نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ابوالفضل رحمتی زاده ¹
• مصطفی جعفری ²
• مصطفی کریمیان اقبال ³

¹ کارشناس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قم، ایران

² دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

³ دانشیار، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

گام نخست برای مقابله با مشکل اراضی شور، شناسایی عرصه اراضی شور فعلی می‌باشد. از آنجایی که حضور نباتات در هر منطقه با شرایط کلیماتیک و ادافیک آن مناطق مرتبط است، بنابراین شناخت روابط میان عوامل خاک، آب، هوا و پوشش گیاهی در هر رویشگاه و تعمیم آن به دیگر نقاط مشابه از جمله اهداف مهم این بررسی می‌باشد. در بررسی حاضر ابتدا تیپ‌های پوشش گیاهی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست تشخیص داده شد و سپس اقدام به بررسی‌های لازم در مورد هر یک از تیپ‌های گیاهی گردید. به این منظور در داخل هر تیپ گیاهی یک پروفیل خاک حفر و در جاهایی که در عمق پروفیل آب یافت شد پس از نمونه‌برداری، مورد آزمایش قرار گرفت. در ضمن تعدادی از پروفیل‌های خاک در مناطق فاقد پوشش گیاهی حفر و مورد بررسی واقع شدند. نتایج بررسی حاضر نشان داد نیمی از تیپ‌های گیاهی بررسی شده بر روی خاک های شور و نیمی دیگر برروی خاک‌های غیرشور رویش نموده‌اند. خاک منطقه مورد بررسی در کلاس خاک‌های شور و قلیایی دسته‌بندی شد. مقاوم‌ترین گیاه هالوفیت منطقه اشنان (Seidlitzia) بوده و کمترین مقاومت را علف شور (Aeluropus) دارا می‌باشد.عواملی نظیر تشکیلات زمین‌شناسی محتوی رسوبات تبخیری (نئوژن)، رسوبات سازند قم، بارش اندک، گنبد نمکی قم، آب‌های شور جاری در منطقه و موقعیت خاص ژئومرفولوژی از عوامل تشدیدکننده شوری در منطقه مورد بررسی بودند.

کلیدواژه‌ها

• مناطق شور
• پروفیل خاک
• استان قم
• پوشش گیاهی

عنوان مقاله [English]

Identifying saline lands and halophytes of Qom province

نویسندگان [English]

• Abolfazl Rahmati Zadeh ¹
• Mostafa Jafari ²
• Mostafa Karimian Eghbal ³

چکیده [English]

Identifying the border of saline lands is the first step to deal with the problem of salinity in these regions. This research was aimed to investigate the relationship between edaphic, climatic and vegetative factors in each habitat and its extension to other similar areas. In the current research, the vegetation types were detected by Landsat satellite images. For this purpose, a soil profile was dug in each vegetation type and where water was found, samples were analyzed. In addition, a number of soil profiles were dug in areas without vegetation. Results showed that half of the studied vegetation types grew on saline soils and the other half grew on non-saline soils. The soil of the study area was classified as saline and alkaline soils. Seidlitzia sp. and Aeluropus sp. were identified as the most and least resistant halophytes, respectively. Geological formations containing evaporite deposits (Neogen), Qom formation deposits, little precipitation, Qom salt dome, saline water flowing in the region and geomorphological position were the factors increasing the salinity of the study area.

کلیدواژه‌ها [English]

• Saline areas
• soil profile
• Qom province
• vegetation