نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، رشته مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
2 مدرس دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت
3 کارشناس ارشد مرتعداری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب استان کرمان
چکیده
به‌منظور بررسی نقش پناهگاهی بوتهها برای گونه‌های یکساله، در دو منطقه قرق و تحت چرا مراتع بخش گوغر بافت در زیر تاج پوشش 20 بوته بالغ درمنه کوهی (Artemisia aucheri)، گون کتیرایی (Astragalus gosipinus) و 20 فضای بین بوته‌ای یک پلات cm 20× cm 20 انداخته شد. سپس در هر پلات نام و تعداد پایه هر یک از گونه‌های یکساله یادداشت گردید. واکنش گونه‌های یکساله به چرا و بوتهها با تجزیه و تحلیل واریانس دو طرفه و مقایسه میانگین PostHoc مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که بوتهها گونه‌های یکساله را از چرای مستقیم دام حفاظت می‌کنند و تنها برای 7 گونه از 22 گونه یکساله منطقه نقش پناهگاه را دارند. اگرچه این 7 گونه جزء گونه‌های خوش‌خوراک یکساله هستند، اما به دلیل اینکه درمنه و گون در فصل رویش گونه‌های یکساله به دلیل اسانس و خار کمتر چرا می‌شوند؛ بنابراین می‌توانند در مقابل چرای دام، نقش پناهگاه را برای گونه‌های یکساله ایفا کنند. بیشتر گونه‌هایی که در زیر بوتهها در دو منطقه قرق و تحت چرا تراکم زیادی دارند به‌ندرت در پلات‌های فضای بین بوته‌ای دو منطقه قرق و تحت چرا دیده می‌شوند. که به احتمال زیاد به دلیل تسهیلاتی است که بوتهها برای گونه‌های یکساله ایجاد کرده‌اند. بنابراین بوتهها به دلیل نقش پناهگاه و تسهیلاتی که برای گونه‌های یکساله دارند، اهمیت مهمی در تنوع، حفاظت و مدیریت اکوسیستم‌های تحت چرا دارند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The role of shrubs refuge in grazed plant communities of semi-arid rangelands of Kerman province (case study: Goghar Bafte)
نویسندگان [English]
- Aezam Khosravi Mashizi 1
- Najmeh Faryabi 2
- Nematollah Maddadi Zadeh 3
1 Former M.Sc. in Range Management, Agriculture Science and Natural Resources University of Gorgan
2 Instructor of Natural Resources, University of Jiroft
3 M.Sc. in Range Management, General Office of Natural Resources and Watershed Management, Kerman province
چکیده [English]
To study the role of shrubs refuge for annual plant inside and outside exclosure, in Goghar, Bafte, quadrates of 20cm×20 cm were plotted beneath 20 species of Artemisia aucheri, Astragalus gosipinus and 20 open patches, then the name and number of annual species were recorded in quadrates. Species responses to grazing and shrubs were analyzed by two-way ANOVA and Post-Hoccomparisons. Results showed that shrubs acted as biotic refuges by protecting 7 species of 22 annual species against direct grazing. Although these seven species are palatable plants but Artemisia aucheri and Astragalus gosipinus that are less palatable in growing season of annual plants can have refuge role for palatable annual plants in grazed plant communities. Some annual species that were rather abundant under the shrubs were rarely found in the open patches in both the grazed and ungrazed quadrates. These species were most probably facilitated by the shrubs. Consequently, shrubs have important implications for diversity, conservation, and management in grazed ecosystems because of their facilities and roles as refuge.
)