نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم دادگر ¹
• شهلا محمودی ²
• محمدحسین مهدیان ³
• محمد حسین مسیح آبادی ⁴
• رضا سکوتی اسکویی ⁵

¹ نویسنده مسئول، دانش‌آموخته دکتری، گروه خاکشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

² استاد، گروه مهندسی علوم خاک، دانشگاه تهران، ایران

³ دانشیار پژوهشی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی، تهران، ایران

⁴ استادیار، گروه خاکشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

⁵ استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ایران

چکیده

در کشور ایران، صرف‌نظر از یک عرصه محدود، کربن‌ آلی خاک در بیشتر عرصه‌های تولید، مانند زراعت و مرتع بسیار کم است. این واقعیت بیانگر آن است که تغییر جزئی در مقدار کربن ‌آلی می‌تواند تأثیر بالایی بر خصوصیات خاک و در نتیجه کیفیت آن در شرایط خشک و نیمه‌خشک کشور داشته باشد. تعیین میزان کربن ‌آلی در خاک به دلیل نقش مؤثر آن در خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی دارای اهمیت زیادی است. هدف از این تحقیق، برآورد کربن ‌آلی خاک با استفاده از توابع انتقالی و متغیرهای مستقل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک است. به همین منظور، 60 نمونه خاک از مراتع منطقه دماوند به صورت سیستماتیک از عمق 30-0 سانتی‌متری برداشت شد و مقدار کربن آلی خاک، اسیدیته، آهک، ازت، شن، سیلت و رس تعیین شد. نتایج بدست آمده نشان داد که متوسط درصد کربن آلی خاک 49/0درصد بوده و حداقل آن 1/0 درصد و حداکثر 92/0 درصد است. با انجام آزمون نرمالیتی مشخص شد که داده‌ها از توزیع نرمال برخوردارند و بیشترین ضریب همبستگی را با رس (01/0, P< 0 0/838** (r= و پس از آن با ازت (01/0 (r=0/730**, P< دارند. بررسی یکی از روش‌های مورد استفاده در تخمین کربن ‌آلی خاک استفاده از مدل رگرسیون غیر‌خطی چند متغیره می‌باشد که در آن از متغیرهای مستقل (رس، ازت، شن، سیلت، اسیدیته خاک، وزن مخصوص ظاهری و درصد سنگریزه) استفاده شد و دارای ضریب همبستگی بالایی با مقدار کربن‌ آلی بود (01/0 > P (r=0.976**,. البته هر یک از این متغیرها به طور مستقیم یا غیر‌مستقیم بر میزان کربن‌ آلی مؤثر بود.

کلیدواژه‌ها

• توابع انتقالی خاک
• خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک
• درصد کربن‌آلی

عنوان مقاله [English]

Estimating soil organic carbon using pedotransfer functions in Damavand Rangelands

نویسندگان [English]

• Maryam Dadgar ¹
• Shahla Mahmoudi ²
• Mohammad Hosein Mahdian ³
• Mohammad Hosein Masih Abadi ⁴
• Reza Sokooti Oskouie ⁵

چکیده [English]

In our country, regardless of a limited area, soil organic carbon is very low in most areas of production such as agriculture and rangeland. This fact suggests that slight change in the amount of organic carbon can have high impact on soil properties and thus its quality in arid and semi-arid conditions. Determination of soil organic carbon (SOC) is of great importance because of its role in physical, chemical and biological properties. This research was aimed to estimate soil organic carbon using pedotransfer functions and the independent variables of soil physical and chemical properties in Damavand Rangelands. For this purpose, 60 soil samples were taken systematically at a soil depth of 0-30 cm in Damavand rangelands and soil organic carbon, pH, lime, nitrogen, sand, silt and clay were determined. Results showed that the average percentage of organic carbon was 0.49 percent and the minimum and maximum were 0.1% and 0.92%, respectively with a normal distribution. According to the obtained results, soil organic carbon was significantly positively correlated with clay and then with the nitrogen. One of the methods used to estimate soil organic carbon is a multivariate linear regression model where the dependent variables (clay, nitrogen, sand, silt, soil pH, bulk density and the percentage of gravel) are used, having a high correlation coefficient with organic carbon.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Pedotransfer function
• physiographic characteristics
• Soil organic carbon