., Prado, I. N., Cecato, U., Wada, F. Y. and Mizubuti, I. Y., 2004. Forage evaluation, chemical composition, and in vitro digestibility of continuously grazed star grass. Animal Feed Science and Technology, 113: 239-249.
-Motamedi, J., Arzani, H., Sheidaye Karkaj, E. and Alijanpour, A., 2013. Forage quality of 25 species from summer rangelands of Nazlo Chai Basin in Urmia. Iranian Journal of Range and Desert Research, 20(4): 653-668.
-NRC., 1981. Nutrient Requirements of Domestic Animals. Nutrient Requirements of Goats. Washington, DC: National Academy Press.
-NRC., 1985. Nutrient Requirements of Domestic Animals. Nutrient Requirements of Sheep. Washington, DC: National Academy Press.
-Rahi, G. R., 1998. Mechanisms and reasons of gully erosion in Genaveh port. M.Sc. thesis, School of Natural Resources, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran.
-Ramirez, R. G., Gonzalez-Rodriguez, H., Morales-Rodriguez, R., Cerrillo-Soto, A., Juarez-Reyes, A., Garcia-Dessommes, G. J. and Guerrero-Cervantesi, M., 2009. Chemical composition and dry matter digestion of some native and cultivated grasses in Mexico. Czech Journal of Animal Science, 54(4): 150-162.
-Rashtian, A. and Mesdaghi, M., 2013. Determination of nutritive value of important range species in Steppe region of central Iran (Case study: Nodoushan rangelands, Yazd province). Iranian Journal of Range and Desert Research, 20(2): 272-284.
-SAS., (2001). Statistical Analysis Systems, Version 8.2. Cary, NC: SAS Institute Inc.
-Shadnoush, G.H., 2005. Nutritive value of dominant range plants in Chaharmahal and Bakhtiari province. Phase 1: Determination of 10 plant species. Final report of research plan, Animal Science Research Institute Publications, Karaj, Iran, 77p.
-Shadnoush, G. R., 2013. Chemical composition and in Vitro digestibility of some range species in rangelands of Chaharmahal and Bakhtiari Province, Iran. Journal of Rangeland Science, 3:343-352.
-Shadnoush, G.R., 2015. Seasonal changes of nutritive value and digestibility of range forage of Chaharmahal and Bakhtiari Province, Iran. Journal of Rangeland Science, 5(2): 94-104.
-Shakeri, P., 2008. Chemical composition and digestibility of dominant rangeland plants of gramineae in Kerman province. Final report of research plan, Animal Science Research Institute Publications, Karaj, Iran, 54p.
-Solymani, A., 2004. Chemical composition of rangeland forages in of Golestan Province. Final report of research plan, Animal Science Research Institute Publications, Karaj, Iran, 49p.
-Soofi Siawash, R., 1995. Animal Nutrition. Amidi Publications, Tabriz, Iran, 648p.
-Standing Committee on Agriculture., 1990. Feeding standards for Australian livestock ruminants, CSIRO, Australia, 265p.
-Statistical Yearbook of Bushehr Province., 2015. Management and planning organization of Bushehr province publications, Bushehr, Iran, 663p.
-Tilley, J. M. A. and Terry, R. A., 1963. A two stage technique for in vitro digestion of forage crops. Journal of British Grassland Society, 18: 104-111.
-Van Soest, P. J., Robertson, J. D. and Lewis, B. A., 1991. Methods for dietary fiber, neutral detergent fiber and non-starch polysaccharides in relation to animal's nutrition. Journal of Dairy Science, 74: 3583-3597.
-Underwood, E. J. and Suttle, N. F., 1999. The Mineral Nutrition of Livestock. 3rd Edition. CABI Publishing, London, UK.614p.