نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• بایزید یوسفی ¹
• جمال حسنی ²
• محمد فیاض ³

¹ دانشیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران.

² مربی پژوهشی، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران.

³ استادیار، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

چکیده

      به‌منظور بررسی تأثیر زمان و شیوه کاشت بر استقرار و تولید علوفه اسپرس Onobrychis subnitens در شرایط دیم، دو زمان کاشت (بهار و پاییز) و شیوه (بذرپاشی و بذرکاری) در قالب طرح آماری کرتهای خرد شده نواری (Split Block) با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات سارال سنندج بررسی شد. نتایج نشان داد که در سال سوم کشت میانگین درصد استقرار گیاه در کرت 53%، متوسط تاج پوشش کرت 4/45%، میانگین علوفه تازه و خشک کرت (8 مترمربع) به‌ترتیب 5/5268 و 5/2831 گرم (به‌ترتیب 6/6585 و 4/3539 کیلوگرم در هکتار) بود. صفات درصد استقرار گیاه، تراکم بوته، متوسط تاج پوشش کرت، تولید علوفه خشک و تر کرت بین کاشت پاییزه و بهاره اختلاف معنی‌داری (05/0≤p ) نشان دادند اما اختلاف بین روشهای بذرپاشی و بذرکاری و نیز اثرهای متقابل زمان و شیوه کاشت برای صفات مورد بررسی غیرمعنی‌دار بود. عملکرد علوفه با ارتفاع بوته، وزن بوته، تعداد ساقه اصلی، تاج پوشش کرت، تنومندی گیاه و نسبت وزن خشک به تر گیاه در سطح احتمال 01/0 درصد و با تراکم بوته و قطر تاج بوته در سطح 05/0 درصد دارای رابطه مثبت و معنی‌دار بود. نتایج تجزیه رگرسیون عملکرد علوفه بر سایر صفات نشان داد که وزن بوته، ارتفاع بوته و درصد استقرار گیاه بیشترین سهم را در تغییرات عملکرد علوفه نشان دادند. این نتیجه بیانگر تأثیر بالا و مستقیم صفات مذکور به‌عنوان اجزای اصلی عملکرد علوفه می‌باشد. در مجموع، با توجه به برتری نسبی درصد استقرار گیاه‌ و متوسط عملکرد علوفه در کاشت پاییزه و روش کشت بذرکاری نسبت به کاشت بهاره، روش بذرپاشی به‌عنوان نتیجه نهایی کاشت پاییزه به صورت بذرکاری برای زراعت این گونه در سنندج و مناطق مشابه توصیه می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

• اسپرس
• کاشت پاییزه
• بذرکاری
• شرایط دیم

عنوان مقاله [English]

The effect of time and method of planting on the establishment and forage yield of Onobrychis subnitensin dry land condition of Sanandaj

نویسندگان [English]

• Bayazid Yousefi ¹
• Jamal Hassani ²
• Mohammad Fayaz ³

¹ Associate professor, Research Division of Natural Resources, Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Sanandaj, Iran

² Research coach, Research Division of Natural Resources, Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Sanandaj, Iran

³ Assistant Proffesor, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iranand Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

چکیده [English]

      This study was aimed at investigating the effects of planting time and method on the establishment and production of Onobrychis subnitens (sainfoin) in rainfed conditions of Saral research station (365 mm annual rainfall) in Sanandaj (Kurdistan-Iran) during 2013 -2016. Two planting times (spring and fall) and methods (line sowing and seeding) were studied in a split-plot design based on the randomized complete block design in three replications. The results showed that in the third year of cultivation, the average percentage of plant establishment in the plot was 53%, the average canopy cover of the plot was 45.4%, and the average fresh and dry forage yield of the plot (8 m²) were 5268.5 (6585.6 kg ha^-1) and 2831.5 g (3539.4 kg ha^-1), respectively. Traits of plant establishment percentage, plant density, average canopy cover, dry and fresh forage yield showed a significant difference (p < /em>≤0.05) between fall and spring sowing; however, the difference between line sowing and seeding methods and the interaction effects of time and planting method was not significant for the traits studied. The forage yield showed a significant positive correlation with plant height, plant weight, main stem number per plant, plot green cover percentage, plant vigor rate, and dry to fresh weight ratio of forage (p≤0.01), and also a significant positive correlation with plant density in plot and average plant canopy diameter (p≤0.05). Based on the results of the regression of forage yield as an independent variable on other traits, the plant fresh weight, plant height, and established plants percentage in the plot showed the highest contributions in the forage yield. This result indicates the high and direct impact of these traits as the main components of forage yield. In general, considering the relative superiority of plant establishment percentage and average forage yield in fall planting and line sowing method compared to spring sowing and seeding method, as the final result, fall seeding of this species in Sanandaj and similar areas is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

• Onobrychis subnitens
• autumn planting
• seeding
• dry land condition