نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محسن پادیاب ¹
• سادات فیض نیا ²
• اردشیر شفیعی ³

¹ کارشناس ارشد بیابان زدایی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

² استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

³ مربی پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد

چکیده

پخش سیلاب بر آبخوان یک روش ساده برای استحصال سیلابهای حامل از رسوبات است که در بیشتر نقاط کشور از دسترس خارج می­شوند؛ درحالی­که به نظر می­رسد سیلابها دارای مواد غذایی غنی بوده و می­توانند در حاصلخیزی مخروط‌افکنه و دشت­های سیلابی متشکل از رسوبات دانه­درشت مؤثر واقع شده و بهره­برداری اقتصادی از آنها را امکان­پذیر سازد. بنابراین هدف این تحقیق بررسی میزان تأثیر پخش سیلاب بر حاصلخیزی خاک ایستگاه پخش سیلاب گچساران بود. بدین منظور، برای اندازه­گیری نیتروژن، پتاسیم، فسفر، EC، pH، کربن­آلی و بافت خاک و با توجه به نوع خاک غالب (خاک­ آبرفتی با تکامل ناچیز و عمق کم) از عمق اول (15-0 سانتی­متر) و عمق دوم (30-15 سانتی­متر) هر پروفیل انتخاب شده از نوارهای اول و دوم هر یک از شبکه­های پخش سیلاب و نیز منطقه همجوار عرصه پخش به­عنوان شاهد، نمونه­برداری شد. مقایسه میزان فسفر، پتاسیم، ازت و کربن­آلی دو عرصه پخش سیلاب و شاهد تفاوت معنی­داری را نشان نداد. ولی میزان pH کاهش و درصد رس و سیلت افزایش معنی­داری در عرصه پخش سیلاب نسبت به شاهد داشت. در مقدار EC نیز، هرچند که افزایش ناچیزی در عرصه پخش سیلاب داشته، ولی تغییر معنی­داری نسبت به شاهد مشاهده نگردید. با توجه به تحلیل نتایج بدست­آمده از آزمایش خاک و آزمونهای آماری انجام شده، مشخص گردید که در وضعیت خاک در قبل و بعد از اجرای عملیات پخش سیلاب، بدلیل عدم معنی­داری تغییرات مشاهده شده بین عامل­های اصلی حاصلخیزی خاک، تغییرات قابل­ملاحظه­ای ایجاد نشد؛ به عبارت دیگر پخش سیلاب تأثیری بر افزایش حاصلخیزی خاک نداشت.

کلیدواژه‌ها

• پخش سیلاب
• حاصلخیزی
• گچساران

عنوان مقاله [English]

Assessment of the effects of floodwater spreading on soil fertility (Case study: Gachsaran floodwater spreading station)

نویسندگان [English]

• Mohsen Padyab ¹
• Sadat Feyznia ²
• Ardeshir Shafie ³

¹ M.Sc. of Combat Desertification, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

² Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

³ Research Instructor, Research Centre for Agricultural and Natural Resources, Kohgiloye and Boyerahmad, Iran

چکیده [English]

Floodwater spreading is a simple method for extracting floods which in most parts of the country are usually lost. However, floods are usually rich in nutrient and can fertilize coarse-grained alluvial fan and floodplain sediments. Therefore, the aim of this research was the investigation of the effect of floodwater spreading on soil fertility in Gachsaran floodwater spreading station. For this purpose, for measuring N, K, P, EC, pH, organic carbon and soil texture, the soil and sediments were sampled in two depths of 0-15 and 15-30 centimetersfrom first and second strips of floodwater spreading and also from the representative area (area where floodwater spreading is not performed), and the samples were analyzed in the laboratory. According to the results, the amount of P, K, N, C and EC in two areas did not show meaningful difference but pH, percentage of clay and silt, decreased and increased, respectively in floodwater spreading and representative area and showed meaningful difference. It is concluded that there was no change in soil fertility due to floodwater spreading.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Floodwater spreading
• fertility
• Gachsaran