نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدصادق کهخاکهن ¹
• ابوالفضل رنجبر فردویی ²
• سیدحجت موسوی ³
• عباسعلی ولی ²

¹ کارشناسی ارشد بیابانزدایی، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان،

² دانشیار، گروه مهندسی علوم بیاببان، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

³ استادیار، گروه جغرافیا و اکوتوریسم، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

چکیده

خشکسالی و اثرات آن یکی از نگرانی‌های عمده‌ی جهان محسوب می‌شود. ایران به عنوان یکی از کشورهای واقع در کمربند خشک کره زمین، همواره با مسائل محیط زیستی و مخاطرات طبیعی ناشی از پدیده خشکسالی مواجه بوده و هست. بنابراین پژوهش حاضر سعی دارد تا با استفاده از داده‌های دورسنجی و سیستم اطلاعات جغرافیایی، خشکی را در قالب ارزیابی خشکسالی در استان سیستان و بلوچستان در یک بازه 15 ساله (2015-2000) مورد پایش و روندیابی قرار دهد. در این راستا، تصاویر ماهواره‌ای MODIS از سال 2000 تا 2015 از طریق اعمال شاخص وضعیت بارش سالانه (PCI) و شاخص بارش استاندارد شده (SPI) مورد پردازش قرار گرفت. سپس با روش طبقه‌بندی نظارتی و تفاضل تصاویر، روند تغییرات خشکسالی ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که سال‌های 2007 و 2001 به‌ترتیب با مساحت 06/157383 و 05/306 کیلومترمربع بیشترین و کمترین سطح بارش و همچنین با دارا بودن وسعت 1/49511 و 83/69233 کیلومترمربع حداقل و حداکثر سطح خشکسالی را به خود اختصاص داده‌اند. بیشترین شدت تغییرات خشکسالی از لحاظ زمانی مربوط به بازه 2002-2001 بوده و از لحاظ مکانی نیز متعلق به بخش‌هایی از خاش، ایرانشهر و سرباز است که 93/194302 کیلومترمربع از سطح استان را شامل می‌شود. در نهایت روند کلی تغییرات بارش کاهشی و خشکسالی نیز از نوع افزایشی است که نیازمند برنامه‌ریزی اساسی در زمینه حفاظت از منابع و مدیریت ریسک و بحران جهت احیای و ابقای اکوسیستم مناطق خشک می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• خشکسالی
• خشکی
• دورسنجی
• داده‌های رقومی
• MODIS
• سیستان و بلوچستان

عنوان مقاله [English]

Assessment of drought dynamics in Sistan and Baluchestan province using MODIS satellite data (2000-2015)

نویسندگان [English]

• Mohammad Sadegh Kahkhakohan ¹
• Abolfazl Rajbar Fordoie ²
• Seyed Hojat Mousavi ³
• Abbasali vali ²

¹ M.Sc of Combat to Desertification, Faculty of Natural Resources and Geosciences, University of Kashan, Kashan, Iran.

² Associate Professor, Department of Desert Sciences Engineering, Faculty of Natural Resources and Geosciences, University of Kashan, Kashan, Iran

³ Assistant Professor, Department of Geography and Ecotourism, Faculty of Natural Resources and Geosciences, University of Kashan, Kashan, Iran

چکیده [English]

Drought and its effects is one of the world's major concerns. As one of the countries in the dry belt of the earth, Iran has always been and is facing environmental issues and natural hazards caused by drought. Therefore, this study aimed to monitor the aridity in Sistan and Baluchestan using remote sensing data and geographic information system techniques for over a period of 15 years (2015-2000). In this regard, the MODIS satellite images from 2000 to 2015 were analyzed by applying the yearly Precipitation Condition Index (PCI) and Standardized Precipitation Index (SPI). Then, the drought changes were evaluated using supervised classification method and difference images. The results showed that the years 2007 and 2001 with an area of 157383.06 and 306.05 km² had the highest and lowest levels of precipitation, and also with an area of 49511.1 and 69233.83 km² had the minimum and maximum level of drought, respectively. The most severity change of drought has been in time for the 2002-2001 period and the place also belong to parts of Khash, Iranshahr and Sarbaz who takes 194302.93 km2 of the province. Finally, the general trend of changes in precipitation and drought is decreasing and increasing, respectively, requiring the major planning of resources conservation and risk and crisis management to rehabilitate and maintain the ecosystem of arid regions.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Drought
• Aridity
• Remote Sensing
• Digital Data
• MODIS
• Sistan and Baluchestan