همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران
تعیین ارزش رجحانی گونه‌های مرتعی برای گوسفند و بز در مراتع چشمه انجیر استان فارس

محمد فیاض؛ سیدحمید حبیبیان؛ حسن یگانه؛ انور سنایی

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 1-11

چکیده
  در این تحقیق ارزش رجحانی گونه‌های مرتعی جهت گوسفند و بز در مراتع چشمه انجیر استان فارس در مدت چهار سال (1389-1386) مطالعه شد. جهت این امر از روش زمان سنجی در ماه‌های چرای دام (خرداد-رویشی گلدهی، تیر-گلدهی، مرداد و شهریور-بذردهی) استفاده شد که در هر ماه یک روز بین یک تا دو ساعت بعد از ورود دام به مرتع که به تعادل نسبی در چرا می‌رسد، 30 دقیقه ...  بیشتر

بررسی وضعیت عناصر غذایی خاک در اراضی کشاورزی و مرتعی (مطالعه موردی: کویر میقان اراک)

مهدی گنجی؛ غلامرضا زهتابیان؛ محمد جعفری؛ حسن خسروی؛ ریحانه مسعودی

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 12-20

چکیده
  ایران به دلیل قرار گیری بخش گسترده‌ای از آن در منطقه خشک و نیمه خشک، فعالیت‌های کشاورزی از جمله روش‌های غلط آبیاری و مدیریت نادرست اراضی می‌تواند بطور گسترده‌ای تخریب خاک و بیابان‌زایی را باعث شود. بنابراین برای جلوگیری از تخریب هرچه بیشتر خاک این مناطق، باید تحقیقاتی برروی اراضی کشاورزی و نحوه بهره‌گیری از آنها انجام گیرد، تا ...  بیشتر

پیش‌بینی تغییرات آینده پوشش اراضی منطقه حفاظت شده سبزکوه با استفاده از مدل CA-Markov

زهرا عبدالعلی زاده؛ عطاالله ابراهیمی

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 21-30

چکیده
  منطقه حفاظت شده سبزکوه دارای اکوسیستم‌های متنوعی بوده، از نظر تنوع اقلیمی و توپوگرافی، رویشگاهی و حیات وحش بسیار غنی است و اکوسیستم‌های آن همچون سایر اکوسیستم‌های نیمه‌خشک ایران، در طی سال‌های گذشته دستخوش تغییراتی در ساختار پوشش گیاهی خود شده‌اند. امروزه مدل‌های زنجیره‌ای Markov برای پیش‌بینی کمّی این تغییرات، کاربرد گسترده‌ای ...  بیشتر

بررسی ارتباط مؤثرترین عوامل خاکی و مدیریتی با پراکنش گروه گونه‌های اکولوژیک و محاسبه سهم مشترک آنها (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی چهارباغ، استان گلستان)

اسماعیل شیدای کرکج؛ سیده زهره؛ موسی اکبرلو

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 31-46

چکیده
  در این تحقیق جهت تدابیر صحیح مدیریتی منطبق بر اصول اکولوژیک، رابطه پراکنش گروه گونه‌های اکولوژیک مراتع ییلاقی چهارباغ با عوامل خاکی و مدیریت‌های مختلف چرای دام بررسی شده است. بر اساس نوع مدیریت و بهره‌برداری از مرتع، پنج واحد پوشش گیاهی غالب مرتع شامل مرجع (قرق)، کلید و بحرانی (آغل نیمروزی، مراتع حریم روستا و اطراف آبشخور) در منطقه ...  بیشتر

تاثیر شدت‌های چرای دام بر برخی ویژگی‌های مهم خاک در مراتع خانقاه سرخ ارومیه

بهنام بهرامی؛ رضا عرفانزاده؛ جواد معتمدی (ترکان)

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 47-58

چکیده
  مطالعه تغییرپذیری عوامل فیزیکی و شیمیایی خاک بر اثر شدت‌های مختلف چرای دام می‌تواند در مدیریت و حفظ خاک و پوشش گیاهی کمک کند. برای چنین مطالعه‌ای، شش منطقه معرف با شدت چرای مختلف انتخاب گردید. دوری و نزدیکی به روستا و حضور گیاهان مهاجم، کم‌شونده و زیادشونده، اساس تعیین مناطق مختلف از لحاظ شدت چرای دام غالب، یعنی گوسفند نژاد ماکویی ...  بیشتر

مقایسه دو روش طبقه‌بندی حداکثر احتمال و شبکه عصبی مصنوعی آرتمپ فازی در استخراج نقشه پوشش مرتعی (مطالعه موردی: مرتع حوزه دویرج دهلران)

