نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• قادر کریمی ¹
• حسن یگانه ²
• حسن براتی ³
• فرهنگ قصریانی ¹

¹ استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

² استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گرگان، ایران

³ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

میزان بهره‌برداری مناسب و مجاز از مرتع باعث حفظ و جلوگیری از تخریب آن، حفظ گیاهان مرغوب و ارتقا وضعیت مرتع می‌شود که نتیجه آن استمرار تولید درازمدت و اقتصادی از مرتع می‌باشد. این فاکتور در شرایط آب و هوایی متفاوت، خاک‌های با حاصلخیزی متفاوت، ماه‌های مختلف فصل چرا و در درجات مختلف وضعیت مرتع بسیار متغیر می‌باشد. هدف از این مطالعه تعیین حد بهره‌برداری مناسب برای گونه کلید  Stipa hohenckerianaدر منطقه کردان می‌باشد. در این تحقیق ابتدا اقدام به انتخاب یک منطقه مناسب و کلیدی به مساحت یک هکتار در منطقه مورد مطالعه گردید و در سال اول حصارکشی و قرق شد. سپس 40 پایه متوسط و هم اندازه انتخاب و برداشت‌های 25، 50، 75 درصد و تیمار شاهد بر روی آنها اعمال گردید (هر 10 پایه یک تیمار). برداشت به‌صورت ماهیانه توسط قیچی باغبانی و در فصل چرای منطقه انجام شد. تأثیر تیمارهای برداشت با تغییرات ایجاد شده در خصوصیات گونه تحت تیمار شامل تولید علوفه و بذر، شادابی، مرگ و میر و رشد اندام هوایی بررسی شد. در نهایت داده‌های مربوط به تولید با طرح اسپلیت پلات با تجزیه مرکب در سال در نرم‌افزار SAS تجزیه شد. نتایج مطالعات آماری اثرات سال و درصد برداشت بر تولید علوفه گونه مورد مطالعه نشان داد که اثر سطوح مختلف برداشت، سال‌های مختلف و اثر متقابل آنها بر تولید علوفه در سطح یک درصد معنی‌دار می‌باشد. این امر نشان می‌دهد که در سال‌های مختلف با وضعیت آب و هوایی متفاوت میزان تولید متفاوت می‌باشد. با توجه به یافته‌های تحقیق حد بهره‌برداری مجاز 25 درصد برای گونه Stipa hohenckeriana مناسب تشخیص داده شد. به‌طوری‌که حد بهره‌برداری تعیین شده می‌تواند در تعیین حد بهره‌برداری مجاز منطقه مورد مطالعه و مناطق مشابه با آن از نظر آب و هوایی به همراه اطلاعات مربوط به سایر گیاهان به‌کار گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

• حد بهره‌برداری مجاز
• Stipa hohenckeriana
• تولید علوفه
• کردان

عنوان مقاله [English]

Detremining the allowable use of Stipa hoheneckeriana in Kordan rangelands of Karaj

نویسندگان [English]

• Ghader Karimi ¹
• Hasan Yeghaneh ²
• Hasan Barati ³
• Farhang Ghasriani ¹

چکیده [English]

A proper utilization of rangelands could result in preventing degradation, maintaining desirable species and improving range condition, leading to longterm and economic production. This research was aimed to investigate the allowable use of Stipa hohenckeriana in Kordan rangelands. In this study, a reference area of one hectare was selected and fenced in the first year of the study. Treatments included four harvesting intensities of 25, 50 and 75% and 0 (control group). Finally, data were analyzed using split plot design in time with 10 replications for each treatment. Data analysis was performed by SAS software. Results showed that the effects of harvesting intensity, different years and their interactions on the forage production were significant at 1% level of probability, indicating that in different years, production rate varied with varying climate conditions. According to the results, an allowable use of 25% is recommended for Stipa hohenckeriana in the study area. The recommended allowable use can be used in determining the allowable use for the study area and areas of similar climate, along with information from other plants.

کلیدواژه‌ها [English]

• range condition
• forage production
• Climate
• vitality
• mortality