نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، گروه مهندسی طبیعت و گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه ، خراسان شمالی، ایران
2 استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
3 استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران
چکیده
این تحقیق با هدف بررسی اثر پروژه‌های اصلاحی بر شاخص‌های سطحی خاک و ویژگی‌های عملکردی در مراتع طاهرآباد فردوس انجام شد. برای تعیین خصوصیات سطحی خاک و قابلیت‌های عملکردی از روش تحلیل عملکرد چشم‌انداز استفاده شد. بدین‌منظور در منطقه معرف هر تیمار سه ترانسکت 100 متری با فواصل مشخص و در امتداد شیب اصلی مستقر و در طول هر یک ترانسکت، طول و عرض لکه‌های گیاهی و طول فاصله بین‌لکه‌ای اندازه‌گیری شد. برای محاسبه قابلیت‌های عملکردی از دستورالعملExcel, LFA (Landscape Function Analysis) و همچنین برای بررسی معنی‌داری بین قابلیت‌های عملکردی از نرم‌افزار SAS استفاده شد. نتایج نشان داد در پایداری بین تیمارها اختلاف معناداری وجود دارد، به‌طوری‌که بیشترین درصد پایداری در هلالی‌آبگیر + قرق و کمترین در تیمار منطقه شاهد برآورد شد. همچنین نفوذپذیری خاک تیمارهای اصلاحی مختلف، اختلاف معناداری با بیشترین و کمترین درصد نفوذپذیری خاک به‌ترتیب در پروژه هلالی‌آبگیر+ قرق و شاهد داشت. نتایج نشان داد که درصد چرخه موادغذایی و عناصر معدنی خاک در پروژه‌های اصلاحی مختلف مرتع اختلاف معناداری ندارد. شاخص نظام‌یافتگی پوشش گیاهی برای هلالی‌آبگیر+قرق، نهال‌کاری+قرق، قرق و شاهد به‌ترتیب 33/0، 22/0، 18/0 و 14/0 برآورد شد. نتایج آزمون کروسکال‌والیس نشان داد: بیشتر شاخص‌های سطحی خاک در سطح 5 درصد بین خاک پروژه‌های مختلف اصلاحی مرتع دارای اختلاف معناداری هستند. شاخص‌های پوشش خاک، پوشش یقه و تاجی، لاشبرگ، شکنندگی سطح خاک، شدت و نوع فرسایش، مواد فرسایش‌یافته، طبیعت سطح خاک و آزمایش خیس شدن در سطح 5 درصد و بافت در سطح 1 درصد در تیمارهای مختلف اصلاحی دارای اختلاف معناداری است و تیمارهای مختلف باعث اختلاف در این شاخص‌ها شده است. همچنین بین شاخص‌های پوشش کریپتوگام و میکروتوپوگرافی اختلاف معناداری وجود ندارد. به‌طورکلی احداث هلالی‌بگیر +قرق در مناطق خشک و نیمه‌خشک، یک عملیات اصلاحی مفید و باعث افزایش پایداری و نفوذپذیری خاک می‌شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Investigating the effect of restoration activities on soil surface indicators and functional attributes (Case study: Rangelands of Ferdows, South Khorasan Province)
نویسندگان [English]
- Jalil Farzadmehr 1
- Yaser Ghasemi Aryan 2
- Reza Yari 3
1 Agriculture and Natural resources college, University of Torbat‏ ‏Heydarieh, Torbath Heydaiyeh ,Iran
2 Assistant Professor, Desert Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Rangeland Research Division, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]
This study aimed to investigate the effect of restoration projects on soil surface indicators and performance characteristics in Taherabad rangelands of Ferdows. The Landscape Function Analysis method was used to determine soil surface properties and yield potentials. In this regard, in the representative area of each treatment, three transects (each for 100-meter) were settled at specified distances along the main slope. Along each transect the length and width of plant spots and the length of the inter-spot distance were measured. Excel and LFA (Landscape Function Analysis) instructions were used to calculate the performance potentials. To examine the significance of the performance potentials, SAS software was used in this study. According to the results, there is a significant difference between the treatments. The highest percentage of stability was estimated in the arc basin + exclusion and the lowest was in the treatment of the control area; also, soil infiltration of different restorative treatments, significant differences, and the highest and lowest percentages of soil infiltration was estimated in the arc basin + exclusion and control projects, respectively. The results showed no significant difference in the Nutrient Cycling Index and soil mineral elements in different rangeland restoration projects. Landscape Organization Index for arc basin + exclusion, planting + exclusion, exclusion and control were estimated to be 0.33, 0.22, 0.18 and 0.14, respectively. The Kruskal–Wallis test showed a significant difference (at a 5% level) between the soil surface indicators at different rangeland restoration projects. It is concluded that there are significant differences among soil surface indicators, collar and canopy, litter, soil surface fragility, erosion type and intensity, eroded materials, nature of soil surface and wetting test at 5%, and texture at 1% in different restoration treatments. Different treatments have caused differences in these indicators. Also, there is no significant difference between cryptogam and microtopography indicators. In general, arc basin +exclusion construction in arid and semi-arid regions is a useful restoration activity and increases soil stability and infiltration.
