نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نجمه فاریابی ¹
• منصور مصداقی ²
• غلامعلی حشمتی ²
• نعمت ا... مددی زاده ³

¹ کارشناس ارشد مرتع داری، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

² استاد، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

³ کارشناس ارشد مرتع داری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری منطقه جیرفت و کهنوج

چکیده

یکی از مهمترین عوامل مؤثر در مدیریت بهره­برداری از مراتع، شناخت از ترکیب گیاهی آن می­باشد. بهره­برداری غیراصولی از مراتع و عدم توجه به توان اکولوژیکی رویشگاههای مرتعی در بهره از این اراضی، عمده­ترین دلایل تخریب مراتع می­باشد. در این تحقیق ترکیب فلورستیکی و پوشش تاجی در مناطق مرجع (قرق)، کلید (با چرای متوسط) و بحرانی (با چرای مفرط) بررسی و سه منطقه با یکدیگر مقایسه گردید. برای رتبه­بندی درصد پوشش گیاهی با استفاده از روش وان در مارل پلاتهای 5/1×2 متری و برای شمارش تعداد گونه پلاتهای 5/0×1 متری به روش سیستماتیک- تصادفی، در سه منطقة انتخاب شدة مرجع، کلید و بحرانی انداخته شد. طبق نتایج بدست­آمده فرم بیولوژیکی غالب از رابطه: تروفیت > همی­کریپتوفیت > کاموفیت > ژئوفیت > فانروفیت، فرم رویشی غالب از رابطه: علفی > بوته­ای > گراس > درختچه­ای و رتبه­بندی پوشش گیاهی بر اساس تاج­پوشش از رابطة: مرجع > کلید > بحرانی، پیروی می­نماید. در منطقه بحرانی به­علت چرای مفرط و خارج از فصل، تاج پوشش گیاهی به­شدت کاهش یافت و از میزان خوشخوراکی گیاهان کاسته شد.

کلیدواژه‌ها

• سیستماتیک- تصادفی
• رتبه بندی وان در مارل
• مرجع
• کلید و بحرانی

عنوان مقاله [English]

Comparison of plant composition under three levels of utilization in rangelands of Khabr national park and neighboring areas

نویسندگان [English]

• Najmeh Faryabi ¹
• Mansour Mesdaghi ²
• Gholam ali Heshmati ²
• Nemat alah Madadi Zadeh ³

¹ Ph.D. student in Range Management, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran

² Professor, Department of Range management, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Gorgan, Golestan, Iran

³ Ph.D. student in Range Management, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran

چکیده [English]

Knowledge on floristic composition is one of the most important factors in management of rangeland utilization. Improper utilization of rangelands and lack of attention to the ecological potential of range habitats is the main reason for rangeland degradation. In this study, floristic composition and canopy cover of the species of reference area (exclosure), key area (with mid grazing) and critical area (with over grazing) were considered and three areas were compared together. Ranking of the canopy cover percentage was performed through Van-der-Maarel
method and counting the number of the species was carried out using a systematic-random method. According to the obtained results, three relations were obtained as follows: Major biological forms: Therophyte> Hemicriptophyt> Chamophyte> Geophyte> Phanerophyte; Dominant growth form: Herb> shrub> grass> tree; Vegetation ranking based on canopy coverer: reference> key> critical area. In the critical area, due to over grazing and out of grazing season, canopy cover was strongly reduced and plant palatability decreased.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• systematic-random
• Van-der-Maarel ranking
• reference
• key and critical