نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زهرا پاکزاد ¹
• محمود رائینی سرجاز ²
• مرتضی خداقلی ³

¹ کارشناس‌ارشد هواشناسی کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

² دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

³ استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

چکیده

به­منظور بررسی تأثیر عوامل اقلیمی بر گسترش گونه گون ­گزی (Haussn  Boiss &) (Astragalus adscendens) در سطح مراتع استان اصفهان، 57 متغیر اقلیمی با بیشترین اهمیت از نظر شرایط بوم­شناسی این گونه، انتخاب شدند. از روش تجزیه عاملی به­منظور کاهش ابعاد ماتریس داده، در نرم­افزارspss ver 16  استفاده شد. نقشه­های عوامل­ اقلیمی استان اصفهان حاصل تجزیه عاملی ترسیم گردید. به‌طوری‌که با نقشه تیپ­بندی پوشش­گیاهی و نقشه ارتفاع رقومی استان انطباق داده و نواحی رویشگاه گون ­گزی در استان مشخص شدند. این بررسی نشان داد که سه عامل دما، بارش، تابش و باد به­ترتیب 4/47، 30، 8/12 درصد و در کل 2/90 درصد پراش متغیرهای اولیه اقلیم رویشی استان اصفهان را بیان می­کند. سه عامل اقلیمی بدست­آمده و میانگین عناصر اقلیمی مورد استفاده در نواحی رویشگاه گون­ گزی با نواحی فاقد این گونه در سطح استان مورد بررسی قرار گرفتند. یافته­ها نشان دادند که نواحی از استان با ارتفاع بالاتر از2400 متر که اقلیم سرد تا فراسرد، تعداد روزهای برفی و یخبندان بالا به همراه رطوبت نسبی تقریباً 50 درصد، بارش بیشتر از 400 میلی­متر در سال و تابش نسبی دارند، رویشگاه اصلی این گونه می­باشند. عوامل محیطی، سازوکارهای درونی و بیرونی گون ­گزی شرایط را برای استقرار هر چه بهتر آن در این ارتفاع و اقلیم فراهم می­کند. بنابراین دامنه بردباری این گونه نسبت به عوامل اقلیمی محدود است.

کلیدواژه‌ها

• گون¬گزی ((Astragalus adscendens
• متغیرهای اقلیمی
• تجزیه عاملی
• رویشگاههای استان اصفهان

عنوان مقاله [English]

Evaluation the effects of climate factors on distribution of the habitats of Astragalus adscendens in Isfahan province

نویسندگان [English]

• Zahra Pakzad ¹
• Mahmoud Raeini Sarjaz ²
• Morteza Khodagholi ³

¹ M.Sc. of Agricultural Meteorology, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran

² Associate Professor, Department of Agricultural Engineering, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran

³ Assistant Professor, Research Centre for Agriculture and Natural Resources, Isfahan, Iran

چکیده [English]

To investigate the effect of climatic factors on distribution of Astragalus adscendens in rangelands of Isfahan province, 57 climatic variables with most importance in terms of ecology of this species were selected. Data were tested by factor analysis in SPSS 16. The maps of Isfahan climatic factors in the factor analysis were drawn and integrated with the map of vegetation types and digital elevation map to identify the habitat of Astragalus adscendens. According to the results, the first three factors could explain 90.2% of total variance in selected variables as follows: temperature, precipitation, and radiation and wind, with 47.4, 30, and 12.8% of variance, respectively. The three climate factors were compared with the average of climate elements in the habitats of Astragalus adscendens and the areas without this species. Results showed that the areas with an altitude of 2400 m which have approximately 50% relative humidity, with more than 400 mm of rainfall per year and relative radiation are considered as the main habitat for Astragalus adscendens. The tolerance of this species to climatic factors is limited.

کلیدواژه‌ها [English]

• Astragalus adscendens
• climatic factors
• factor analysis
• habitats of Isfahan province