نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضا باقری ¹
• سید مهدی آل طه مکی ²
• صدیقه محمدی ³

¹ استادیار، گروه منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بافت، کرمان

² دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بافت، کرمان

³ استادیارپژوهشی، گروه اکولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی ، کرمان

چکیده

طرح‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مدیریت چرای اجرا شده توسط ادارات منابع طبیعی که سه شرط اساسی مرتعداری شامل رعایت تعداد دام، زمان صحیح ورود و خروج دام را در سرلوحه برنامه خود دارند، کمتر در مطالعات قبلی مورد ارزیابی قرارگرفته است. این تحقیق به‌منطور تعیین اثر طرح مدیریت چرای دام بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و پوشش گیاهی در منطقه دهسرد از استان کرمان انجام شد. داده‌های خاک و پوشش گیاهی از دو محل منطقه طرح و منطقه مجاور آن، در اوایل پاییز در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی با سه تکرار نمونه‌برداری شدند. بدین صورت که پس از مشخص کردن سه قطعه (تکرار) در هر منطقه، عمل نمونه‌گیری خاک از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتی‌متر انجام شد و تجزیه مواد آلی خاک، نیتروژن کل، فسفر قابل جذب، پتاسیم قابل جذب، اسیدیته، بافت، رطوبت و هدایت الکتریکی خاک در آزمایشگاه انجام یافت و با آزمون دوطرفه t مقایسه گردید. پس از نصب پایه ترانسکت‌ها (با طول 50 متر) در سه بلوک در هر منطقه، اقدام به بررسی پارامترهای ترکیب گونه‌ای و پوشش تاجی به روش خطی-تماسی گردید. نتایج نشان داد که طرح مدیریت چرا باعث افزایش حدود دو برابری مقادیر ماده آلی و نیتروژن در لایه سطحی خاک، نسبت به مراتع مجاور شده است. افزایش فرم رویشی بوته‌ای‌ها و درختچه‌ای‌ها در منطقه طرح مدیریت چرا به‌ترتیب به میزان 8/3 و 5 درصد، از این لحاظ که منبع اصلی تأمین علوفه هستند و در رده بالاتر توالی قرار دارند، حائز اهمیت است. با توجه به این تغییرات طی یک دوره  شش ساله در منطقه طرح، می‌توان اثرات پروژه مدیریت چرا را مثبت ارزیابی نمود.

کلیدواژه‌ها

• مدیریت چرا
• تغییرات خاک
• تغییرات پوشش گیاهی
• دهسرد
• کرمان

عنوان مقاله [English]

Effects of grazing management projects on vegetation and some soil physico-chemical properties (Case study: Dehsard region of Kerman province)

نویسندگان [English]

• Reza Bagheri ¹
• Seyed Mehdi Altaha Maki ²
• Sedigheh Mohammadi ³

¹ Assistant Professor, Department of Natural Resources, Islamic Azad University- Baft Branch

² M.Sc Student of Range Management, Department of Natural Resources, Islamic Azad University - Baft Branch

³ Assistant Professor, Department of Ecology, Institute of Science and High Technology and Environmental Sciences, Kerman, Iran

چکیده [English]

Grazing management projects conducted by natural resources offices have been less evaluated in previous studies. This research was conducted in order to determine the effects of grazing management projects on vegetation and some soil physico-chemical properties in Dehsard region of Kerman province. Soil and vegetation properties were sampled in early autumn in a completely randomized block design with three replications. Soil samples were taken from depths of 0-15 and 15-30 cm and soil properties including organic matter, total nitrogen, available phosphorus, available potassium, pH, texture, moisture, and electrical conductivity were measured. Fifty-meter length transects were established and species composition and canopy cover percentage were recorded by linear-contact method. Our results showed that grazing management project caused a double increase in the amount of organic matter and nitrogen in soil surface as compared to the adjacent rangelands.  Increased shrub and bush species (3.8 and 5%, respectively) is important as the main source of forage. According to these changes over a period of six years in the project area, the effects of grazing management projects can be evaluated as positive. 

کلیدواژه‌ها [English]

• management
• soil variation
• vegetation variation
• Dehsard
• Kerman