تحقیقات مرتع و بیابان ایران

همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

راهنمای نویسندگان

فرم های ضروری

داوران برگزیده

راهنمای داوران

داوران همکار

ارزیابی قابلیت طبیعت گردی مراتع با استفاده از مدل ارزیابی چند معیاره مبتنی بر منطق فازی (منطقه مورد مطالعه: مراتع منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان، ایران

2 استاد گروه مدیریت مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان، ایران

3 استاد گروه محیط‌زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان، ایران

چکیده

مراتع به عنوان یکی از وسیع‌ترین بوم‌سازگان‌های خشکی در سطح دنیا منبع زندگی میلیون‌ها انسان هستند. این بوم سازگان‌ها در ایران در طی سالیان اخیر به دلایل مختلف دچار تخریب و کمبود بازدهی شده است و باید به دنبال معیشت جایگزین برای مردم بومی متکی به مرتع بود. طبیعت گردی با محوریت مردم بومی می‌تواند یک راه جایگزین باشد. پیاده کردن طبیعت گردی در مراتع باید با رعایت توانمندی عرصه صورت گیرد. در این مطالعه مجموعه ای از معیارها با در نظر گرفتن حفاظت سرزمین برای ارزیابی تناسب طبیعت گردی مد نظر قرار گرفته است. با استفاده از روش ارزیابی چندمعیاره مبتنی بر منطق فازی این معیارها استاندارد سازی، وزن دهی و ترکیب شدند. نتایج نشان داد معیارهای جذابیت و حفاظت با وزن 444/0 و 221/0 مهم‌ترین معیارهای تعیین تناسب طبیعت گردی هستند. نتایج ارزیابی تناسب طبیعت گردی در مراتع منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما نشان داد بیش‌ترین سطح دارای تناسب خوب در تیپ گیاهی Festuca – Bromus  که در اطراف روستای جهان‌نما واقع شده است، قرار دارد. به طور کلی از 15361 هکتار مرتع موجود، 5/1516 هکتار تناسب خوبی برای مرتع دارد. دلیل این امر چشم اندازه های زیبا، تنوع توپوگرافیک، نزدیکی به روستای جهان‌نما به عنوان مرکز خدمات دهی، وجود راه دسترسی و اقلیم مطلوب است. روش مبتنی بر منطق فازی که در این مطالعه استفاده شد انعطاف بالایی در خصوص تغییر ترکیب و وزن معیارها دارد. معیارهای پیشنهاد شده در این مطالعه می‌تواند به عنوان مبنایی برای ارزیابی تناسب در سایر مراتع ایران مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Suitability analysis for Eco-tourism in rangelands using Fuzzy logic based multi-criteria model (case study: rangeland of Jahan Nama Protected Area)

نویسندگان [English]

  • Hamid Siroosi 1
  • Gholamali Heshmati 2
  • Abdolrasool Salman Mahini 3

1 Ph.D. Student, Department of the Range Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Golestan, Iran

2 Professor, Department of the Range Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Golestan, Iran

3 Associate Professor, Department of the Environmental Sciences, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Golestan, Iran

چکیده [English]

Rangelands, as one of the world's largest terrestrial ecosystems, are the source of millions of lives. Over the past decades in Iran, these ecosystems have been suffered from degradation and lack of productivity for many reasons and hence there is an urgent need to seek alternative livelihoods for rangeland locals and stakeholders. An alternative livelihood is community based tourism. Rangeland ecotourism should be in accordance with the potential of the area. In this study, a set of criteria was considered regarding land conservation for suitability analysis. These criteria were standardized, weighed and integrated using fuzzy logic based multi-criteria model. The results showed that attractiveness and conservation criteria, characterized with weights of 0.444 and 0.222, were the most important criteria for suitability analysis. The results of suitability analysis in the rangelands of Jahan Nama Protected Area showed that Festuca-Bromus vegetation type, located around village of Jahan Nama, had the highest suitability. As a whole, of 15361 hectares rangeland area, 1516.5 ha are suitable for rangeland land use. This can be attributed to beautiful landscapes, topographic diversity, and proximity to the Jahan Nama village as the service center, access road and favorable climate. The fuzzy logic based multi-criteria model, used in this study, showed high flexibility in weight of criteria. The criteria suggested here could be promising as a base for suitability analysis in other rangelands of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rangeland
  • ecotourism
  • land suitability
  • fuzzy logic
مراجع
 
