تحقیقات مرتع و بیابان ایران

همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تغییرات پوشش گیاهی مراتع ییلاقی دامنه شمالی البرز تحت هجوم گیاه سرخس عقابی (مطالعه موردی: مراتع بائوسرا بندپی بابل، استان مازندران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

2 دانشیار، گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

3 مربی، گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

چکیده

گیاهان مهاجم به عنوان تهدیدی مهم برای اکوسیستم‌های جهان محسوب می‌شوند.سرخس عقابی (Pteridium aquilinum) از جمله گیاهان مهاجم است که در بین پترودوفیت‌ها بیشترین پراکنش را در جهان دارد. این تحقیق به مطالعه اثر هجوم گیاه سرخس عقابی بر ترکیب گونه‌ای، غنا و تنوع و تولید علوفه در بخشی از مراتع ییلاقی بندپی بابل در استان مازندران پرداخته است. نمونه‌گیری پوشش گیاهی در چهار تیپ پوشش گیاهی مورد هجوم (شامل جنگل راش، تیپ ولیک، تیپ ولیک-زرشک و مرتع مورد هجوم) و مرتع شاهد که سرخس عقابی در آن حضور نداشت انجام شد. در پلات‌های یک متر مربع درصد تاج پوشش گیاهان برآورد گردید. برای گونه‌های درختچه‌ای از پلات‌های 25 متر مربعی استفاده شد. درصد پوشش سرخس عقابی، تراکم و میانگین ارتفاع فروندهای آن نیز اندازه‌گیری شد. علوفه خوشخوراک نیز در پلات‌ها قطع و پس از خشک کردن در هوای آزاد توزین شدند. نتایج نشان داد که ترکیب گیاهی در توده‌های سرخس عقابی با مراتع اطراف تفاوت دارد. تعداد 25 گونه گیاهی تنها در زیرآشکوب سرخس عقابی رشد یافتند و در مقابل 11 گونه گیاهی محدود به مراتع خارج از توده‌های سرخس عقابی بودند. این تغییرات رابطه معنی‌داری با درصد تاج پوشش، تراکم و ارتفاع گیاه سرخس عقابی داشته است. گیاهان یکساله در توده‌های سرخس عقابی کاهش معنی‌داری را نشان دادند. به جز در تیپ ولیک-زرشک در سایر تیپ‌های گیاهی با هجوم سرخس عقابی تغییر معنی‌داری در تولید علوفه مشاهده نشد. گسترش این گیاه در مراتع منطقه باعث کاهش حضور گندمیان مرغوب مرتعی، افزایش غنای گونه‌ای و در مقابل کاهش تنوع شده است. در صورت کنترل گیاه سرخس عقابی در این منطقه ترکیب پوشش گیاهی موجود در زیر اشکوب آن برای احیاء کافی نبوده و باید به روش مناسب بذر گیاهان مرغوب مرتعی و بومی منطقه را استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Vegetation changes in summer rangelands invaded by Pteridium aquilinum in north face of Alborz mountains (Case study: Baosere rangeland in Bandpay Babol, Mazandaran)

نویسندگان [English]

  • Rahman Adabi Firozjaii 1
  • Jamshid Ghorbani 2
  • seyd hasan Zali 3

1 Former MSC student in rangeland management, Department of Rangeland Management, Faculty of Natural Resources, Sari Agricultural Sciences & Natural Resources University, Iran

2 Associate professor, Department of Rangeland Management, Faculty of Natural Resources, Sari Agricultural Sciences & Natural Resources University, Iran,

3 Instructor, Department of Rangeland Management, Faculty of Natural Resources, Sari Agricultural Sciences & Natural Resources University, Iran

چکیده [English]

Invasive species are the major threats to natural ecosystems worldwide. Pteridium aquilinum has the widest distribution of any pteridophyta in the world. This study aimed at investigating the impact of Pteridium aquilinum invasion on species composition, richness and diversity, and forage production in summer rangelands of Bandpay Babol, Mazandaran province, Iran. Vegetation was sampled in four invaded vegetation types including Fagus orientalist forest, Crataegus shrubland, Crataegus+Berberis shrubland, and rangeland. Also, vegetation sampling was done in surrounding uninvaded rangelands. The cover of species was estimated in 1 m2 plot for herbaceous and 25 m2 for shrubs. In all plots, the cover of P. aquilinum was estimated and then all fronds were cut at ground level, counted and frond length was measured. The forage of palatable species was measured by clipping and weighing. Findings showed different species composition among invaded and uninvaded areas. A total of 25 species were found only in invaded areas whereas only 11 species were detected in surrounding uninvaded rangelands. Cover, density and height of P. aquilinum fronds significantly influenced the species composition. Annuals significantly decreased by Pteridium aquilinum invasion. Except for Crataegus+Berberis shrubland, in other invaded areas the forage production was not significantly different from that in surrounding uninvaded rangeland. There was a reduction of desirable rangeland species due to P. aquilinum invasion. Also, we found that species richness significantly increased when invaded by Pteridium, while the diversity significantly decreased. The current understory floristic composition showed a low potential to support future restoration after P. aquilinum control. This result emphasizes the need for adding the seeds of desirable species

