نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ایاد اعظمی ¹
• مرتضی اکبرزاده ²
• ماشااله محمدپور ³

¹ مربی پژوهشی بخش تحقیقات جنگل، مرتع و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایلام، ایران.

² استادیار بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگل و مرتع، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

³ مربی پژوهشی بخش تحقیقات جنگل، مرتع وآبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایلام، ایران.

چکیده

ظرفیت مرتع به علوفه تولید شده در مرتع، حد بهره‌برداری مجاز گونه‌های گیاهی، کیفیت علوفه و درجه سلامت مرتع بستگی دارد. گونه‌های مرتعی در ماه‌ها و سال‌های مختلف تولید معینی دارد. بدون شناخت خصوصیات تولیدی گیاهان و میزان مصرف علوفه یک مرتع در طول دوره چرا برنامه‌ریزی و مدیریت مرتع و دام مقدور نمی‌باشد. این تحقیق در طی سال‌های 1387، 1388 و 1389 به اجرا در آمد، و میزان تولید و مصرف علوفه در ماه‌ها و سال‌های مورد بررسی اندازه‌گیری گردید. در سه سال اجرای طرح بارش سالانه به ترتیب 138 و 200 و 330 میلی‌متر بود. نتایج نشان داد میزان تولید علوفه در سه سال به ترتیب 7/485 و 1372 و 4/1844 کیلوگرم در هکتار است که از نظر آماری اختلاف معنی‌دار است. همچنین میزان تولید در بین ماه‌های فصل رویش اسفند تا مرداد دارای اختلاف معنی‌دار بوده، بطوریکه 7/94 درصد تولید مرتع در 2 ماه اول رویش (اسفند و فروردین) و 3/5 درصد مابقی تولید علوفه در 4 ماه آخر دوره رویشی می‌باشد. لذا تولید علوفه در طی دوره رویش مناسب نیست. دیگر نتایج نشان داد میزان مصرف در سه سال به ترتیب 400 و 751 و 490 کیلوگرم در هکتار می‌باشد. هرچند از نظر آماری اختلاف معنی‌دار نیست اما درسال خشک 87، 83 درصد و در سال مرطوب 89، 6/26 درصد علوفه تولیدی مرتعی مصرف گردید. بنابراین در سال خشک، همزمان با کاهش تولید علوفه، بهره‌برداری دام تا 83 درصد افزایش یافته است که متناسب با ظرفیت مرتع نیست. دیگر نتایج نشان می‌دهد که سهم گیاهان یک‌ساله و چندساله در تولید کل مرتع به ترتیب، 81 و 19 درصد و سهم در جیره دام 90 و 10 درصد می‌باشد. بنابراین جهت رسیدن به تولید پایدار، مدیریت صحیح مرتع و استفاده از گونه‌هایی بومی از قبیل Onosma bulbotrichum،Ankyropetalum gypsophiloides، Convolvulus reticulatus و Salvia compressaتوصیه می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

• واژه‌های کلیدی: تولید
• ظرفیت مرتع
• صالح آباد
• مصرف

عنوان مقاله [English]

Study the forage production and utilization in rangeland Saleh-Abad of Ilam

نویسندگان [English]

• Ayad Aazami ¹
• Morteza Akberzadeh ²
• Mashaallah Mohmadpour ³

¹ Research Instructor, Forest, Rangeland and Watershed Management Research Division, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ilam, Iran,

² Assistant Professor, Rangeland Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

³ Research Instructor, Forest, Rangeland and Watershed Management Research Division, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ilam, Iran.

چکیده [English]

Rangeland capacity depends on forage produced in the rangeland, the permitted range of plant species, forage quality and rangeland health. Range species have a certain production in months and years. Without recognize properties production plants and the rate consumption forage rangeland cannot programming and management at during a period of grazing. This study was conducted at 2009-2013 years, and rate forage production and utilization was measured. The rate of precipitation annual at 3 years were 138, 200 and 330 millimeter respectively. The results showed that total forage production was significantly different between years (p<0.01). Forage production were 485.7, 1372 and 1844.4 Kg per hectare respectively. The amount of production in the months of growing season (March to August) were significantly different, so 94.7 of pasture growth in the first 2 months (March and April) and three fifths% by feed-in last 4 months. The annual consumption of respectively 400 and 751 and 490 kg per hectare. Although not statistically significant, But in the dry year of 2008, 83% and in the wet year of 1389, 26.6% were used of pasture production. Therefore, in drought, at the same time as the reduction in forage production, the livestock utilization rate increased by 83%, which is not proportional to the rangeland capacity. Therefore, in order to achieve sustainable production, proper management of rangeland and the use of indigenous species such as Onosma bulbotrichum, Ankyropetalum gypsophiloides, Convolvulus reticulatus and Salvia compressa are recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

• Production
• Rangeland Capacity
• Saleh Abad
• Utilization