نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرهنگ قصریانی ¹
• مینا بیات ²
• افسانه جبارزارع ³
• میرطاهر قائمی ⁴

¹ استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران

² نویسنده مسئول، کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

³ کارشناس ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران

⁴ عضو هیئت علمی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌غربی، ارومیه، ایران

چکیده

هدف از مدیریت مراتع، حفظ، احیاء، توسعه و بهره‎برداری پایدار از منابع مرتعی می‌باشد، که چشم‎‎انداز آن بهره‌برداری مناسب و پایدار از مراتع به نحوی که به سایر منابع مرتعی به‌ویژه آب و خاک خسارتی وارد نشود. برای مدیریت پایدار مرتع، محاسبه ظرفیت مراتع و تعیین حد بهره‌برداری مجاز گونه‌های مهم و کلیدی مراتع لازم و ضروری می‌باشد. با داشتن ظرفیت واقعی مراتع و ارائه دقیق برنامه‌های مدیریتی می‌توان از نابودی پوشش گیاهی، خاک و کاهش منابع آب در اراضی مرتعی جلوگیری نمود. در این پژوهش گونه Puccinella distans که یکی از گونه‌های کلیدی و مهم مراتع شور تزخراب ارومیه می‌باشد مورد بررسی قرار گرفت. به‌منظور انجام تحقیق ابتدا مساحتی معادل 5/0 هکتار در مراتع شورپسند اطراف دریاچه ارومیه انتخاب و در سال اول برای انجام عملیات قرق محصور گردید. از گونه مورد نظر 40 پایه انتخاب شده که به صورت ماهیانه در فصل چرا در منطقه توسط قیچی باغبانی برداشت‎های 25، 50 و 75 درصد انجام شد. همچنین به ازای هر 10 پایه یک تیمار اعمال گردید. در پایان تأثیر بهره‌برداری با بررسی تغییرات ایجاد شده در خصوصیات فنولوژیکی، تولید علوفه، شادابی و مرگ و میر در پایه‌های منتخب مطالعه شد. نتایج نشان داد که افزایش میزان بهره‌برداری موجب بروز مشکلات و زوال در توانایی‌های حیاتی گونه مورد نظر گردید. بنابراین با بررسی اثرات برداشت در تیمارهای منتخب بر روی پایه‌های گیاهی حد بهره‌برداری 50 درصد با بروز کمترین اثرات منفی در خصوصیات گیاهی و توانایی حیاتی و استفاده بهینه از تمام علوفه مجاز مناسب تشخیص داده شد.

کلیدواژه‌ها

• حد بهره‌برداری مجاز
• Puccinella distans
• مراتع شور تزخراب ارومیه
• شبیه ‌سازی چرا

عنوان مقاله [English]

Effects of different harvesting intensities on forage production of Puccinellia distans in saline lands of West Azarbaijan province

نویسندگان [English]

• Farhang Ghasryani ¹
• Mina Bayat ²
• Afsaneh Jabarzare ³
• Mirtaher Ghaemi ⁴

چکیده [English]

The calculation of carrying capacity and allowable use of key species is necessary for sustainable range management. Vegetation degradation and soil and water loss can be prevented in the rangeland through calculating the actual carrying capacity. The aim of this research was to evaluate the effects of different harvesting intensities on forage production of Puccinellia distans in saline lands of West Azarbaijan Province. Initially, an area of 0.5 hectare was selected in saline rangelands, located around the Urmia Lake and in the first year of the study excluded from grazing. Forty individuals of the studied species were selected and harvested monthly by clipper at harvesting intensities of 25%, 50%, and 75%. Ultimately, the effects of harvesting intensities on phenological characteristics, forage production, vigor and vitality and mortality of each species were investigated. According to the obtained results, increased harvesting intensity resulted in decreased vitality of the studied species. Our results clearly showed that a harvesting intensity of 50% could be recommended with the least negative effects on plant characteristics and optimal use of forage.

کلیدواژه‌ها [English]

• saline rangelands
• Urmia
• vigor and vitality
• forage production
• phenology