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pteridium aquilinum
  • invasive species
  • biodiversity
  • forage production
  • Hyrcanian rangeland
مراجع
-  Adabi Firozjaii, R., 2015. The invasion of Pteridium aquilinum and its impact on rangeland vegetation (case study: Baosere rangeland in Bandpay Babol, Mazandaran province). M.Sc. thesis, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, 75 p.
-  Alday, J. G., Cox, E. S., Pakeman, R. J., Harris, M. P. K., Le Duc, M. G. and Marrs, R. H., 2013. Overcoming resistance and resilience of an invaded community is necessary for effective restoration: a multi-site bracken control study. Journal of Applied Ecology, 50: 156-167.
-  D’Antonio, C. M. and Chambers, J. C., 2006. Using ecological theory to manage or restore ecosystems affected by invasive plant species: 260-279. In: Falk, D. A., Palmer, M. A. and Zedler, J.B. (Eds.), Foundations of restoration ecology. Island Press, Washington, DC, 364p.
-  Der, J. P., Thomson, J. A., Stratford, J. K. and Wolf, P. G., 2009. Global chloroplast phylogeny and biogeography of bracken (Pteridium; Dennstaedtiaceae). American Journal of Botany, 96: 1041–1049.
-  DiTomaso, J. M., 2000. Invasive weeds in rangelands: Species, impacts, and management. Journal of Weed Science, 48(2): 255–265.
-  Ellenberg, H., 1979. Zeigerwerte der Gefsspflanzen Mitteleuropas (Indicator Values of Vascular Plants in Central Europe). Scripta Geobotanica. Heft 9, 2. Auflage Gottingen, 122 p.
-  Gaudio, N., Balandier, P., Philippe, G., Dumas, Y., Jean, F. and Ginisty, C., 2010. Light-mediated influence of three understory species (Calluna vulgaris, Pteridium aquilinum, Molinia caerulea) on the growth of Pinus sylvestris seedlings. European Journal of Forest Research, 130 (1): 77-89.
-  Gholami, P., Ghorbani, J. and Shokri, M., 2014. Changes in diversity, richness and functional groups of vegetation under different grazing intensities (case study: Mahoor, Mamasani Rangelands, Fars province). Iranian Journal of Range and Desert Research, 18(4): 662-675.
-  Gholami, P., Ghorbani, J., Shokri, M., Tarkesh, M. and Safaian, N., 2018. Effects of Stachys byzanthina invasion on vegetation under some environmental disturbances (Case study: Vaz Chamestan Summer Rangelands, Mazandaran Province). Iranian Journal of Range and Desert Research, 24(4): 870-880.
-  Ghorbani, J., 2015. Multivariate Analysis of ecological data using CANOCO. Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University Press, Iran, 318p.
-  Ghorbani, J., Le Duc, M. G., McAllister, H. A., Pakeman, R. J. and Mars, R. H., 2006. Effects of the litter layer of Pteridium aquilinum on seed banks under experimental restoration. Journal of Applied Vegetation Science, 9, 127–136.
-  Ghorbani, J., Le Duca, M. G., McAllister, H. A., Pakeman, R. J. and Marrs, R. H., 2007. Effects of experimental restoration on the diaspore bank of upland moor Degraded by Pteridium aquilinum invasion. Journal of Land Degradation and Development, 18: 659–669.
-  Gliessman, S. R. and Muller, C. H., 1978. The allelopathic mechanisms of dominance in bracken in southern California. Journal of Chemical Ecology, 4: 337–362.
-  Hejda, M. and Pyšek, P., 2006. What is the impact of Impatiens glandulifera on species diversity of invaded riparian vegetation? Journal of Biological Conservation, 132: 143–152.
-  Hejda, M., Pyšek, P. and Jarosic, V., 2009. Impact of invasive plants on the species richness, diversity and composition of invaded communities. Journal of Neobiota, 97(3): 393–403.
-  Hill, M. O., Preston, C. D. and Roy, D. B., 2004. Plant attributes of British and Irish plants: status, size, life history, geography and habitats. Centre for Ecology and Hydrology, Huntingdon, UK, 72p.
-  Khalili Narani, K., 2017. The size and composition of seed reserves in rangelands under Pteridium aquilinum invasion (case study: Baosere rangeland in Bandpay Babol, Mazandaran province). M.Sc. thesis, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, 108 p.