حسن فتحی زاد؛ رشید فلاح شمسی؛ علی مهدوی؛ صالح آرخی

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 59-72

چکیده
  مراتع از مهمترین منابع تجدیدشونده هستند که بدلیل وسعت و تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی خاص، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. متأسفانه در کشور ما همانند اغلب کشورهای در حال توسعه، مراتع به دلایل مختلف از جمله مدیریت غیراصولی این منابع در معرض تخریب و نابودی قرار گرفته‌اند.فناوری دورسنجی و بهره‌گیری از داده‌های ماهواره‌ای ...  بیشتر

بررسی صفات گیاهی مقاوم، سازگار و حساس به آتش‌سوزی‌های دوره ای در یک مرتع نیمه‌خشک

فهیمه رفیعی؛ محمد جنگجو؛ حمید اجتهادی

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 73-85

چکیده
  از صفات گیاهی می‌توان برای آگاهی از چگونگی پاسخ پوشش‌های گیاهی به عوامل مخرب محیطی استفاده نمود. هدف این تحقیق بررسی تغییرات صفات گیاهان در دو دوره زمانی شش و دوساله پس از وقوع آتش‌سوزی طبیعی در یک مرتع نیمه‌خشک بود. سه سایت مجاور هم (شاهد، و آتش‌سوزی شده در سال‌های 1383 و 1387) در مرتع جوزک در استان خراسان شمالی انتخاب و اندازه گیری‌ها ...  بیشتر

بررسی آت اکولوژی گونه توج (Decne. Salvadora oleiodes) در ایران

هاشم کنشلو؛ محمد یوسف آچاک

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 86-99

چکیده
  مدیریت، حفاظت، بهره‌برداری و احیاء رویشگاه‌های یک گونه، مستلزم شناسایی ویژگی‌های رویشگاهی و عوامل اکولوژیکی تاثیرگذار می‌باشد. در این تحقیق پس از مشخص نمودن محدوده رویشگاه‌های درخت توج، 6 رویشگاه جهت بررسی خصوصیات جنگل‌شناسی، ساختار زمین‌شناسی و خصوصیات خاک انتخاب شده است. برای تعیین تراکم و انبوهی از روش 5 درختی و برای ثبت ...  بیشتر

مقایسه کارایی گونه‌های بوته‌ای و درختچه‌ای دست‌کاشت و طبیعی در ترسیب کربن زیست توده (مطالعه موردی: اراضی بیابانی شمال غرب کویر میقان اراک)

نوراله عبدی؛ سعید گایگانی

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 100-108

چکیده
  دی اکسید کربن اتمسفر در دهه‌های اخیر افزایش قابل توجهی داشته است. تجربیات نشان می‌دهد که با احیای پوشش گیاهی می‌توان کربن را در اندام‌های گیاهی تثبیت نمود که این فرآیند را اصطلاحاً ترسیب کربن گویند. به منظور بررسی کارایی گونه‌های بوته‌ای و درختچه‌ای در ترسیب کربن زیست توده، تیپ‌های گیاهی دست کاشت Haloxylon persicumوAtriplex canescens با تیپ‌های ...  بیشتر

بررسی نوسانات سطح سفره آب زیرزمینی به عنوان معیاری از تخریب اراضی مناطق نیمه‌خشک با استفاده از فنون زمین‌آمار «مطالعه موردی دشت کبودرآهنگ- فامنین»

مهدی احمدیان؛ مولودسادات چاوشیان؛ محمد درویش

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 109-120

چکیده
  در سالیان اخیر، برداشت از منابع آب زیرزمینی بدلیل رشد جمعیت و توسعه کشاورزی و صنعت، افزایش یافته است. از آنجا که اندوخته‌های آب زیرزمینی از مهمترین منابع بهره‌برداری و توسعه در مناطق خشک و نیمه‌خشک به‌شمار می‌روند، پایش منطقه‌ای سطح سفره‌ها و منظور کردن تراز آبی، از بنیادی‌ترین شاخصه‌ها به‌منظور تامین توسعه پایدار در چنین ...  بیشتر

ارزیابی کیفیت علوفه تولیدی ارقام شبدر قرمز Trifolium pratense L.)) کشت شده در مراتع البرز شمالی

صادق پورمرادی؛ علی اشرف جعفری

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 121-130

چکیده
  با هدف بررسی کیفیت علوفه 7 رقم شبدر قرمز، طرحی در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مراتع ییلاقی استان مازندران به مدت سه سال (4-1382) اجرا شد. صفات دیرزیستی، تیپ رشد و عملکرد خشک علوفه ارقام به انضمام هفت صفت کیفی علوفه تولیدی آنها شامل درصدهای: ماده خشک قابل هضم، کربوهیدرات‌های محلول در آب، پروتئین خام، دیواره سلولی (‍NDF)، دیواره ...  بیشتر

اثر چرای دام بر کیفیت علوفه سه گونه مرتعی کلیدی در مراتع سارال کردستان

کاظم ساعدی

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 131-142

چکیده
  در این پژوهش، به منظور بررسی اثر دو سیستم چرایی (مداوم و کوتاه‌مدت) بر کیفیت علوفه سه گونه کلیدی مرتعی Bromus tomentellus، Cephalaria kotschyi و Ferula haussknechtii در سامان زردوان و دو گونه B. tomentellus و F. haussknechtii در سامان بهارستان واقع در منطقه سارال کردستان در دو فصل رویشی 1389 و 1390 اقدام به نمونه‌برداری در چندین مرحله فنولوژیکی شد. سیستم چرای رایج در زردوان، چرای ...  بیشتر

مطالعه فنولوژی گونه‌های مهم مرتعی و خاک مرتع به منظور مدیریت زمان ورود و خروج دام در مراتع نیمه استپی البرز میانی

سعید رشوند

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 143-157

چکیده
  مطالعه پدیده‌های زیستی گیاهان مرتعی برای تعیین زمان ورود و خروج دام و جمع‌آوری بذر اهمیت زیادی دارد. اطلاعات از فنولوژی گیاهان و خاک مرتع برای ورود دام لازم است. این تحقیق در مراتع نیمه‌استپی کوهستانی الموت قزوین طی سال‌های 1386 الی 1389 بمدت 4 سال اجرا شد. از بین 82 گونه گیاهی شناسایی‌شده شش گونه کلید انتخاب شد که 4 گونه آن گندمی شامل ...  بیشتر

نقشه نیاز روزانه دام چراکننده از مراتع استان آذربایجـان غربی

حسین ارزانی؛ اسماعیل صبری؛ جواد معتمدی (ترکان)؛ سیداکبر جوادی

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 158-167

چکیده
  چندین نژاد گوسفندی با جثه‌های متفاوت، از مراتع مناطق مختلف آب و هوایی استان آذربایجان غربی استفاده می‌کنند که به لحاظ تفاوت در ترکیب گیاهی و خصوصیات فیزیکی متفاوت مراتع مورد چرای دام که تفاوت در مقدار تحرک و جابجایی دام‌ها را سبب خواهد شد، مقدار علوفه تامین کننده نیاز انرژی متابولیسمی روزانه آنها در زمان‌های مختلف چرا، یکسان نخواهد ...  بیشتر

بررسی برخی از خصوصیات اکولوژیک چهارگونه اسکنبیل در استان یزد

رویا احقاقی؛ اصغر مصلح آرانی؛ حمیدرضا عظیم زاده؛ محمد زرگران؛ بهمن کیانی

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 168-183

چکیده
  پراکنش و استقرار گیاهان اصولاً تحت تأثیر شرایط محیط و خصوصیات گیاه قرار دارد. گونه‌های جنس Calligonum (اسکنبیل) از خانواده Polygonaceae در ایران گسترش وسیعی در اقالیم خشک و نیمه-خشک دارند. در این مقاله مناطق پراکنش و ویژگی‌های کمی گونه‌های اسکنبیل طبسی (Calligonumstenopterum)، اسکنبیل ایرانی (Calligonumpersicum)، اسکنبیل کرمانی (Calligonumbungei)، اسکنبیل هفت‌بندی (Calligonum ...  بیشتر

بررسی مقاومت به شدت‌های مختلف برداشت گونه‌هایBromus tomentellus L. Festuca ovina, و Stipa hohenackeriana به منظور تعیین حد بهره‌برداری در مرتع فیروزکوه

سیدتقی میرحاجی؛ فرهنگ قصریانی؛ فرهاد آژیر

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 184-193

چکیده
  یکی از فاکتورهای مهم در تعیین ظرفیت چرایی، مشخص کردن حد بهره‌برداری مجاز گونه‌ها می‌باشد. این بررسی جهت تعیین بهترین شدت برداشت علوفه گونه‌هایBromustomentellus L.Festucaovina, و Stipahohenackeriana درمراتع نیمه استپی سرد کوهستانی فیروزکوه در طول سال‌های 85 تا 89 به اجرا درآمد. تیمارها شامل شدت‌های مختلف برداشت 25، 50 ، 75 درصد و شاهد بودند. در سال اول محدوده‌ای ...  بیشتر

بررسی ارتباط جوامع گیاهی و برخی خصوصیات خاک با استفاده از روش آنالیز تطبیقی متعارفی (مطالعه موردی: مراتع اردستان)

امیرحسین پارسامهر؛ محمدرضا وهابی؛ زهرا خسروانی

دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، صفحه 194-203

چکیده
  پوشش گیاهی مهمترین عامل تاثیرگذار بر پایداری و تعادل اکوسیستم‌‌ها است. بنابراین شناخت عواملی که باعث استقرار و پراکنش پوشش گیاهی می‌شود ضروری است. این مطالعه به منظور تعیین ارتباط پوشش گیاهی با عوامل خاکی در بخشی از مراتع اردستان، واقع در استان اصفهان انجام شد. به منظور تفکیک اولیه جوامع گیاهی از روش چشمی استفاده شد. سطح مناسب پلات ...  بیشتر