نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سمیرا حاجی پور ¹
• حسین بارانی ²
• حسن یگانه ³
• احمد عابدی سروستانی ⁴

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

² دانشیار، گروه مرتعداری، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

³ استادیار، گروه مرتعداری، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

⁴ دانشیار، گروه ترویج و توسعه، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

چکیده

چرای دام یکی از مهم­ترین عوامل مؤثر بر خاک و پوشش گیاهی است که می­تواند از جهات مختلف بر ساختار و کارکرد پوشش گیاهی تأثیرگذار باشد. این تحقیق در پاییز ۱۳۹۶ و با هدف بررسی عوامل مؤثر بر تکرار و شدت چرای دام در مرتع انجام شد. جامعه آماری پژوهش را سرپرستان خانوار عشایر شهرستان کوهدشت تشکیل داده است. با بهره­گیری از فرمول کوکران، از میان ۱۰۳۸ خانوار عشایر مناطق ییلاقی شهرستان کوهدشت، ۳۱۰ سرپرست خانوار به روش نمونه­گیری تصادفی طبقه‌بندی شده انتخاب شدند که پرسشنامه­ شامل ۷ سوال باز و ۱۷ سوال بسته بود. برای سنجش روایی از نظرات اساتید استفاده شد و اطلاعات مورد نیاز پژوهش با انجام مصاحبه حضوری و از طریق پرسشنامه­ها جمع­آوری شد. برای سنجش پایایی اطلاعات از آلفای کرونباخ استفاده گردید که مقدار آلفای کرونباخ برای ۳۰ نمونه اولیه  ۸۵/۰ بدست آمد. ضریب همبستگی کندال تائو نشان داده است که بین شاخص عوامل مؤثر بر تکرار چرای دام با متوسط درآمد سالانه و متوسط هزینه سالانه خانوار بهره­برداران، میزان زایش سالانه ۱۰ رأس دام و فاصله بین مراتع ییلاقی و قشلاقی ارتباط معنی­داری برقرار است و بین شاخص عوامل مؤثر بر شدت چرای دام با میزان زایش سالانه ۱۰ رأس دام رابطه معنی­داری وجود دارد. یافته­های حاصل از آزمون من ویتنی نیز نشان داد که بین شاخص عوامل تکرار چرای دام و شدت چرا با داشتن مرتع قشلاقی تفاوت معنی­داری وجود دارد. همچنین نتایج بدست آمده از آزمون کروسکال والیس نشان داده است که شاخص عوامل مؤثر بر تکرار چرا و شدت چرا با نوع بهره­برداری از مرتع نیز تفاوت معنی­داری وجود ندارد.
 

کلیدواژه‌ها

• بهره‌برداران
• تکرار چرا
• شدت چرا
• مراتع ییلاقی
• شهرستان کوهدشت

عنوان مقاله [English]

Investigation of utilizers view on the livestock grazing frequency and intensity in the rangeland (Case Study: Summer rangelands of Kuhdasht)

نویسندگان [English]

• Samira Hajipour ¹
• Hosein Barani ²
• Hasan Yeganeh ³
• Ahmad Abedi Sarvestani ⁴

¹ Former M.Sc. Student in Rangeland Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran

² Associate Professor, Department of Rangeland Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran

³ Associate Professor, Department of Rangeland Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran

⁴ Assistant professor, Department of Rangeland Management Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran

چکیده [English]

     Livestock grazing is one of the most important factors effective on soil and vegetation structure and function. This study aimed to investigate the factors affecting the grazing frequency and intensity in the rangeland in autumn 2015. The statistical population was the heads of tribal families in Kuhdasht city (1038 families), among which 310 heads of households were selected by the Cochran formula in stratified random sampling method. Data were collected by questionnaires and direct interview containing seven open questions and 17 closed questions. The validity and reliability of questionnaires were approved by a panel of experts and calculating the Cronbach alpha coefficient (above 0.85), respectively. Kendal correlation coefficient showed that there was a significant relationship between the grazing frequency with the annual mean income and cost of beneficiaries, annual calving of 10 livestock and distance between summer and winter rangelands. There was also a significant relationship between grazing intensity and the annual calving of 10 livestock. The results of Mann-Whitney test showed that there was a significant difference between the index of grazing frequency and intensity in winter rangeland. The results of the Kruskal-Wallis test also showed that there was no significant difference between index of grazing frequency and intensity with utilization type of rangeland.

کلیدواژه‌ها [English]

• Utilizerers
• grazing frequency
• grazing intensity
• summer rangelands
• Kuhdasht twon