-  Khoshravesh, R., Akhani, H., Eskandari, M. and Greuter, W., 2009. Ferns and fern allies of Iran. Journal of Rostaniha 10(1): Supplement 7.
-  Maren, I., Vandvik, V. and Ekelund, K., 2008. Restoration of bracken invaded Calluna vulgaris heathlands: effects on vegetation dynamics and non-target species. Journal of Biological Conservation, 141: 1032–1042.
-  Marrs, R. H. and Watt, A. S., 2006. Biological flora of the British Isles: Pteridium aquilinum (L.) Kuhn. Journal of Ecology, 94:1272–1321.
-  Marrs, R. H., Le Duc, M. G., Mitchell, R. J., Goddard, D., Paterson, S. and Pakeman, R. J., 2000. The ecology of bracken: its role in succession and implications for control. Journal of Annals of Botany, 85: 3–15.
-  Mirdavoodi, H., Etemad, V., Mohadjer, M. R. M. and Amiri, G. Z., 2018. Plant composition changes along a livestock grazing intensity gradient in Daalaab Park oak woodland of Ilam. Iranian Journal of Range and Desert Research, 25(1): 116-128.
-  Novak, J., 2007. Regulation of Pteridium aquilinum (L.) Kuhn with triclopyr. Ekologia (Bratislava), 26(2): 211-221.
-  Pakeman, R. J. and Marrs, R. H., 1992. The conservation value of bracken Pteridium aquilinum (L.) Kuhn-dominated communities in the UK, and an assessment of the ecological impact of bracken expansion or its removal. Journal of Biological Conservation, 62: 101–114.
-  Pakeman, R. J., Le Duc, M. G. and Marrs, R. H., 2002. A review of current bracken control and associated vegetation strategies in Great Britain. Journal of Web Ecology, 3: 6-11.
-  Pakeman, R. J., Le Duc, M. G. and Marrs, R. H., 2005. Bracken control, vegetation restoration and land management. Rural Development Service Technical Advice Note, 23, 7 p.
-  Schneider, L. and Goeghegan, J., 2006. Land abandonment in an agricultural frontier after a plant invasion: the case of bracken fern in Southern Yucatan, Mexico. Agricultural and Resource Economics Review, 35: 167–177.
-  Schneider, L. C. and Frenando, D. N., 2010. An untidy cover: invasion of Bracken fern in the shifting cultivation systems of the Sothern Yucantán, Mexico. Journal of Biotropica, 42(1): 41-48.
-  Schneider, L. C., 2004. Bracken Fern (Pteridium aquilinum (L.) Kuhn) invasion in Southern Yucata´n peninsular region: A case for land-change science. The Geographical Review, 94: 229–241.
-  Tong, C., Le Duc, M. G., Ghorbani, J. and Marrs, R. H., 2006. Linking restoration to the wider landscape: A study of a bracken control experiment within an upland moorland landscape mosaic in the Peak District, UK. Landscape and Urban Planning, 78: 115–134.
-  Vila, M., Espinar, J. L., Hejda, M., Hulme, P. E., Jarosık, V., Maron, J. L., Pergl, J., Schaffner, U., Sun, Y. and Pysˇek, P., 2011. Ecological impacts of invasive alien plants: a meta-analysis of their effects on species, communities and ecosystems. Journal of Ecology Letters, 14: 702–708.
-  Wang, C. Y., Xiao, H. G., Liu, J., Wang, L. and Du, D. L., 2015. Insights into ecological effects of invasive plants on soil nitrogen cycles. American Journal of Plant Sciences, 6: 34-46.
-  Watt, A. S., 1976. The ecological status of bracken. Botanical Journal of the Linnean Society, 73: 217–239.
-  Werkman, B. R., Callaghan, T. V. and Welker, J. M., 1996. Responses of bracken to increased temperature and nitrogen availability. Journal of Global Change Biology, 2: 59-66.
-  Whitehead, S. J., Caporn, S. J. M. and Press, M. C., 1997. Effects of elevated CO2, nitrogen and phosphorus on the growth and photosynthesis of two upland perennials: Calluna vulgaris and Pteridium aquilinum. Journal of New Phytologist, 135: 201–211.
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
دوره 27، شماره 1 - شماره پیاپی 78
فروردین 1399
صفحه 112-124
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار