نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• آناهیتا رشتیان
• علی اکبر کریمیان

استادیاردانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران

چکیده

مطالعه بر روی پارامترهای مختلف پوشش گیاهی مراتع در شرایط قرق و چرا در بهبود وضعیت مدیریتی رویشگاه‌های مرتعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است .به همین منظور در این مطالعه تأثیر قرق در تغییرات تولید، تاج پوشش، تراکم، فراوانی، اهمیت نسبی و شادابی گونه درمنهدشتی به‌عنوان مهمترین گونه در نواحی ایران تورانیدر شرایط چرا و حفاظت از چرا (قرق) در ندوشن استان یزد مورد توجه قرار گرفت. نمونه‌برداری در دو منطقه قرق و چرا به طور تصادفی با استقرار 10 ترانسکت و 40 پلات یک مترمربعی در امتداد آنها انجام گردید، همچنین 30 پایه از گونه درمنه دشتی به طور تصادفی در هر دو منطقه انتخاب و ارتفاع گیاه، حداکثر و حداقل قطر تاج پوشش، شادابی، میزان تولید سال جاری و وزن بخش خشبی شده گیاه و درصد علوفه قابل دسترس به روش قطع و توزین اندازه‌گیری شد. البته بین پایه‌های گیاهی درمنه دشتی در منطقه قرق و چرای متوسط از نظر پارامترهای تولید، قطر متوسط، ارتفاع و درصد پوشش اختلاف معنی‌داری وجود ندارد، به‌طوری‌که تنها شادابی پایه‌های گیاهی در منطقه قرق اختلاف معنی‌داری را با شادابی پایه‌های موجود در منطقه چرا شده نشان می‌دهد. پارامتر اهمیت نسبی، افزایش اهمیت نسبی گونه درمنه را در منطقه‌ای با چرای متوسط نشان می‌دهد و در این مرتع گونه درمنه دشتی به لحاظ واکنش گیاهان نسبت به چرا، گونه‌های زیاد شونده است. در شرایط قرق برای مدت طولانی، الگوی پراکنش درمنه یکنواخت بوده، در حالی‌که با وجود چرا، الگوی پراکنش گیاهان به سمت کپه‌ای شدن حرکت کرده است.

کلیدواژه‌ها

• قرق
• درمنه دشتی
• تولید
• پراکنش
• اهمیت نسبی

عنوان مقاله [English]

Effects of exclosure on some vegetative characteristics and distribution pattern of Artemisia sieberi in central steppes of Iran (Case study: Nodoushan rangelands of Yazd province)

نویسندگان [English]

• Anahita Rashtian
• Ali Akbar Karimian

چکیده [English]

Investigation on the vegetation cover of rangelands under grazing and exclosure conditions is important in improvement of range management. Therefore, this research was aimed to investigate the effect of exclosure on production, density, frequency, importance value and vitally of Artemisia sieberi as the most important species of steppe rangelands of Iran. The study was conducted in Nodushan rangelands of Yazd province under grazing and exclosure conditions. Sampling was done randomly in both grazing and exclosure areas, with 10 transects and 40 quadrates of 1m². In addition, 30 individuals of Ar. sieberi were selected randomly in each area and plant height, maximum and minimum diameter, canopy caver, vitality and dry matter production were measured. According to the obtained results, the studied species showed no significant differences for production, average diameter, height and canopy cover percentage. However, the vitally of Ar. sieberi showed significant differences between grazing and exclosure areas. The results of importance value indicated the increased relative importance of Ar. sieberi under moderate grazing intensity. The distribution pattern of Ar. sieberi under exclosure was uniform while under grazing condition a clumped distribution pattern was observed.

کلیدواژه‌ها [English]

• Exclosure
• Artemisia sieberi
• importance value
• Production
• Distribution pattern