نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محسن شعبانی ¹
• مریم آذرخشی ²
• جلیل فرزادمهر ³
• مسعود بذرافشان ⁴

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد، مرتعداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، خراسان رضوی، ایران

² گروه مرتع و آبخیزداری ، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران

³ استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربت حیدریه، خراسان رضوی، ایران

⁴ کارشناسی ارشد، آبخیزداری، دانشگاه تربت حیدریه، خراسان رضوی، ایران

چکیده

کاشت گیاهان مقاوم نسبت به شرایط سخت محیطی یکی از راهکارهای مؤثر در احیای اراضی است، بنابراین شناخت آثار کشت گونه‏های مختلف روی وضعیت خاک و پوشش گیاهی منطقه می­تواند راهنمای مناسبی برای کارشناسان جهت انتخاب گونه مناسب باشد. هدف این تحقیق بررسی میزان و نوع تأثیر عملیات اصلاح و احیای مراتع بر خصوصیات خاک و پوشش گیاهی مراتع جنت آباد است. به این منظور در هر یک از مناطق نهال­کاری شده توسط Atriplex canescens  و Haloxylon aphyllum چهار ترانسکت و در منطقه دارای پوشش طبیعی دو ترانسکت 100 متری با فاصله 100 متر از یکدیگر در نظر گرفته شد. در طول هر ترانسکت 10 پلات 4 متر مربعی مشخص و نمونه‏برداری صورت گرفت. در هر پلات اطلاعات پوشش گیاهی شامل درصد تاج پوشش، لاشبرگ، سنگریزه، خاک لخت، گونه غالب و تراکم اندازه­گیری شد. در ابتدا و انتهای هر ترانسکت پروفیل خاک حفر گردید. نمونه­برداری از خاک در سه عمق30-0، 60-30 و90-60 سانتی‏متر صورت گرفت. سپس  خصوصیات شیمیایی  و فیزیکی نمونه­های خاک شامل هدایت الکتریکی، اسیدیته، ماده آلی، فسفر، پتاسیم، ازت، وزن مخصوص ظاهری، درصد رس، سیلت و ماسه نمونه‏های خاک اندازه­گیری شد. داده­های جمع­آوری با استفاده از آزمون T مستقل توسط نرم­افزارSPSS، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد کشت آتریپلکس­کانسنس موجب افزایش درصد پوشش گیاهی، تراکم، پتاسیم عمق اول و سوم در سطح اعتماد 99% و افزایش نیتروژن عمق اول، ماده آلی عمق دوم، هدایت الکتریکی عمق اول و دوم، درصد سیلت عمق اول و سوم در سطح 95% گردیده است. همچنین موجب کاهش اسیدیته خاک و درصد ماسه عمق دوم و سوم در سطح 95% شده است. کشت سیاه تاغ موجب افزایش تراکم پوشش گیاهی، هدایت الکتریکی عمق اول و کاهش درصد رس عمق سوم در سطح 95% نسبت به منطقه شاهد شده است.

کلیدواژه‌ها

• Atriplex canescens
• Haloxylon aphyllum
• پوشش ‏زیراشکوب
• تراکم
• هدایت الکتریکی

عنوان مقاله [English]

The effects of rangelands improvement and reclamation on vegetation and soil characteristics of Jannat Abad rangelands of Roshtkhar

نویسندگان [English]

• Mohsen Shabani ¹
• Maryam Azarakhshi ²
• Jalil Farzadmehr ³
• Masoud Bazrafshan ⁴

¹ M.Sc student of rangeland, Faculty of Agriculture, University of Torbat Heydarieh , Khorasan Razavi,Iran

² Assistant Professor, Department of range and watershed management, Agriculture and Natural resources college, University of Torbat‎‏ ‏Heydarieh, Torbat ‎Heydariyeh, ,Iran‎

³ Assistant Professor, Faculty of Agriculture, University of Torbat Heydarieh, Khorasan Razavi,Iran

⁴ M.Sc of watershed management, University of Torbat Heydarieh, Khorasan Razavi,Iran

چکیده [English]

    The cultivation of plants that are resistant in difficult environmental conditions is an effective solution for reclamation of lands; thus, recognizing the effects of cultivation of different plants on soil and vegetation cover could be a suitable guide to select proper species by experts. The aim of this research was to investigate the effects of range improvement and reclamation practices on soil and vegetation cover characteristics in Jannat Abad rangeland. For this purpose, four transects of 100-m length and two transects of 100-m length were established with 100-m intervals in the seedling area (Atriplex canescens and Haloxylon aphyllum) and the control area (natural vegetation), respectively. Along each transect, 10 plots of 4m² were sampled. In each plot, the vegetation data including canopy cover percentage, litter, gravel, bare soil, dominant species, and plant density were measured. Soil profiles were dug at the beginning and end of each transect. Soil sampling was performed from 0-30, 30-60 and 60-90 cm depths. Then, soil chemical and physical properties including electrical conductivity, pH, organic matter, phosphorus, potassium, nitrogen, bulk density, clay, silt, and sand percentage. The collected data were analyzed by independent t-test with SPSS software. Results showed that the cultivation of Atriplex canescens caused an increase in canopy cover percentage, density, and potassium content in the first and second depths (P<0.01), and caused an increase in the nitrogen content of the first depth, organic matter of the second depth, electrical conductivity of the first and second depths, and silt percentage in the first and third depths (P<0.05). It also caused a decrease in soil pH and sand percentage of the second and third depths (P<0.05). The cultivation of Haloxylon aphyllum caused an increase in density, electrical conductivity of the first depth, and a decrease in clay percentage in the third depth (P<0.05), compared to the control area.

کلیدواژه‌ها [English]

• Atriplex canescens
• Haloxylon aphyllum
• understory cover
• density
• electrical conductivity