نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• صدیقه زارع کیا ¹
• نیلوفر زارع ²
• علی احسانی ³
• فرهنگ جعفری ⁴
• حسن یگانه ⁵

¹ کارشناس ارشد پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

² کارشناس بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

³ استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

⁴ کاردان بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

⁵ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اردستان، باشگاه پژوهشگران جوان، اردستان

چکیده

هر یک از گونه‌‏های مرتعی در ماه‌های فصل چرا و سالهای مختلف تولید معینی دارند. بدون شناخت ویژگیهای تولیدی گیاهان یک مرتع در طول دوره چرا، برنامه‏ریزی و مدیریت مرتع و دام مقدور نمی‏باشد. بنابراین شناخت تولید سالانه و ماهانه تیپ­های مختلف مرتعی اساساً برای مدیریت کارآمد و مؤثر مراتع ضروریست. ﺍﻳـﻦ ﻣﻬﻢ ﺑـﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﻴـﻦ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻋﻠﻮﻓﻪ ﮔﻴﺎﻫـﺎﻥ ﻭ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎﻱ ﺍﻗﻠﻴﻤـﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺁنها به­ویژه ﺩﺭ ﻋﺮﺻﻪ ‫ﺳـﻬﻞﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺳـﺎﻻﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﻱ مهم در قرق تحقیقاتی خشکه­رود ساوه ﻃﻲ ﺳـالهاﻱ 89-1387ﺑﺎ ﺭﻭﺵ ﻗﻄـﻊ ﻭ ﺗﻮﺯﻳﻦ ‫ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﺷـﺪ. ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺑﺎﺭﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ منطقه ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ داده‌های ایستگاه هواشناسی سینوپتیک ساوه ‫ﻭ ﺑﺮﺍﺳـﺎﺱ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎﻱ ﺑﺎﺭﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ، ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺗﺠﻤﻌﻲ ﺑﺎﺭﺍﻥ ﺩﺭ ﺯﻣﺴـﺘﺎﻥ و ﺑﻬﺎﺭ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺳـﺎﻝ ﻣﻮﺭﺩ ‫ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ و رابطه میان تولید و بارندگی زمستانه، بهاره و ماههای مختلف زمستان و بهار به طور جداگانه بررسی گردید. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم­افزار Minitab انجام شد. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﻛﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺑﺎﺭﻧﺪﮔﻲ ﻓﺼﻝ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻮﻧﻪ‌ﻫﺎﻱ ﮔﻴﺎﻫﻲ ‫ﭼﻨﺪﺳـﺎﻟﻪ ﺗأﺛﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲﺩﺍﺭ ﻧﮕﺬﺍﺷـﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ولی بارندگی تجمعی زمستانه و بهاره بر ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻋﻠﻮﻓﻪ ﮔﻴﺎﻫﺎﻥ ﺗﺤﺖ ﺑﺮﺭﺳـﻲ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮﺩﻩ است. به­طوری­که رابطه معنی‌داری بین تولید گونه‌های علفی (Stipa hohenackeriana و Poa sinaica) و میزان این بارندگی دیده نشد، ولی تولید علوفه گونه‌های بوته‌‌ای (Artemisia sieberi و Salsola laricina) با میزان این بارندگی رابطه معنی‌دار و مثبتی داشتند. همچنین بین بارندگی تجمعی ماههای اسفند و فروردین و تولید سالانه گونه‌های مورد بررسی رابطه معنی­دار وجود داشت.
 

کلیدواژه‌ها

• ﺑﺎﺭﻧﺪﮔﻲ
• ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻋﻠﻮﻓﻪ
• ﮔﻴﺎﻫﺎﻥ ﻣﺮﺗﻌﻲ
• مناطق استپی
• خشکه¬رود ساوه
• استان مرکزی

عنوان مقاله [English]

Relationship between rainfall and annual forage production of important range species (Case study: Khoshkerood –Saveh)

نویسندگان [English]

• Sedigheh Zarekia ¹
• Niloofar Zare ²
• Ali Ehsani ³
• Farhang Jafari ⁴
• Hasan Yeganeh ⁵

¹ Senior Research Expert, Natural Resources Research Division, Research Center for Agriculture and Natural Resources, Yazd, Iran

² Research Expert, Range Research Division, Research Institute of Forest and Rangelands, Tehran, Iran

³ Assistant Professor, Range Research Division, Research Institute of Forestsand Rangelands, Tehran, Iran

⁴ Technician, Range Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran

⁵ Young Researchers Club, Ardestan Branch, Islamic Azad University, Ardestan, Iran

چکیده [English]

Each of the range species has certain production in different months and years of grazing seasons. Without understanding the production characteristics of species during grazing season, planning and livestock management is not feasible. Therefore, understanding the annual and monthly production of different rangeland types is essential for efficient and effective management of livestock grazing. Consequently, relationships between forage production and climatic variables should be studied. For this purpose, annual forage production was measured in research exclosure of Khoshkerood-Saveh during 2007-2010 by clip and weigh method. Monthly rainfall in this period was calculated using Saveh synoptic station data and then the amount of cumulative rainfall in winter and spring of each year was calculated. Afterward, the relationship between production and winter and spring rainfall as well as rainfall of different months of winter and spring was studied separately. Statistical analysis was performed using Minitab software. Results showed that winter rainfall had no significant impact on the production of perennial species. However, cumulative rainfall in winter and spring showed different effects on forage production of the species. In other words, a significant relationship was observed between the production of Artemisia sieberi and Salsola laricina and rainfall while no significant relationship was recorded between the production of Stipa hohenackeriana and Poa sinaica and rainfall. Also, there was a significant relationship between cumulative rainfall in March and April and annual production of the species

کلیدواژه‌ها [English]

• rainfall
• forage production
• range species
• steppe regions
• Khoshkerood Saveh