نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رویا احقاقی ¹
• اصغر مصلح آرانی ²
• حمیدرضا عظیم زاده ²
• محمد زرگران ³
• بهمن کیانی ⁴

¹ کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد، ایران

² دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران

³ کارشناس ارشد، اداره منابع طبیعی شهرستان طبس، ایران

⁴ استادیار، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران

چکیده

پراکنش و استقرار گیاهان اصولاً تحت تأثیر شرایط محیط و خصوصیات گیاه قرار دارد. گونه‌های جنس Calligonum (اسکنبیل) از خانواده Polygonaceae در ایران گسترش وسیعی در اقالیم خشک و نیمه-خشک دارند. در این مقاله مناطق پراکنش و ویژگی‌های کمی گونه‌های اسکنبیل طبسی (Calligonumstenopterum)، اسکنبیل ایرانی (Calligonumpersicum)، اسکنبیل کرمانی (Calligonumbungei)، اسکنبیل هفت‌بندی (Calligonum polygonaides) بررسی شده است. در چهار رویشگاه به طو مجزا، واحد و تیپ ژئومرفولوی دشت سراپانداژ و پوشیده با تصاویر ماهواره‌ای تشخیص داده شد. در هر رویشگاه چهار پروفیل به عنوان شاهد انتخاب گردید. نمونه‌برداری از لایه‌های خاک مطابق روش استاندارد انجام و خصوصیاتی نظیر؛ بافت، شوری، اسیدیته، آهک، گچ، نسبت جذب سدیم و ماده آلی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که هر چهار گونه اسکنبیل طالب خاک‌های سبک نظیر لومی- شنی، دارای گچ و آهک نسبتاً زیاد، pH کمی قلیایی تا قلیایی متوسط می‌باشد. از نظر شوری و نسبت جذب سدیم، خاک‌ها شور و قلیا است. وجود درصد تاج پوشش بسیار کم حاکی از شرایط رطوبتی ضعیف و کمبود شدید مواد آلی در خاک می‌باشد. اقلیم حاکم بر رویشگاه‌های چهار گونه مورد نظر دارای بارندگی بسیار کم، اختلاف دمایی زیاد در فصول تابستان و زمستان، و فصل خشک بسیار طولانی (12-10ماه) است. در مورد خصوصیات اقلیمی تعداد روزهای یخبندان در رویشگاه اسکنبیل ایرانی و اسکنبیل طبسی نسبت به رویشگاه‌های اسکنبیل هفت‌بندی و کرمانی کمتر بوده و شرایط تنش سرما در رویشگاه اسکنبیل ایرانی و طبسی کمتر مشهود می‌باشد. به عبارت دیگر تنش کمتر سرما شرایط را برای رویش اسکنبیل طبسی که منحصراً مربوط به همین ناحیه در ایران می‌باشد، فراهم کرده است.

کلیدواژه‌ها

• اسکنبیل
• طبسی
• هفت‌بندی
• کرمانی
• ایرانی

عنوان مقاله [English]

An Investigation of some ecological characteristics of four Calligonum species in Yazd province

نویسندگان [English]

• Roya Ehghaghi ¹
• Asghar Mosleh Arani ²
• Hamid Reza Azim Zadeh ²
• Mohammad Zargaran ³
• Bahman Kiani ⁴

چکیده [English]

The distribution and establishment of plant species is affected by plant characteristics and environmental conditions. The species of Calligonum genus, belonging to Polygonaceae family, have a wide distribution in arid and semi-arid climates. In this study, the distribution and qualitative characteristics of four species of Calligonum (C. stenopterum, C. persicum, C. bungei, and C. polygonoides) were investigated. In each habitat, four soil profiles were dug and soil properties including soil texture, EC, pH, lime, gypsum, SAR, and organic matter were measured. Results showed that all species needed a light soil texture, loamy-sand, with relatively high gypsum and lime content and a slightly alkaline pH. Very low canopy cover indicated a low humidity condition as well as the sever lack of organic matter in soil. Very low rainfall, large temperature differences between summer and winter, and a long dry season (10 12months) were the characteristics of the study habitats. The number of frost days in the habitats of C. stenopterum and C. persicum was lower as compared to the habitats of C. bungei and C. polygonoides, providing the conditions for growth of C. stenopterum and C. persicum, which are exclusively native to this region of Iran

کلیدواژه‌ها [English]

• Calligonum stenopterum
• C. persicum
• C. bungei
• C. polygonoides