نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین توکلی ¹
• حسین یشتی ²
• علیرضا خداشناس ³

¹ نویسنده مسئول، دانشیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد، ایران

² کارشناس مرتعداری، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد، ایران

³ دکترای زراعت، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد، ایران

چکیده

مطالعه تغییرات پوشش گیاهی کاربردهای زیادی در احیاء، اصلاح و مدیریت مراتع برای اهداف مورد نظر دارد. در کمر‌بند سبز مشهد با شرایط اقلیمی نسبتاً خشک ترکیب گیاهان، درصد پوشش گیاهی و میزان تولید مراتع طی چهار سال در محدوده قرق 17ساله و تحت چرا در ایستگاه تحقیقاتی گلستان مورد مطالعه قرار‌گرفت. ترکیب گیاهی از طریق شناسایی گونه‌های چند‌ساله به دو روش پیمایشی و نمود ظاهری و درصد پوشش گیاهی با استفاده از کوادرات مشبک و میزان تولید با برداشت مستقیم گیاهان از مرتع انجام شد. مقدار مواد آلی خاک دو منطقه هم در عمق صفر تا30 سانتی‌متری خاک اندازه‌گیری شد. براساس نتایج حاصل، درصد پوشش گیاهی و تولید مرتع در محدوده قرق بیشتر از منطقه مجاور تحت چرا بود. البته این افزایش در برخی از سال‌ها از نظر آماری معنی‌دار نشد. ترکیب و پوشش گیاهان دو منطقه نیز دارای تفاوت‌هایی بود، ولی میزان تغییرات گیاهی از نظر نوع گونه و درصد پوشش در منطقه قرق با توجه به زمان سپری شده کم بود. درصد مواد آلی خاک در دو منطقه قرق و تحت چرا به‌ترتیب 57/. و 54/. درصد بدست‌آمد. در مجموع، در چنین مناطقی قرق کردن به تنهایی تغییرات زیادی را در ترکیب و درصد پوشش‌گیاهی برای تولید علوفه و یا ایجاد فضای‌سبز ایجاد نمی‌کند

کلیدواژه‌ها

• ترکیب گیاهی
• تولید گیاهی
• اقلیم نسبتاً خشک
• مدیریت مرتع

عنوان مقاله [English]

Comparison of plant and soil organic matter properties in exclusion and grazing areas (Case study: Mashhad rangelands)

نویسندگان [English]

• Hosein Tavakoli ¹
• Hosein Yoshti ²
• Alireza Khodashenas ³

چکیده [English]

Study on plant vegetation changes has many applications for range improvement and range management. Plant vegetation percentage, production and composition were studied over four years in a17-year exclusion area and a grazing area in Golestan Research Station in Mashhad City. Soil organic matter content of both areas was measured at 0-30 cm soil depth. Plant composition was determined by identifying the perennial species. Vegetation percentage and plant production were estimated using quadrate and clipping method, respectively. In general, plant vegetation percentage and plant production were higher in exclusion area as compared with grazing area; however, this increase was not statistically significant in some years. Plant vegetation composition also showed some differences, but the changes seemed to be low during the exclusion period. Organic matter percentage was calculated to be 0.57 and 0.54 for exclusion and grazing areas, respectively. In conclusion, in the areas with similar climatic condition, range exclusion will not result in large changes in plant composition and vegetation percentage for fodder production or creating green space.

کلیدواژه‌ها [English]

• vegetation composition
• plant production
• arid condition
• Range management