کلیدواژه‌ها [English]
- Soil surface indicators
- rangeland functional attributes
- landscape function
- rangeland ecosystem
- Taherabad village
- Ahmadpoor, A., 2014. Investigating the effect of ecological structure on the functional characteristics of the Landscape in Amirabad Kalat, Khorasan Razavi, Ph.D. seminar, faculty of Natural Resources and watershed management. Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources.
- Arzan, H., Abedi, M., Shahriyari, A. and Ghorbani, M., 2007. Review changes in soil surface indices and rangeland performance characteristics effect of grazing intensity and plowing (Case study: Orazan Taleghan). Iranian Journal Range and Desert Research, 14(1): 67-89
- Azarnivand, H. and Zare-chahoki, M.A., 2014. Rangeland ecology. Tehran University Press, 364p.
- Cheraghian, A., Dehdari, S., Faraji, M. and Ariapour, A., 2018. Effect of different improvement practices on ecological indicators of rangeland health using LFA method (case study: Behbahan, Chahshirin rangelands). Iranian Journal of Range and Desert Research, 25(2): 454-464.
- Delavari, A., Bashari, H., Tarkesh Esfahani, M. and Mosadeghi, M., 2017. Impact of water crescent breeding operations on vegetation indices and species abundance distribution models (case study: Narvan rangeland-Sistan and Baloochestan province). Journal of Rangeland, 11(3): 331-341.
- Delavari, A., Bashari, H., Tarkesh Esfahani, M., Mirkazehi, A. and Mosadeghi, M., 2014. Evaluation of crescent reservoir effect on soil surface performance using Landscape Function Analysis. Journal of Rangeland, 8(3): 251-260.
- Gaoa, J.F., Maa., K.M., Fenga., Z.W., Qia, J. and Fenway, W., 2009. Coupling effects of altitude and human disturbance on landscape and plant diversity in the vicinity of mountain villages of Beijing, China. Journal of Acta Ecologica Sinica, 29(1): 56-61.
- Ghazavi, G.R. and Vali, A. A., 2002. Evaluation of the effects of flood spreading on some physical and chemical characteristics of soil. Journal of Agriculture and Natural Resources Sciences, 9(3): 17-27.
- Grant, R., 2005. Tracking changes Darling Riverine Plains Bioregion, NSW, 1992-2002. A report prepared for the Australian Collaborative rangeland Information.136p.
- Jangju, M., 2009. Rangeland Improvement and development, Mashhad University Jahad publications, 240p.
- Maestre, F.T. and Puche, M.D., 2009. Indices based on surface indicators predict soil functioning in Mediterranean semi-arid steppes. Journal of Applied Soil Ecology, 41(3):342-350.
- Mesdaghi, M., 2020. Rangelands Management in Iran. Imam Reza University Press. 248p.
- Mofidi-Chelan, M., 2020. Landscape Function Analysis a new approach for evaluation of the range management projects in Iran. Journal of Environmental Science Studies, 5(4): 2734-2740.
- Moghadam, M., 2005. Rangeland and Range management, University of Tehran press, page 407.
- Pyke, D. A., Herrick, J. E., Shaver, P. and Pellant, M., 2019. Rangeland health attributes and indicators for qualitative assessment. Journal of Range Management, 55: 584–597.
- Rastegar, M., 2005. Comparison of flat, crescent and rhombic systems in collecting runoff to increase soil moisture in Hormozgan province, Natural Resources and livestock research center of Hormozgan province. The second National Conference on watershed management and soil and water Resources Management.
- Rezaei, S.A. and Arzani, H., 2007. The use of soil surface attributes in rangelands capability assessment. Iranian Journal of Range and Desert Research, 14(2): 232-248.
- Rezaei, S.A. and Tongway, D.J., 2005. Assessing rangeland capability in Iran using landscape function indices based on soil surface attributes. Journal of Arid. Environment, 65: 460-473.
- Theurillat, P., Schlussel A., Geissler, P., Guisan, A., Velluti, C. and Wiget, L., 2003. Vascular plant and bryophyte diversity along elevation gradients in the Alps. Journal of Ecological Studies,167: 186-193.
- Tongway, D.J. and Hindley, N.L., 2004. Landscape function analysis manual: procedures for monitoring and assessing landscapes with special reference to minesites and rangelands, Canberra, ACT: CSIRO Sustainable Ecosystems: 82pp.
- Tongway, D.J. and Hindly, N.L., 1995. Assessment of soil condition of tropical grasslands manual. CSIRO, Division of Wildlife and Ecology. Canberra, Australia. 72p.
- Yari, R., Tavili, A. and Zare, S., 2012. Investigation on soil surface indicators and rangeland functional attributes by Landscape Function Analysis (LFA) (case study: Sarchah Amari Birjand). Iranian Journal Range and Desert Research, 18(4): 624-636.
)