نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد ابوالقاسمی ¹
• صدیقه زارع کیا ²
• سید مجتبی صفوی ³

¹ کارشناس ارشد، بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

² استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران،

³ دانشجوی دکترای آبخیزداری، دانشگاه هرمزگان، ایران

چکیده

سطح قابل توجهی از مراتع کشور در اثر عوامل مختلف ازجمله بهره‌برداری‌های بی‌رویه، تغییرات اقلیمی‌ و دیگر عوامل تخریب‌یافته و بخش مهمی ‌از گیاهان مرتعی در معرض خطر قرار گرفته و فراوانی برخی از گونه‌های گیاهی مهم آنها به شدت کاهش یافته است. برای ایجاد پایداری در این گونه مراتع، اصلاح و احیاء آنها از طریق انتخاب گونه‌های مناسب و یافتن بهترین شیوه‌های کشت و استقرار از اولویت ویژه‌ای برخوردار است. به‌همین منظور بذرهای مهمترین جمعیت‌های بوته‌ای و علوفه‌ای چند‌ساله، همراه با جمعیت‌های موجود آنها از مراتع مناطق مختلف استان‌های یزد و خراسان جنوبی در تاریخ‌های مناسب جمع‌آوری گردید. به‌منظور بررسی و مطالعه جمعیت گونه‌های گیاهیHalothamnus subaphyllus ،Salsola imbricate وSalsola yazdiana, در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط مزرعه اجرا و صفات عملکرد تولید علوفه، درصد پوشش تاجی، ارتفاع و عملکرد بذر تولیدی یادداشت‌برداری شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SAS و مقایسه میانگین‌ها با آزمون دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که جمعیت‌های خرانق (تولید 1094 گرم در بوته و پوشش تاجی 10548 سانتی‌متر مربع) و طبس (تولید 1734 گرم در بوته و پوشش تاجی 17221 سانتی‌متر مربع) گونه Halothamnus subaphyllus و جمعیت طبس گونه Salsola imbricata (تولید  2278 گرم در بوته و پوشش تاجی 22221 سانتی‌متر مربع) و جمعیت بهاباد گونه Salsola yazdiana (تولید 530 گرم در بوته و پوشش تاجی 4624 سانتی‌متر مربع) از نظر صفات مورد ارزیابی در مقایسه با سایر جمعیت‌ها برتر بودند و می‌توانند در برنامه‌های اصلاح و احیا مراتع شور مورد توجه قرارگیرند.

کلیدواژه‌ها

• علوفه
• Halothamnus subaphyllus
• Salsola imbricata
• Salsola yazdiana
• هالوفیت

عنوان مقاله [English]

Evaluation of populations of some of the most important forage shrubs in Yazd province

نویسندگان [English]

• Mohammad Abolghasemiy ¹
• Sedigheh Zarekia ²
• seyyed Mojtaba Safavi ³

¹ - Forest & Rangeland Research Division, Yazd Agriculture and Natural Resources Research and Education Center, AREEO,Yazd, Iran

² Forest & Rangeland Research Division, Yazd Agriculture and Natural Resources Research and Education Center, AREEO,Yazd, Iran

³ Ph.D. Student of Watershed Management, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Hormozgan University, Hormozgan, Iran

چکیده [English]

     A significant area of the country's rangelands has been destroyed by various factors such as uncontrolled exploitation, climate change, and other factors. An important part of the rangeland plants has been endangered, and the abundance of some important plant species has been severely reduced. To create stability in such rangelands, their improvement and rehabilitation by selecting suitable species and finding the best cultivation and establishment methods have a special priority. For this purpose, the seeds of the most important populations of perennial plants and forages, along with their existing populations, were collected from the rangelands of different regions of Yazd and South Khorasan provinces on appropriate dates. The study was conductedin the form of a randomized complete block design with three replications in the field conditions, and the characteristics of forage production yield, canopy cover percentage, height, and seed yield were recorded. Data were analyzed using SAS software, and the means were compared with the Duncan test. The results showed that the populations of Kharanagh, (production 1094 g per plant and canopy cover 10548 cm²) Tabas (production 1734 g per plant and canopy cover 17221 cm²) Halothamnus subaphyllus and Tabas population of Salsola imbricata (production 2278 g per plant and canopy cover 22221 cm²) and Bahabad population of Salsola yazdiana (production 530 g per plant and canopy cover 4646 cm²) were superior in terms of the evaluated traits compared to other populations that could be taken into account for the improvement of saline rangelands.

کلیدواژه‌ها [English]

• forage
• Halothamnus subaphyllus
• Salsola imbricata
• Salsola yazdiana
• Halophyte