نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• شکوفه شکراللهی ¹
• حمیدرضا مرادی ²
• قاسمعلی دیانتی تیلکی ³

¹ کارشناسی ارشد مرتع داری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس

² دانشیار گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس

³ استادیار گروه مرتع¬داری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

پوشش گیاهی مهمترین عامل تأثیرگذار بر پایداری و تعادل اکوسیستم­هاست؛ بنابراین شناخت عواملی که باعث استقرار و پراکنش جوامع گیاهی می­شوند، ضروریست. این مطالعه به­منظور تعیین ارتباط دو ویژگی پوشش تاجی و تراکم گیاهی با عوامل محیطی در بخشی از مراتع ییلاقی پلور با مساحتی معادل 4600 هکتار انجام شد. واحدهای کاری به­عنوان مبنا و پایه تحقیقات در نظر گرفته شد و پس از تهیه نقشه­های شیب، جهت، ارتفاع، سنگ­شناسی و رخساره­های ژئومورفولوژی و تلفیق آنها، نقشه واحدهای کاری تهیه شد. سپس در هر واحد، نمونه­برداری از پوشش گیاهی به روش سیستماتیک- تصادفی و از طریق پلات­گذاری در امتداد 3 ترانسکت 100 متری انجام شد. در طول هر ترانسکت، 10پلات با ابعاد یک متر مربع و به فاصله10 متر از هم قرار داده شد. همچنین در هر واحد کاری همگن 3 نمونه خاک برداشت و خصوصیات پستی و بلندی ثبت شد. ماتریس عوامل مربوط به عوامل محیطی و پوشش گیاهی تهیه و با استفاده از نرم­افزار CANOCO رج­بندی پوشش گیاهی در ارتباط با عوامل محیطی به روش آنالیز تطبیقی متعارفی (CCA) انجام گردید. نتایج نشان داد که درصد پوشش تاجی و تراکم گونه­های گیاهی منطقة مورد بررسی در واحدهای کاری مختلف، متفاوت و متأثر از خصوصیات فیزیوگرافی و عامل­های خاک است. به­طوری­که از بین عوامل فیزیوگرافی جهت دامنه و شیب با پوشش تاجی و تراکم پوشش گیاهی رابطه قوی داشت؛ البته از میان فاکتورهای خاکی نیز بافت، ازت، فسفر، اسیدیته و لاشبرگ مهمترین عوامل مؤثر بر پوشش تاجی و فاکتورهای ماده آلی، فسفر، اسیدیته و هدایت­الکتریکی نیز مهمترین عوامل مؤثر بر تراکم گونه­های گیاهی بودند.
 

کلیدواژه‌ها

• آنالیز تطبیقی متعارفی
• پوشش گیاهی
• عوامل فیزیوگرافی
• واحد کاری
• مراتع پلور

عنوان مقاله [English]

Effects of soil properties and physiographic factors on vegetation cover (Case study: Polur Summer Rangelands)

نویسندگان [English]

• Shokoufeh Shokrollahi ¹
• Hamidreza Moradi ²
• Ghasem Ali Dianati Tilaki ³

¹ M.Sc. in Range Management, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Moddares University, Nour, Iran

² Associate Professor, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Moddares University, Nour, Iran

³ Assistant Professor, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Moddares University, Nour, Iran

چکیده [English]

Vegetation cover is one of the most important factors for sustainability of ecosystems, thus recognizing and understanding factors that affect establishment and distribution of vegetation communities are necessary. This study was aimed to determine the relationship between vegetation properties (vegetation cover and density) and environmental parameters of rangelands. The study area was about 4600 ha, located at Polour, Mazandaran province. Land units were considered as the basis of research, and after preparing maps of slope, aspect, elevation, lithology and geomorphology and combining the maps, a single working map was generated. Systematic randomized sampling was used and performed along 3 transects of 100 m length. Ten quadrates of 1m² were established along each transect at 10-meter intervals. Three soil samples were taken in each area and topography properties were recorded. Multivariate analysis and Canonical Correspondence Analysis (CCA) were used to determine relationship between soil and vegetation data using CANOCO software. Results showed that the percentage of canopy cover and density of the species was different and was influenced by soil properties and physiographic factors. Among physiographic factors, aspect and slope had a significant relationship whit vegetation cover and density. Among soil factors, texture, N, P, pH and litter were the most important factors that influenced vegetation cover, and OM, P, pH and Ec had the most influence on density.

کلیدواژه‌ها [English]

• Canonical Correspondence Analysis
• Vegetation cover
• land unit
• Polur rangelands