نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اعظم خسروی مشیزی ¹
• غلامعلی حشمتی ²
• نجمه فاریابی ³

¹ دانشجوی دکترای علوم مرتع، گروه مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

² استاد، گروه مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

³ مدرس دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت، ایران

چکیده

تعامل مثبت و منفی بین گونه‌های گیاهی نقش مهمی در همزیستی گونه‌ها و تنوع جوامع گیاهی دارد. قدرت و جهت این تعامل ممکن است در اثر آشفتگی‌های محیطی همانند چرا و آتش تغییر کند. در این مطالعه تأثیر آتش و چرا بر تعامل بوته و گونه‌های علفی مراتع گوغر بافت مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور در سه منطقه قرق، چرا و آتش‌سوزی، زیر 20 گونه درمنه به‌عنوان گونه غالب منطقه و 20 فضای بین بوته‌ای یک پلات cm 20× cm 20 انداخته شد. سپس در هر پلات تولید و تاج پوشش گونه‌های علفی برآورد گردید. نتایج نشان داد در منطقه قرق تاج پوشش و تولید گونه‌های علفی در حضور گونه بوته‌ای افزایش یافته است که این خود نمایانگر تعامل مثبت بین بوته و گونه‌های علفی است. اگرچه قدرت تسهیلاتی بوته در اثر چرا و آتش کاهش می‌یابد، ولی میزان این کاهش در دو منطقه یکسان نیست. در منطقه تحت چرا، هنوز بین بوته و گونه‌های علفی تعامل مثبتی وجود دارد. اما بوته‌ها در اثر سوختن بشدت آسیب دیده‌اند، به طوری که جهت تعامل از مثبت به منفی تبدیل شده‌است. به‌طور کلی نتیجه‌گیری می‌شود که بین آشفتگی‌های محیطی آتش و چرا، آتش در تغییر تعامل بوته و گونه‌های علفی نقش مهمتری را بازی می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• بوته
• تعامل
• منطقه نیمه‌خشک
• آتش و چرا

عنوان مقاله [English]

Effect of environmental disturbances on interaction between shrubs and herbs in semi-arid rangelands of Goghar Bafte, Kerman province

نویسندگان [English]

• Aezam Khosravi Mashizi ¹
• Gholamali Heshmati ²
• Najmeh Faryabi ³

چکیده [English]

Negative and positive interactions among plants have important role for species coexistence and community diversity. The strength and direction of the interaction effect may change with environmental disturbances such as grazing and fire. This study was aimed to evaluate the effects of environmental disturbances such as fire and grazing on interactions between shrubs and herbs in rangelands of Goghar Bafte. Hence, beneath 20 dominant species of Artemisia aucheri and 20 open patches, a quadrate of 20 cm×20 cm was plotted and the variation in the biomass, richness and vegetation cover of herbs were measured in regions under exclosure, fire and grazing. Results showed that biomass and vegetation cover of herbs were increased by shrub presence because of positive interaction between shrubs and herbs inside exclosure. Although the facility of shrubs was reduced by grazing and fire, its rate was not equal in both places. Under grazing, interaction between shrubs and herbs remained positive but shrubs were severely damaged by fire and the interaction between species altered from positive to negative. The overall conclusion is that fire plays a more important role in changing the interaction between shrubs and herbs.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Shrub
• interaction
• Semi-arid region
• fire
• Grazing