نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه درگاهیان ¹
• سکینه لطفی نسب اصل ²

¹ عضو هیئت علمی بخش تحقیقات بیابان موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

² عضو هیئت علمی بخش تحقیقات بیابان، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

چکیده

در این مطالعه به بررسی و تحلیل روند تغییرات دهه‌ای نواحی اقلیمی حوضه‌های آبخیز کرخه، کارون و زهره-جراحی پرداخته شده است. برای این منظور از پایگاه داده شبکه‌ای دما و بارش اسفزاری طی سال‌های 1346-1395، با قدرت تفکیک مکانی ۱۵*۱۵ کیلومتر که در سیستم تصویر لامبرت مخروطی هم‌شکل نگاشته شده‌ استفاده شده است. در واقع چون این دو عنصر مهمترین پیشران اقلیمی در منطقه مورد مطالعه محسوب و تغییرات سایر عناصر در این دو عنصر بیشتر نمایان می‌شود برای بررسی و تحلیل تغییرات نواحی اقلیمی از آنها استفاده شده است. بعد از تشکیل پایگاه داده‌ای به منظور شناسایی نواحی اقلیمی از تحلیل خوشه‌ای و برای اعتبارسنجی آن از تحلیل ممیزی بهره گرفته شده است. تحلیل خوشه‌ای بر روی 52 نمایه دما و بارش (میانگین ماهانه و سالانه، ضریب تغییرات ماهانه و سالانه دما و بارش) طی دوره‌های مختلف اجرا و نواحی و تغییرات آنها مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفت. در نتیجه سه ناحیه اقلیمی از جمله ناحیه مرطوب و معتدل، ناحیه گرم و خشک و ناحیه بسیار گرم و خشک شناسایی شدند. همچنین نتایج نشان داد که به سمت دوره‌‌های اخیر ناحیه مرطوب علاوه بر اینکه از جابجایی مکانی برخوردار بوده است، از وسعت آن کاسته شده است به طوری که در دوره پنجم وسعت این ناحیه به کمتر از پنج درصد رسیده است.

کلیدواژه‌ها

• تغییرات ناحیه
• حوضه آبخیز
• کانون گرد و غبار
• دما و بارش مقدمه

عنوان مقاله [English]

Identify Trend of changes Climatic zones in the watersheds leading to Dust source In Khuzestan Province (Karkheh, Karoun and Zohreh - Jarahi)

نویسندگان [English]

• Fatemrh Dargahian ¹
• sakineh lotfinasabasl ²

¹ Assistant Prof., Desert Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

² Assistant Prof., Desert Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

چکیده [English]

This study investigates and analyzes the decades of change in climatic zones in Karkheh, Karoun, and Zohreh - Jarahi watersheds. For this purpose, the database of temperatures and precipitation networks during the period 1976-2015, with a spatial resolution of 15 x 15 km, formatted in the conical Lambert image system, was used. In fact, because these two elements are the most important climatic drivers in the study area and the changes of other elements in these two elements are more visible, they have been used to study and analyze the climate change zone. After establishing the database, cluster analysis was used to identify climatic regions, and the audit analysis was used to validate it. Cluster analysis was performed on 52 indices of temperature and precipitation (monthly and annual average, coefficient of variation of temperature, and precipitation monthly and annual changes) during different periods, and climatic zones and their changes were analyzed. Based on the results, three climatic zones including humid and moderate zone, hot and dry zone, and very hot and dry zone were identified in the study area. The results showed that in recent periods, the humid area, in addition to having spatial displacement, its area reduced so that in the fifth period, the area reached less than five percent. Also, the hot and dry zone, stretched as a strip from the northwest to the southwest of the study area, had less spatial displacement, unlike the humid area, while its area increased in recent periods. On the other hand, the area of the very hot and dry zone has increased towards recent periods. Spatial and temporal increase of hot and dry climates and very hot and dry climates and decrease of the humid zone has been able to lead to the development and intensification of dust source, especially downstream of the studied watersheds.

کلیدواژه‌ها [English]

• Zone Changes
• Watershed
• dust source
• temperature and rainfall