تقی طاوسی؛ پیمان محمودی؛ فرزانه سرگلزائی مقدم
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1389، ، صفحه 94-105
چکیده
براساس تعریف کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مهار بیابانزایی « بیابانزایی به معنی تخریب سرزمین در مناطق خشک، نیمهخشک و خشک نیمهمرطوب به علت تغییرات آب و هوایی و فعالیتهای انسانی است. همچنین براساس این کنوانسیون مناطق خشک، نیمهخشک و خشک نیمهمرطوب مناطقی هستند که در آن نسبت بارندگی به تبخیر و تعرق بالقوه در محدوده ...
بیشتر
براساس تعریف کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مهار بیابانزایی « بیابانزایی به معنی تخریب سرزمین در مناطق خشک، نیمهخشک و خشک نیمهمرطوب به علت تغییرات آب و هوایی و فعالیتهای انسانی است. همچنین براساس این کنوانسیون مناطق خشک، نیمهخشک و خشک نیمهمرطوب مناطقی هستند که در آن نسبت بارندگی به تبخیر و تعرق بالقوه در محدوده 05/0 تا 65/0 قرار گیرد. دادههای مربوط به دو عامل میانگین دمای سالانه و جمع بارش سالانه 45 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک برای یک دوره 30 ساله (2005- 1976) از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید. در این تحقیق برای مطالعه و بررسی گسترش مکانی اقلیمهای خشک و نیمهخشک ایران بهعنوان اولین حلقه تأثیرگذار در گسترش و تشدید بیابانزایی از شاخص زیست اقلیم یونیپ (UNEP) بهره گرفته شد. بهطوریکه دوره 30 ساله مورد مطالعه، به سه زیر دوره 10 ساله تقسیم گردید. سپس برای هر زیر دوره با استفاده از شاخص مورد نظر، نقشههای پهنهبندی اقلیمها تهیه گردید و در نهایت با منهاکردن نقشهها از یکدیگر، تغییرات رخ داده در گسترش مکانی اقلیمهای خشک و نیمهخشک ایران مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. براساس نقشههای تهیه شده برای سه زیر دوره مورد مطالعه مشاهده شد که بیشترین گسترش مکانی اقلیمهای خشک و نیمهخشک در دهه سوم روی داده است. بهنحویکه از لحاظ مکانی نیز شدیدترین تغییرات ابتدا در غرب و شمالغرب ایران و بعد در جنوبشرق ایران مشاهده شد. بهطوریکه در غرب و شمالغرب ایران جایگزین شدن اقلیم نیمهخشک به جای اقلیم خشک نیمهمرطوب و نیمهمرطوب به وضوح قابل مشاهده است. در جنوبشرق ایران هم شاهد گسترش اقلیم فراخشک در جهت مداری و نصف النهاری بودهایم. براساس نتایج مطالعات محققان مشاهده گردید که گسترش اقلیم فراخشک به دلیل خشکسالیهای رخ داده در دهه سوم و گسترش اقلیم نیمهخشک در غرب و شمالغرب ایران علاوه بر خشکسالی فراگیر، تغییرات اقلیمی روی داده در برخی عاملهای اقلیمی بوده است