-Adhikari, B., 2011. Poverty reduction through promoting alternative livelihoods: implications for marginal drylands. Journal of International Development, 25 (7): 947-967.
-Akıncı, H., Özalp, A. Y. and Turgut, B., 2013. Agricultural land use suitability analysis using GIS and AHP technique. Journal of Computers and Electronics in Agriculture, 97: 71–82.
-Aklıbaşında, M. and Bulut, Y., 2014. Analysis of terrains suitable for tourism and recreation by using geographic information system (GIS). Journal of Environmental Monitoring and Assessment, 186 (9): 5711-5719.
-Bali, A. L. I., Monavari, S. M., Riazi, B., Khorasani, N. and Zarkesh, M.M.K., 2015. A spatial decision support system for ecotourism development in Caspian Hyrcanian mixed forests ecoregion. Journal of Boletim de Ciencias Geodesicas, 21: 340-353.
-Bunruamkaew, K. and Murayam, Y., 2011. Site suitability evaluation for ecotourism using GIS & AHP: a case study of Surat Thani Province, Thailand. Journal of Procedia - Social and Behavioral Sciences, 21: 269-278.
-Day, J., Chin, N., Sydnor, S. and Cherkauer, K., 2013. Weather, climate, and tourism performance: A quantitative analysis. Tourism Management Perspectives, 5: 51-56.
-Dehdar Dargahi, M. and Makhdoum, M., 1998. Land use planning for forest catchments of Arasbaran. Journal of Environmental Studies, 26(26): 25-34.
-Dye, A. S. and Shaw, S. L., 2007. A GIS-based spatial decision support system for tourists of Great Smoky Mountains National Park. Journal of Retailing and Consumer Services, 14 (4): 269-278.
-Gengiz, T. and Celem, H., 2006. Land use potential and suitability for areas of arable and garden farming, meadow-pasture and recreation tourism in Alpagu village, Bolu, Turky. Journal of Applied Sciences, 6: 1641 – 1651.
-Jafari, Z., Mikaeali Tabrizy, A. R., Mohammadzadeh, M. and Abdi, O., 2011. Evaluation of ecotourism competence in Golestan National Park through weighted linear combination method. Journal of Quarterly Renewable Natural Resources Research, 2(4): 26-37.
-Jiang, H. and Eastman, J. R., 2000. Application of fuzzy measures in multi-criteria evaluation in GIS. International Journal of Geographical Information Science, 14 (2): 173-184.
-Khdematolrasoul, Z., Ghazavi, R. and Mousavi, S.H., 2016. Feasibility sustainable development of desert ecotourism in shiraz desert. Iranian Journal of Rangeland and Desert Research, 23(1):70-79.
-Lascuráin, H.C., 1996. Tourism, ecotourism, and protected areas: the state of nature-based tourism around the world and guidelines for its development. Island Press, Washington, D.C, 301p.
-Mahdavi, A., Niknejad, M. and Karami, O., 2015. A fuzzy multi-criteria decision method for ecotourism development locating. Caspian Journal of Environmental Sciences, 13 (3): 221-236.
-Makhdoum, M., 2013. Foundation of land use planning. University of Tehran Press, 304p.
-Kheikhah Zarkesh, M. M., Almasi, N. and Taghizadeh, F., 2011. Ecotourism land capability evaluation using spatial multi criteria evaluation. Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 3(07): 693-700.
-Nahuelhual, L., Carmona, A., Lozada, P., Jaramillo, A. and Aguayo, M., 2013. Mapping recreation and ecotourism as a cultural ecosystem service: An application at the local level in Southern Chile. Journal of Applied Geography, 40: 71-82.
-Pareta, K., 2013. Remote sensing and GIS based site suitability analysis for tourism development. International Journal of Advanced Research in Engineering and Applied Sciences, 2 (5): 43-58.
-Pérez-Maqueo, O., Martínez, M.L. and Cóscatl Nahuacatl, R., 2017. Is the protection of beach and dune vegetation compatible with tourism. Journal of Tourism Management, 58: 175-183.
