نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
2 استادیار، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه اصفهان
3 دانشیار، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور
چکیده
دما و بارش از عناصر اصلی تشکیل‌دهنده‌ی اقلیم یک منطقه به‌شمار می‌روند. به همین دلیل بررسی روند گذشته و آینده‌ی این عناصر مورد توجه متخصصان علوم مختلف ازجمله منابع طبیعی و محیط‌‌زیست قرار گرفته است. در این تحقیق ابتدا حوضه دریاچه نمک به شش زیرحوضه تقسیم شد و سپس داده‌های ماهانه بارش و دما طی سال‌های 1956 تا 2005 جمع‌آوری و بازسازی گردید. محاسبه میانگین بارش و حداقل و حداکثر دمای زیرحوضه‌های شش‌گانه دریاچه نمک ازجمله موارد دیگری بود که با بهره‌گیری از روش تیسن در محیط آرک‌مپ انجام شد. برای ارزیابی روند بارش از شاخص بارش استاندارد (SPI) استفاده گردید. روند مؤلفه‌های اقلیمی بارش و دما براساس آزمون پارامتری رگرسیون خطی و آزمون ناپارامتری مان–کندالبررسی شد. البته روند معنی‌داری در بارش استاندارد شده حوضه دریاچه نمک و زیرحوضه‌های آن مشاهده نگردید، جز در زیرحوضه اراک که روند تغییر بارش آن کاهشی و معنی‌دار بود. بررسی ماهانه بارش نشان داد که در زیرحوضه‌های اراک، رود شور و کرج شاهد خشکسالی‌های شدید در طی این 50 سال بوده‌ایم. روند تغییر دمای حداقل و حداکثر روندی افزایشی است و در بیشتر زیرحوضه‌ها به صورت معنی‌دار می‌باشد؛ اما افزایش دمای حوضه دریاچه نمک را می‌توان معلول عوامل مختلفی ازجمله افزایش گازهای گلخانه‌ای به‌خصوص در شهرهای بزرگی مانند تهران، قم، اراک، کاشان، همدان و قزوین دانست
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Assessment of temperature and precipitation trends in Kashan Namak lake basin during the last half-century
نویسندگان [English]
- Morteza Abtahi 1
- Abdollah Seif 2
- Mohammad Khosroshahi 3
1 Assistant Professor, Research Center for Agriculture and Natural Resources, Isfahan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Physical Geography, Faculty of Geographic Sciences and Planning, University of Isfahan, Iran
3 Associate Professor, Desert Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran
چکیده [English]
Temperature and precipitation are basic constituent components of the climate of a region. For this reason, the assessment of present and future trends of these elements have been considered by different scientists such as natural resources or environmental experts. In this study, Namak lake basin was divided in to six sub-basins and then monthly precipitation and temperature data were collected and reconstructed from 1956 to 2005. Average precipitation, maximum and minimum temperatures of sextuple sub-basins of the lake were calculated using Thiessen method in Arch Map software. In order to evaluate the precipitation trend, Standard Precipitation Index (SPI) was used. The trend of climatic factors (temperature and precipitation) was studied by linear regression and Mann-Kendall test. No significant trend was observed in standardized precipitation of the Namak Lake and in its sub-basins except in the sub-basin of Arak in which the trend of precipitation change was decreasing and significant. According to the study of monthly precipitation, strong droughts have been observed in sub-basins of Arak, Roodshoor and Karaj during the last 50 years. The trends of maximum and minimum temperature change were increasing and significant in most basins. Increasing the temperature of the Namak lake basin may be caused by several factors, including increasing greenhouse gases especially in big cities such as Tehran, Qom, Arak, Kashan, Hamadan, and Qazvin.
کلیدواژه‌ها [English]
- Namak Lake
- temperature trend
- precipitation trend
- linear test
- Mann-Kendall test
- SPI
)