-Pourebrahim, S., Hadipour, M. and Bin Mokhtar, M., 2011. Integration of spatial suitability analysis for land use planning in coastal areas; case of Kuala Langat District, Selangor, Malaysia. Journal of Landscape and Urban Planning, 101 (1): 84-97.
-Rafieyan, O., Mirrazi, S.A.A., Abdolalipour, N. and Golabi, E., 2015. Ecotourism site selection of Kiamaky wildlife refuge using multi-criteria decision making. Journal of RS and GIS for Natural Resources, 5 (4): 95-108.
-Rezaei, M., Arzani, H., Azarnivand, H., Najafi Shabankareh, K. and Mahdavi Najafabadi, R., 2017. Potential evaluation of arid and semi-arid rangelands for ecotourism in Hormozgan. Rangeland Journal, 11 (1): 73-82.
-Roudgarmi, P., Anssari, N. and Farahani, E., 2011. Determining effective socio-economic factors on degradation of natural resources in Tehran province. Iranian Journal of Rangeland and Desert Research, 18(1): 151-171.
-Salman Mahini, A., Reeazi, B., Naeemi, B., Babaei Kafaki, S. and Javadi Larijani, A., 2009. Ecotourism capability assessment of the Behshahr area using multi-criteria evaluation by using GIS. Journal of Environmental Science and Technology, 11 (1): 187-198.
-Seidaei Golsefidi, S.S., Hoseini, S. and Yazdan Bakhsh, B., 2016. Determination the priority of disposed zones of desert tourism by use of GIS (Case Study: Isfahan Province). Iranian Journal of Rangeland and Desert Research, 23(3):430-441.
-Shojaei, M., Torab Ahmadi, M. and Monzavi, M., 2014. Potential assessment of ecotourism development areas. Journal of Geographical Planning of Space, 3(9): 65-82.
-Soltani, Z. and Nouri, S.H., 2010. Environmental potential evaluation of Khansar city for tourism development (using GIS). Journal of Geographical Researches, 25 (19): 77-100.
-Squires, V.R., 2009. Range and animal sciences and resources management. Journal of Encyclopedia of Life Support Systems (EOLSS), 424 p.
-Suryabhagavan, K.V., Tamirat, H. and Balakrishinan, M., 2015. Multi criteria evaluation in identification of potential ecotourism sites in Hawassa Town and its surroundings, Ethiopia. Journal of Geomatics, 1 (9): 86-92.
-Svejcar, A. J., Angell, R. F., Bradford, J., Dugas, W., Emmerich, W. E., Frank, A. B., Gilmanov, T., Haferkamp, M. R., Johnson, D. A., Jr, H. S. M., Mielnick, P., Morgan, J. A., Saliendra, N., Schuman, G. E., Sims, P. L. and Snyder. K. A., 2008. Carbon fluxes on North American rangelands. Journal of Rangeland Ecology and Management, 61: 465-474.
-Weyland, F. and Laterra, P., 2014. Recreation potential assessment at large spatial scales: A method based in the ecosystem services approach and landscape metrics. Journal of Ecological Indicators, 39: 34-43.
-Yang, M., Van Coillie, F., Hens, L., De Wulf, R., Ou, X. and Zhang, Z., 2014. Nature conservation versus scenic quality: A GIS approach towards optimized tourist tracks in a protected area of Northwest Yunnan, China. Journal of Mountain Science, 11 (1): 142-155.
-Ziai, M., Bani kamali, S. and Sharifikia, M., 2011. Ecological potential evaluating and categorize proper region for ecotourism (Case study: Minodasht). Planning and space evaluating Journal, 15 (4): 109-128.
-Gurung, D.B. and Seeland, K., 2011. Ecotourism benefits and livelihood improvement for sustainable development in the nature conservation areas of Bhutan.Journal of Sustainable Development, 19(5):348-358.
-Salman Mahini, A. and Gholamalifard, M., 2006. Sitting MSW landfills with a weighted linear combination methodology in a GIS environment. International Journal of Science and Technology, 4(3):435-445.
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
دوره 26، شماره 2
تیر 1398
صفحه 367-378
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار